Arquivo do blog
Os clubs de lectura lemos a Carvalho Calero para #DesconfinarALingua
Nas Bibliotecas Municipais da Coruña puxemos en marcha a campaña #DesconfinarALingua, do 11 ao 17 de maio para celebrar o Día das Letra Galegas neste distópico 2020. Unha ocasión para coñecer, usar e vivir a lingua con normalidade e sen filtros en todos os ámbitos e situacións. Unha semana que estivo chea de actividades que combinaron a homenaxe á figura de Don Ricardo Carvalho Calero coa potenciación do idioma como lingua de creación.
As Bibliotecas lanzamos unha chiscadela a todos os galegos e galegas para cubrir a boca neste 17 de maio coas máscaras diversas da creación en galego. As máscaras, que cobren a nosa faciana hoxe para abrir horizontes abertos mañá. Tamén así os libros, a música, o pensamento, nos achegan mundos, propostas, escenarios, realidades que amplían as nosas propias. Unha auténtica oportunidade para recomendar e difundir toda a creación en galego, especialmente aquela contemporánea e que está máis viva.
Esta é a resposta que nos estades a dar, se clicades enriba da imaxe, veredes as fotografías recollidas no noso álbum en Flickr de #DesconfinarALingua:
Dende os Clubs de lectura das Bibliotecas Municipais da Coruña traballamos en conxunto e abrimos unha xanela para compartir e facervos partícipes dunha chea de iniciativas para darvos a coñecer a figura e a personalidade de Ricardo Carvalho Calero e a creación en galego.
Velaí vai unha mostra das nosas propostas:
Preparouse unha completa guía de lectura, unha escolma de Poemas Carvalho Calero e mesmo un vídeopoema de “Ferrol”, versos onde autor lembra con moita nostalxia a nenez na súa cidade natal:
A semana comezou ca lectura conxunta nos nosos clubs das BMC dun relato da escritora María Reimondez , “A esencia da cidade” (de descarga libre e gratuita na web de Xerais). Tivemos a grande sorte de ter un Encontro virtual coa autora o xoves 14 de maio, onde poidemos facerlle todas aquelas preguntas que nos suscitou a lectura do seu relato autobiográfico.
Elaborado polo grupo de Teatro Lido da Biblioteca Sagrada Familia, gravouse o “Noticiario Letras Galegas” arredor da figura de Carvalho Calero, indagando tanto na súa faciana como escritor, investigador, profesor e mesmo como persoa. En clave de humor pero sen por iso restar seriedade ao contido:
Axudamos a #DesconfinarALingua apoiando á creación en galego e aos nosos autores e autoras como Lois Alcayde, Tamara Andrés, Andrea Barreira e Clara Vidal, que foron quen de achegarnos as súas recomendacións de literatura, música e cine en galego.
Continuamos coa presentación de “Vieiros de esperanza”, un documental de Antón Rodríguez Fernández, inédito na rede ata esta mesma semana, no que se ofrece un percorrido pola traxectoria vital do autor ferrolán a través da mirada dunha serie de persoeiros da cultura galega:
Desde o club de Clásicos da Biblioteca Castrillón leeron “O Galo”, relato incluído en “Contos da néboa” de Ánxel Fole, compañeiro de tertulias do autor ferrolán no lexendario café Méndez Nuñez de Lugo.
Os membrxs dos nosos clubs tiveron unha participación activa e destacada, non so cubrindo as súas facianas con portadas de libros en galego, tamén prestaron as súas voces para gravar algúns dos poemas mais recoñecidos de Carvalho:
Ir a descargar Poema: “Calquer lugar e bo para morrer” (lectora da Biblioteca Ágora)
Ir a descargar Poema: “”Viage” (lectora da Biblioteca Ágora)
Meu querido profesor, así comeza unha carta escrita por Mercedes Bueno, una alumna de Don Ricardo Carvalho Calero na facultade de Filosofía e Letras, e membro dun dos nosos clubs de lectura. Unha sentida homenaxe que reflexa mellor que nada a esencia e a magnitude dun dos autores que máis fixeron polo uso e a divulgación da lingua galega. Pechamos deste xeito tan fermoso unha semana repleta de actividades para festexar o Día das Letras Galegas na nosa rede de clubs de lectura:
Por todo esto hoxe, no seu día, quero dicirlle que todos os seus ensinos e o seu amor por Galicia, penetraron nos nosos novos corazóns e prenderon a chama. Os seus coñecementos e sabedoría marcaronnos o camiño da liberdade, a mesma que lle faltou a vostede nalgúns momentos difíciles da súa vida.
De seguro seguiremos a festexar o ano de Carvalho Calero máis adiante, así como a ler, recomendar, visibilizar as nosas Letras, no dixital e no presencial, cada día e como parte fundamental da nosa labor.
#DesconfinarALingua é apoiar desde as Bibliotecas aos nosos autores e autoras
Desde as Bibliotecas Municipais da Coruña, no noso profundo compromiso coa promoción e difusión da lingua e cultura galegas, lanzamos a campaña #DesconfinarALingua do 11 ao 17 de maio para celebrar as nosas letras neste ano 2020. Unha proposta que nace tras un período de confinamento e un estado de alarma por mor da crise sanitaria Covid-19 que nos obrigou a parar o mundo e dalgunha maneira -ou iso espero- repensar(nos) como individuos e como sociedade para vivir de forma máis harmónica e sostible, e por suposto, unha iniciativa para abrazar o noso idioma como ferramenta de futuro, utilizándoo e vivíndoo con normalidade e sen filtros en todos os ámbitos e situacións.
Desconfinar a lingua para descubrir toda a creación que se pode desfrutar en galego, desconfinar a lingua para recomendar e dar a coñecer creacións de noso, desconfinar a lingua para poñer o foco tamén na creación máis viva e contemporánea e apoiar desde as bibliotecas aos nosos autores e autoras. E con este propósito, desconfinamos hoxe a lingua con Lois Alcayde, Tamara Andrés, Andrea Barreira e Clara Vidal, que ademais de respondernos a unha serie de preguntas que lles formulamos tamén nos fan chegar as súas recomendacións de literatura, música e cine en galego.
Lois Alcayde Dans
Escritor e xornalista coruñés nado en 1997. Colaborador na Revista Luzes e en O Salto Galiza, ademais de coordinador da sección de xornalismo da revista de poesía contemporánea, periodismo e investigación literaria Ligeia.
A súa primeira obra “Camiños na sombra” (Edicións Fervenza, 2016) foi galardoada co I Premio Balbino de Relatos. En 2019 é gañador do XX Premio de Poesía Díaz Jácome para novos creadores do Concello de Modoñedo co título “Anoar” e publica neste mesmo ano a novela “Os jeans de María” (Galaxia, 2019).
- Como se define Lois?
Lois súmase a #DesconfinarALingua recomendando o poemario “A boca da terra” de Manuel Rivas.
Para isto sempre veñen ben os xerundios “aprendendo” e “mirando”. Considérome unha persoa curiosa. Dende pequeno gústanme as historias, non sei se case máis escoitalas que facelas, igual por iso téñolle tanto cariño á radio, á voz. Na vida preciso o humor, tamén, como algo ineludible. O humor dános a perspectiva. É curioso que un dos elementos esenciais da vista, o “humor vítreo” sexa o que lle dá a forma ao ollo. Penso que o humor, a sorpresa, a comicidade que pode desembocar no drama, están presentes no feito de narrar e tamén nas nosas vidas.
- Que te inspira para escribir? Cal é o teu motor?
Realizar a cousa coa que más disfruto e sen a cal non podería vivir, que é escribir, ese sería o impulso case retroactivo, realizar o que amas polo pracer de facelo.
Amar a vida -hai que sacar máis verbos ao sol, sobretodo o verbo amar, penso-, temer as desgrazas, sentir a perda, disfrutar o amor, contar o mundo que observas… . Escribir pode ser un acto de amor á humanidade, ese feito de compartir. Escribir vai máis aló de narrar, de describir, é tamén combater o silencio. Está a maxia que encandila os ollos nun cadro, nas páxinas dun libro, nun fermoso edificio, ese feitizo é a sensualidade da suxerencia. Suxerir, desvelar, vivir, poderían ser algunhas palabras que alimenten tamén a escritura. Se falamos dun motor persoal, par min sería a infancia e as primeiras sensacións, as que modulan o ollo e agudizan a nosa sensibilidade, acompáñannos toda a vida.
- Un soño por cumprir…
Os soños bos ás veces son os máis pequenos, os que se constrúen todos os días e son sinxelos e fermosos. Un bo soño e esperanza para o futuro sería seguir descubrindo, seguir aprendendo, tamén seguir disfrutando do meu traballo e das persoas ás que máis quero e ,por que non, poder viaxar moito máis.
Tamara Andrés
Escritora e tradutora nada en Combarro no ano 1992. Combina a súa actividade artística coa tradución e a labor docente e investigadora. Dirixe ademais, xunto ao escritor e filólogo pontevedrés Marcus Daniel Cabada, a Revista Ligeia.
En 2015 publica o relato curto “Amentalista” (Diversidad literaria) e é galardoada co Premio de Poesía O Facho por “Nenæspiraes”(Medulia, 2016). O seu poemario “Corpo de Antiochia” (Galaxia, 2017) resulta finalista no Premio Nacional de Poesía Joven Miguel Hernández 2018 e no 2019 dúas novas obras poéticas ven a luz: “Bosque vermello” (Edicións Positivas) e “Irmá paxaro” (Cuarto de inverno), gañadora esta ultima na V Gala do Libro Galego na categoría de libro ilustrado.
- Como se define Tamara?
Tamara súmase a #DesconfinarALingua co seu título “Distancias” (Galaxia, 2020), un álbum ilustrado concibido en colaboración con Marcos Viso.
Como unha persoa que pasa o día entre palabras coma se fosen malabares.
Como unha rapaza que foi criada sobre a memoria da emigración.
Gústanme o mar, os rinocerontes, a orde, os froitos secos, os mangos, o arroz, o ballet, a chanson e a literatura francesas.
Fun atravesada por Lois Pereiro, Rosa Aneiros, Amélie Nothomb, Chano Piñeiro, Rosalía de Castro, Annie Ernaux, Xulio López Valcárcel, François Truffaut, Silvia Penas, René Magritte, Pink Floyd, Marcos Viso, Uxío Novoneyra. Formo parte da xeración das crises, o que tamén me atravesa.
- Que te inspira para escribir? Cal é o teu motor?
A verdadeira descuberta da poesía chegou con Lois Pereiro grazas a un profesor. A base da miña bagaxe literaria débollela a certxs docentes, tamén bibliotecarixs, polo que son unha porción ben contundente dese motor.
Os meus textos xorden dunha vontade de interpretar o mundo e o seu misterio, de codificar certa actitude permanente de abraio. Tamén parte a palabra de intentos (ás veces desesperados) de atesourar certas ideas, certas imaxes, que se aparecen como faíscas.
- Un soño por cumprir…
Converter as paixóns nun medio de vida real e digno.
Andrea Barreira
Xornalista de formación e escritora nada na Fonsagrada no ano 1986. Combina a escrita coa labor docente, impartindo obradoiros de narrativa para público adulto e adolescente en Gestión Cultural_Taller Abierto (Pontevedra). Forma parte do colectivo feminista de crítica literaria A Sega.
No ano 2016 publica a súa primeira novela, de xénero fantástico e dirixida ao público xuvenil, “Non hai luz sen escuridade” (Urco). Participa en diversas antoloxías colectivas para público adulto e no ano 2019 ve a luz a súa novela “Palabra de Bruxa” (Galaxia), finalista na IV Gala do Libro Galego.
- Como se define Andrea?
É unha pregunta moi complexa, porque son moitas Andreas. Son da Fonsagrada, polo que son unha muller de montaña que adora os horizontes, as fragas, os ríos, os bechos, os paxaros, as raposas… a natureza toda. Fixen xornalismo, quizais por certo idealismo de querer cambiar o mundo, dentro da parte que me corresponde. Formo parte do colectivo feminista de crítica literaria A Sega, que me axuda a medrar e a aprender, e onde intento aportar o que sei. Non me gusta determe demasiado no camiño, aínda que si gozar del.
Andrea súmase a #DesconfinarALingua recomendando o título “Tu contas e eu conto” de Susana Sanches Arins.
Son lectora compulsiva, un pouco adicta aos libros e cun pequeno toc que me impide deixalos sen rematar, aínda que non me gusten. Dou obradoiros de narrativa para todas as idades, divírtome en cada aula porque aprendo moitísimo tanto das crianzas, adolescentes, adultas, vellas… nunca me deixa de sorprender a capacidade das persoas para crear e construír. Considérome optimista e paciente, aínda que ás veces teña que coller moito ar para tirar para adiante. Levo varios clubs de lectura o que me permite descubrir libros novos, reler libros vellos e ver como cada lectora fai un mundo propio dos libros, resúltame fascinante esa diversidade de olladas. Ás veces son dependenta, ás veces auxiliar de libreira, ás veces neneira. Son tan testana que tiven que aprender a renderme. Tamén aprendín a convivir cos meus medos, aínda que sempre esteamos en debate. Non creo na perfección, pero intento achegarme a ela, con escaso éxito, así que tamén tiven que poñer límite ao perfeccionismo e ás inseguridades todas. Ás veces son contraditoria, supoño que porque estou en proceso de aprendizaxe constante. Como podedes ver, son moitas eus, polo que normalmente defínome como Andrea Barreira Freije, sen máis.
- Que te inspira para escribir? Cal é o teu motor?
Depende do libro, depende da historia. Ás veces é unha meta que me poño, outras transformo o enfado en algo construtivo. Noutras ocasións parto dunha broma ou de algo que me chama a atención. Gústame mirar ao meu redor, escoitar, sentir, prestar atención á realidade. E logo transformala. Cando menos o espero, nun detalle, nun estado anímico… “aparéceseme” unha personaxe que me colle da man e me invita a narrar a súa historia. Cando esa personaxe se fai tan nítida coma ti, coma min, é que a historia se fixo real e é o momento de escribila. Antes toca ler, escoitar, observar e fiar.
Tendo a contar historias fantásticas, do realismo máxico… porque a realidade é… moi real e xa estou nela. Escribir, para min, é un xeito de mudar as cousas, tamén de evadirme, de desconectar e pasalo ben. Quizais por iso, aínda que as miñas historias partan da observación, vou construíndo o meu mundo, o meu propio mundo que logo comparto con vós para que o fagades voso.
- Un soño por cumprir…
Un só? hahahaha Desde nena quixen viaxar a Australia, a Rusia, a Exipto… agora, quizais, o meu soño é ter tempo para poder estar con todas as persoas ás quero. Pode parecer algo pequeno, pero non sempre podemos administrar o tempo como nos gustaría. Tamén me falta un soño importante por cumprir, ao que non quero renunciar: ir en globo. hahahaha quen sabe, quizais algún día poida ver o mundo como se fose un paxaro, ten que ser marabilloso!
Clara Vidal
Filóloga de formación e poeta nada na Coruña no ano 1992. Ten un mestrado en Estudos Artísticos, Literarios e da Cultura e a especialidade en Literatura Comparada, Teoría Literaria e Retórica.
Ten publicados varios micro-poemarios e poemas entre os que se atopan “Escornar contra ti” (XXVI Premio de Creación Literaria e Ensaio da Facultade de Filoloxía da Universidade da Coruña), “Arquitectura da ausencia” (forma parte do libro colectivo Arquitecturas publicado en M Editora), “E Arxentina, polo que máis queiras, non chores por min máis” (publicado na revista Madrygal, nº 21, 2018), “O ceo é un piano de cores invertidas” (publicado na revista Evohé, nº 29, 2019) ou “De nome propio, Alois” (primeiro premio no IV Certame de Poesía en Lingua Galega Manuel María, 2016).
Clara súmase a #DesconfinarALingua recomendando a novela “Shanghai a Barcelona” de Amador Castro Moure.
Na súa páxina web, pódense consultar algúns dos seus poemas soltos, micro-poemarios e videopoemas. No ano 2018 vé a luz o seu primeiro poemario “Linguaxes dixitais” (Urutau).
- Como se define Clara?
Obsesionada, pertinaz, repugnantiña…
- Que te inspira para escribir? Cal é o teu motor?
Os nenos, os anciáns ou ver as cousas que vin sempre cuns ollos totalmente novos.
- Un soño por cumprir…
Ensinarlle á miña avoa un poemario en galego que escribín arredor da miña relación con ela: algo cada vez máis imposíbel neste mundo editorial en que vivimos.
Para rematar, vaia desde aquí o noso máis profundo agradecemento a Lois, Tamara, Andrea e Clara por sumarse a #DesconfinarALingua, por compartir con nós un chisco do seu ser a través das súas verbas e polas súas recomendacións literarias, musicais e cinéfilas.
E vaia tamén desde aquí, o noso convite para todas as nosas lectoras e lectores a desconfinar a lingua coas obras de Lois Alcayde, Tamara Andrés, Andrea Barreira e Clara Vidal, que podedes atopar no catálogo das Bibliotecas Municipais.
Feliz 17 de maio, felices lecturas e… a #DesconfinarALingua!!
Do teatro lido ás ondas: Carvalho Calero
Era o ano 2017 cando na biblioteca Sagrada Familia decidimos poñer en marcha un obradoiro de teatro lido. Considerabamos que o teatro lido encaixaba perfectamente no proxecto da biblioteca, como unha forma de estimular a lectura, achegarse ao xénero dramático, practicar a lectura pública sobre todo en galego e proporcionar un medio máis para o goce do tempo libre en grupo.
E levamos xa catro edicións deste obradoiro, que xa se converteu nun club, que se reúne semanalmente, os luns a partir das 19.30 horas, para practicar esta afección. Facémolo combinando a lectura en si de textos teatrais, con exercicios e prácticas de formación actoral. Así, aínda que o propósito é a lectura expresiva, non desbotamos xogos de expresión corporal ou de improvisación. O obxectivo final –á parte de sobre todo divertirse moito– é representar un espectáculo ao final do curso. Non nos centramos nin nunha obra concreta nin nun xénero en particular. Para estimular máis a participación e formarnos máis, escollemos fragmentos de todo tipo de textos, desde dramáticos a cómicos, e non só estritamente teatrais: tamén usamos poesías, contos e ata nos atrevemos a cantar!!
E como as persoas do club son moi ousadas, ás veces pasamos a barreira do “lido” para pasar á representación teatral completa, con escenografía e vestiario incluídos.
Trátase, como vedes, dunha experiencia moi aberta, que pode chegar ata onde queiramos. O teatro para nós non ten límites!!
Este ano comezamos o curso traballando arredor da radio. Porque a radio foi unha grande impulsora do teatro lido, a través do radioteatro, das radionovelas… E niso estabamos traballando cando nos pillou esta situación. Pero como recursos non nos faltan, decidimos aproveitar da mellor maneira a adversidade e converter o proxecto de montaxe, nun programa radiofónico en sentido literal. E para iso contamos coa inestimábel axuda de don Ricardo Carvalho Calero, a quen precisamente este ano –que mala sorte tivo o home– se lle dedica o Día das Letras Galegas. Non se poderá celebrar de maneira presencial ata o mes de outubro, pero si de maneira virtual, e para iso que mellor que o noso club de teatro, xa adoito nas artes radiofónicas despois do traballo de todo o curso.
Así, cada unha e cada un desde a súa casa, logo de perfilar un guión e de documentarnos abundantemente nas redes, achegou o seu baguiño para a pipa do viño, e construímos entre todos un noticiario especial Día das Letras Galegas, dedicado a don Ricardo Carvalho Calero.
Xogamos coa ficción e a realidade, porque a radio é o que ten: que se pode facer maxia. E así poderemos escoitar tanto á nosa querida Mercedes Queixas, profesora, investigadora, escritora e académica igual que o foi don Ricardo, como a unha carioca lendo Scórpio, un antigo alumno do colexio Fingoi, a música lusófona de A minha Embala, ou –isto é marabilla pura– unha entrevista en vivo a Carvalho Calero! E moitas cousas máis que poderedes escoitar.
Dicímosvolo en serio: se tedes ganas de coñecer máis a figura de Carvalho Calero, non só na súa faciana de escritor, senón como persoa, esta é a vosa mellor –e máis entretida– oportunidade. Dinme as rapazas do club de teatro que poderiamos montar uns anuncios radiofónicos sobre Carvalho, pero xa é moito… Hai que deixar algo para cando volva comezar o curso, pasado o verán e cando saibamos como vai ser esa “nova normalidade”. O que é certo é que sexa cal sexa, o club de teatro vai seguir funcionando, e desde aquí invitámosvos a participar nel. Non tedes curiosidade? Atrevédesvos? Tedes valentía para probar? A diversión está garantida! E quen sabe, se cadra nuns meses estades facendo a competencia, ou mesmo desbancando, ás grandes estrelas da radiodifusión ou da escena!!
E agora, pasádeo ben con don Ricardo Carvalho Calero, que seguro que tras escoitar o noso noticiario ides collerlle cariño, xa veredes.
E se queredes escoitalo sen imaxes, podedes acceder ao podcast desde iVoox:
