Arquivo do blog
Lecturas ouvidas, lecturas sentidas vol. II
O estado de alarma continúa e nos continuamos coas nosas lecturas ouvidas durante o resto do mes de maio ata finalizar a tempada. Con Leila Guerriero xa comezáramos o mes pero, sendo o mes das nosas letras, aínda nos quedaban sesións suculentas do club de lectura. Para celebrar este mes e participar doutro xeito na campaña #DesconfinarALingua das Bibliotecas Municipais, no club de lectura da Sagrada Familia decidimos “desconfinar” tamén as nosas palabras favoritas do idioma galego e con elas fixemos unha composición que nos quedará de recordo deste ano sen precedentes.
O encontro virtual dos clubs de lectura con María Reimóndez, autora de “A esencia da cidade”, achegounos este relato, que convertemos parcialmente a audio para seguir o fío das nosas reunións. O relato, publicado por Amnistía Internacional dentro de “Camiñan descalzas polas rochas: autoras polos dereitos das mulleres”, resultou moi estimulante, poñendo o punto na dor e na recuperación, que é posible si, por suposto, da vivencia de maltrato na adolescencia. A presentación deste feito toca na sensibilidade de calquera e as integrantes do club Sagrada Familia non ían ser menos. Fonda indignación porque se sigan dando estes feitos na actualidade, e agradecemento á autora por estar disposta a presentalos así, para que todos tomemos conciencia e intentemos evitar que se repitan na nosa contorna.
Tamén tivemos tempo para abordar a figura de Ricardo Carvalho Calero, autor e mestre homenaxeado deste ano no Día das Letras Galegas, que tamén foi tratada polo resto dos compañeiros dos clubs de lectura das Bibliotecas Municipais da Coruña como xa coñecemos a través da publicación dedicada a este feito.
Non foi sinxelo atopar audios coas súas obras literarias sendo como era, mestre e estudoso do noso idioma, abundan as súas entrevistas e participación en conferencias sobre o reintegracionismo do galego e a reivindicación da autonomía de Galicia, feitos polos que foi fortemente represaliado durante a ditadura. Atopamos un fragmento de “Scórpio”, Premio da crítica de narrativa galega en 1987, que nos conta a execución dun soldado por rebelión e morte dun superior durante a Guerra Civil.
Neste pequeno anaco da xigante obra xa podemos albiscar a trascendencia da novela que narra toda a vida do protagonista, Rafael Martínez Pinheiro (alcumado Scórpio) a través da época republicana e logo durante a Guerra Civil ata a caída da República.
Unha execución nunca é un momento agradable, e tampouco nolo mostra así o autor, que resalta a desesperación do reo durante as súas últimas horas. Móstranos, iso si, a humanidade que manteñen os soldados e o avogado defensor pese á crueza da guerra, que serve de único apoio ao sentenciado a morte. Destacamos na tertulia o último pensamento do condenado, o recordo da nai e das súas ensinanzas, que non sempre somos capaces de seguir, pero que sempre procuran o noso ben.
A vantaxe de compartir lecturas e reflexións, no contexto que sexa, é que todo parece máis levadeiro e, aínda que parece que abandonamos o humor no mes de abril a intención do club non é entristecer a ninguén. Pero continuamos cunha fonda tristura na seguinte semana de debate, tristura atemporal por chegar da man de Antón Chéjov e o seu relato “La tristeza”, que comentamos o luns 25 de maio.
Este pequeno relato, publicado na afastada Rusia de 1886, conta a historia dun pai, cocheiro en Moscú, que lamenta a morte do seu fillo durante unha fría e lúgubre noite de traballo. Este home non atopa consolo en ningures, pola contra recibe maltratos dos clientes, totalmente indiferentes á súa situación. O desenlace serve de cumio de tristura, desengano, pero non volo contaremos aquí, recomendamos a súa lectura ou escoita atenta.
Aproveitamos a ocasión de coñecer ao “pai do relato” para comentar tamén outro clásico dos seus, “Muerte de un funcionario”. En este caso a tristura vai diminuíndo; sen chegar a ser un relato de humor, ten píntegas de excéntrico pola reacción desmesurada do protagonista. Non escapou da conversa a importancia das convencións sociais da época, que de seguro non coinciden practicamente en nada coas actuais, e impoñían un pouso de servilismo nas relacións cos superiores en rango e en escala social. As participantes da tertulia foron sensibles a esta situación social que diferenciaba tanto as persoas polo momento, o lugar e a familia na que naceran. Conscientes do cambio social que podemos gozar co paso dos anos, ninguén quere volver un paso atrás, nin para coller pulo.
E imos chegando ao momento da parada vacacional, parece que a pandemia comeza a remitir e todos queremos dispoñer de máis tempo ao aire libre que compense os días de encerro obrigado. Pechamos a tempada cun autor de prolífica traxectoria e recoñecido prestixio internacional, Mario Vargas Llosa. Cun dos seus primeiros relatos, “El abuelo” publicado en 1956 no diario El Comercio de Lima, e incluído tres anos despois na colección de relatos “Los jefes“. Recuperamos a súa lectura na canle de Youtube Audio Libros Sense:
Resulta un relato confuso pola intención, non somos capaces de comprender a actuación do protagonista, meter medo a un neto, de forma tan violenta, non é propio dun avó, polo menos dos avós que coñecemos. A escrita é salientable, mantén a atención en todo momento e todos queremos saber qué é o que vai facer este avó que tanto maquina. A presenza da calavera tamén nos desconcerta, ¿cómo se pode atopar así, nunha cuneta, cando se vai nun taxi? Hai quen o clasifica como relato de medo, nós non o describiriamos así, pero si coma un relato desconcertante. Nada que ver coa segunda proposta da sesión.
O segundo audio pertence a unha lectura que o propio autor fixo da súa novela biográfica “El pez en el agua“, publicada en 1993 por Seix Barral e que relata unha grande parte da súa vida desde os primeiros anos, a súa nenez, a relación co seu pai; ata o seu paso pola política, finalizado trala derrota pola presidencia de Perú ante Alberto Fujimori.
Integrado nunha novela biográfica, o texto limítase a contar o que ocorreu, sen artificios literarios máis alá da descrición dos feitos e a exposición das sensacións dos protagonistas. Sen chegar a ser explícito, fainos partícipes das inquedanzas da parella, podemos sentir cómo se enfrontaron ao rexeitamento da familia apoiados nos seus sentimentos e na súa valentía. A conversa deunos para destacar o desenvolvemento social e económico que se desfrutaba en hispanoamérica no século XX, alonxados da situación española. Coñeciamos os comentarios dos que alí emigraron coincidindo coa época do relato, e os seus recordos axudaron a comprender a facilidade coa que Julia e Mario salvaron os problemas de idade e de convencións sociais para acadar o seu matrimonio.
A lectura ouvida deste premio Nobel resultou ser un bo broche de ouro para esta tempada do club de lectura da Sagrada Familia. E descubrindo dous relatos tan dispares creo que moito máis. Trátase dun autor de múltiples facetas co que non coincidimos en moitas delas, pero fomos capaces de recoñecer nel a súa valía como narrador e periodista. Coido que fixemos nosa a frase “non xuzgues un libro pola súa cuberta” e foi aplicada ao autor nesta sesión, de seguro que a seguiremos aplicando no noso día a día.
Finalizada queda esta “extraordinaria” tempada do club de lectura da Sagrada Familia e non queremos despedila sen agradecer a confianza e participación das integrantes, que tanto nos ensinaron este curso e seguro que moito nos queda por aprender nos seguintes. Porque imos regresar, aínda non podemos saber de qué forma pero voltaremos coas mesmas ilusións nas tertulias, nas lecturas e na compaña de todas vós.
Apertas grandes para todos e disfrutade moito da liberdade conseguida tras o confinamento. Saúde ante todo!!
Clubs de lectura en corentena? Seguimos!
Os clubs de lectura das Bibliotecas Municipais da Coruña seguimos en tempos de corentena. Moitas das nosas compañeiras xa compartiron experiencias e lecturas neste blog nestas semanas. Seguimos a ler e a ter tertulias. Seguimos a compartir entre nós maneiras de facer, recursos, lecturas, alento e apoio mutuo. O dixital semella hoxe o máis corpóreo que podemos atopar. E o ben que nos fai! Vernos as caras, darnos azos, falar de literatura (a lectura como refuxio unha vez máis).
Os grupos de Café con libros da Biblioteca Os Rosales tivemos un parón. Un primeiro momento de desconcerto que nos impedía ler e debater. Seguiamos a falar a diario polo chat. A compartir recursos de información, cultura e ocio. A coidarnos. Pero o conto de Marta Sanz “Sherezade en el búnker” dounos pé á nosa primeira videoconferencia. Tertulia do grupo do luns. Tertulia do grupo do martes. E ata tertulia coa escritora. Eso si foi un agasallo e todo un empuxe para continuar coa nosa labor neste novo escenario.
Neste caso non lendo libros completos. Non temos acceso a eles na Biblioteca en papel nin o costume de ler grandes textos en dixital. Nin a concentración necesaria nestes tempos de pandemia… Pero sí lendo pequenos fragmentos, contos, relatos que imos atopando de xeito legal na rede (ademáis dalgunhas páxinas de cómic: que sería de nós sen Paco Roca en pixama!). Grazas a tantas editoras pola súa xenerosidade nestes tempos en que no todas as persoas lectoras teñen bibliotecas persoais ás que botarlle a man. Polo motivo que sexa. Tamén temos en conta as bibliotecas dixitais, coma GaliciaLe ou ebibliodacoruna aínda que case todas añoramos o papel e as apertas.
A segunda lectura foi “Tiempo sentido”. Un fragmento do libro de Andrea Köhler: “El tiempo regalado. Un ensayo sobre la espera” que editou Libros del Asteroide no ano 2018. Foi un texto moi reflexivo. Cheo de referencias que podían despistar ou interromper un pouco a lectura, pero que resultou marabilloso para comentar todas xuntas neste confinamento no que estamos inmersas. Todas subliñamos pasaxes que enriqueceron a posta en común. Unha lectura perfecta para estas semanas.
Continuamos con “Lejano”, outro fragmento accesible grazas a Libros del Asteroide. Un conto de Eduardo Halfón, que como comentan as compañeiras da Biblioteca Infantil e Xuvenil, forma parte do seu libro de relatos “El boxeador polaco“. Toda unha descuberta que deu lugar a tertulias moi amenas e ricas en temas a tratar e que co que quedamos coas ganas de seguir disfrutando da súa obra. Farémolo! Ademáis, as reflexións sobre o que son e como ler os contos fíxonos demorarnos na lectura e valorar este momento como unha oportunidade para achegarnos ao relato como peza literaria. Quen nolo ía dicir!
Tras tres textos actuais, dous contos clásicos: o relato inquietante de Edith Warton “En la plenitud de la vida” e o máis costumbrista, de Anton Chejov “La dama del perrito”, nos que se tocan os temas do amor, da súa construcción e do matrimonio como estructura pechada, clases sociais, etc. Todas estas reflexións levánnos a falar ata do poliamor!!! E é que nunca sabemos como imos relacionar lecturas nas tertulias. De “La dama del perrito” a “As estacións do lobo” de María Reimóndez, e de esta ao ensaio de “Pensamiento monógamo, terror poliamoroso” de Brigitte Vasallo. Aí queda iso.
E precisamente esta semana entregamos ás nosas lectoras dos dous grupos de Café con libros “A esencia da cidade” de María Reimóndez. Autora fundamental nas nosas Letras. Pronto contaremos máis… 😉
Xa temos textos na recámara para as próximas semanas. Para pechar un curso 2019-2020 tan tan atípico, no que o importante foi seguir atendendo ás persoas non conectadas ás redes sociais. Conseguímolo a través do chat, ese medio co que seguimos unidas a familiares e amigas. Unha ferramenta, que non substitúe o presencial (nin o pretende), que seguro pronto volverá, aínda que sexa aos poucos e con todas as medidas de seguridade precisas, pero que consegue que ninguén quede illado, sen rede de apoio. Os clubs de lectura somos todo o contrario. Os coidados no centro. A capacidade de reacción foi toda unha proba de resistencia e da necesidade destes grupos, vencellados ás nosas bibliotecas. Sigamos.
Para pechar o artigo, primeiro convidámosvos a seguir os enlaces para poder consultar as lecturas propostas. Cando reabramos, no noso catálogo poderedes ver a dispoñibilidade destas e outras recomendacións de lectoras e bibliotecarias pero, mentras tanto, convidámosvos a achegarvos a estas obras dispoñibles en formato electrónico:
- As estacións do lobo: https://ebibliodacoruna.odilotk.es/info/as-estacions-do-lobo-00048662
- pequeñas mujeres rojas: https://galicia.ebiblio.es/opac?id=00491773
- El boxeador polaco: https://galicia.ebiblio.es/opac?id=00435974
Luis Pousa visita el Club de la Sagrada Familia
Por Fátima Elías
LUNES , 30 DE ENERO
10:30 H
Biblioteca Municipal Sagrada Familia
Más información : 981184392
Luis Pousa regresa de comprobar que no queda rastro de los Plumachos de la Pampa en las lindes de la Iglesia de San Francisco. Con su flequillo desordenado y su aire de distracción permanente, me cuenta que de eso trata su Crónica Coruñesa semanal. Antes de seguir con las obligaciones de la cotidianía tenemos tiempo de tomar una cerveciña, porque como Pousa se expresa en las distancias cortas con el embrujo del diminutivo patrio y esa modulación tan dulce, sé que con él no se pimpla cerveza; gustosamente se bebe cerveciña, cafeciño o aceitiño de ricino.
Pousa es lucense pero se crió en la ciudad en Coruña. Se pasó la infancia leyendo cómics y para él sigue siendo un género vital. Se define como un hijo de Bruguera, así que compartió sofá con Carpanta, Rompetechos, Mortadelo y Sir Tim O´Theo . Además se pirraba por Asterix, Mafalda, Don Miki y Spirou. Se inició en la novela con el pícaro Huckleberry Finn y fue aprendiz de pirata en la Isla del Tesoro , pero también recuerda con gran cariño a Tolkien y a Ende. Matemático de titulación, empezó a afilar sus dientes como periodista en 1996. No le ha ido mal; recibió el premio de Xornalismo Fernández del Riego.
Veinte años de profesión le han valido para escribir en ese ejercicio de contención que son sus artículos : lejos del columnista que vomita palabras engreídas para lectores finolis, Pousa, en sus artículos, crónicas y reseñas escribe para todos. En su aparente sencillez y con gran sentido del humor, desgrana verdades que son como bofetadas en las que ni falta cara ni sobra mano.
Con o sin cerveza , Pousa es encantador e ingenioso, y se expresa despacio, en tonos suaves, los de alguien que está acostumbrado a contar historias de la vida y las personas. Luis habla en forma de relatos orales, enlazando actualidad y memoria . Y se calla para escuchar con atención. Resulta magnético. A veces, cuando conversa, sus ojos claros miran algo en el horizonte y no sé si, como yo, el resto del mundo se pregunta si está volviendo al origen del mundo, rumiando el teorema de Fermat o pariendo otro poema.
Porque desde que leyó a Bukowski y su “Dinosauria, We” Pousa, además de los artículos, la novela y los cuentos, encontró otro medio para explicarse. Y cómo escribe poesía Luis Pousa:
“Aférrase un a literatura
Porque non pode aferrarse a outra cousa,
Como di Kafka.
Escríbese por necesidade, por urxencia, por desexo.
Escríbese en celo, como dixo alguén.
Un cadáver que redacta a súa obra póstuma,
Un esqueleto que fai renxer as súas articulacións
Ao teclear estas páxinas masturbatorias, terminais”.
Por todo esto y más , no deberíais perderos el lunes 30 el encuentro matinal con este autor que, como Carol Joyce Oates toca todos los palos y que como ella, todo lo hace bien.
Bibliografía:
O embigo do mar (2008)
La noche de las palabras (2009) – Premio literario Fernando Arenas
Breviario del bus (2013)
El libro del voyeur (2010) – Obra colectiva-
España Negra (2013) – Obra colectiva-
Escrito en el agua (2015) – Obra colectiva-
Fátima Elías B.
Mil cretinos de Quim Monzó
En los clubs de lectura de la Biblioteca Os Rosales “Café con libros” nos gusta leer de todo, así que esta vez nos acordamos de los cuentos, y que mejor forma, que de la mano de Quim Monzó, considerado el indiscutible primer escritor de su generación en lengua catalana.
La obra
Siempre que le preguntan, Quim Monzó explica que Mil cretinos es su libro más alegre, pero no es verdad. Hay –eso sí– un humor negro que tiñe los diecinueve relatos de este libro, pero ¿alegría? Quizá confort, porque resulta alegremente reconfortante pasar cuentas con el dolor, con la vejez, con la muerte, con el amor y con el desamor, con las rencillas cotidianas, con el vacío del paisaje. En Mil cretinos Monzó observa, divirtiéndose, el apasionante equilibrio entre la dicha y la desdicha.
El libro se divide en dos partes bastante diferenciadas. Por un lado nos encontramos con siete relatos más comunes en cuanto a su esquema. Es decir, entre quince o veinte páginas donde nos cuenta una historia que se desarrolla a lo largo de las mismas. En la segunda parte sin embargo, nos topamos con una colección de relatos de apenas dos o tres páginas, incluso alguno de una sola.
En cuanto a la temática que aborda en estos relatos, encontramos de todo, desde historias de amor, de celos, el aburrimiento de la vida cotidiana, de los pequeños detalles que dicen mucho o de la añoranza del tiempo pasado. Pero sí es cierto que quizá el único tema al que recurre en varios títulos es la vejez, o el miedo a ella, así como la desesperanza que podemos encontrar en esos días.
En los clubs destacamos la maestría de Monzó al contar tanto con tan pocas palabras, con una escritura ágil y de muy sencilla lectura, pero que deja mucho poso por lo que cuenta. Para algunas resulta demasiado pesimista, para otras muy irónico… pero desde luego, no deja a nadie indiferente.
La versión original en catalán fue publicada el año 2007 en la editorial Quaderns Crema. Mil cretinos ha sido también traducido al alemán (Tausend Trottel, Frankfurter Verlagsanstalt, Fráncfort), al inglés (A thousand morons, Open Letter Books, Nueva York), al gallego (Mil cretinos, Edicións Xerais, Santiago de Compostela – disponible en las Bibliotecas Municipales) y al francés (Mille crétins, Éditions Jacqueline Chambon & Éditions Actes Sud, Arles).
En el 2010 Ventura Pons rodó una película, a partir del libro y de otros relatos de otros libros del autor, que lleva por título Mil cretinos. Pero la mejor manera de acercarse a esta obra y a Monzó, es a través de esta pequeña entrevista en el programa Página 2. No tiene desperdicio!!!
El autor
Quim Monzó no es solamente un escritor de ficción, también es uno de los columnistas más populares de Cataluña y un personaje muy activo en Twitter [@QuimMonzo]. Su trabajo periodístico también se ha publicado en varias antologías. Su recopilación de cuentos ha obtenido un gran éxito entre la crítica y diversos premios, además de ser traducida al español por el prestigioso novelista Javier Cercas. Su obra se ha editado en quince idiomas.
Quim Monzó nació en Barcelona en 1952. Ha trabajado entre otras cosas de diseñador gráfico, dibujante de cómics, corresponsal de guerra, autor de letras de canciones, guionista de radio y de televisión, traductor (Jude el oscuro, de Thomas Hardy, Crónicas marcianas, de Ray Bradbury, Nueve historias, de J.D. Salinger…) y por encima de todo es escritor.
Ha ganado el premio Nacional de literatura, el Ciudad de Barcelona de narrativa, el de novela Prudenci Bertrana, el de novela El Temps, el Lletra d’Or, el de los Escritores Catalanes, el Maria Àngels Anglada, el Trajectòria y, en cuatro ocasiones, el premio de la Crítica, que otorga Serra d’Or.
En el 2007 escribió y leyó el discurso inaugural de la Feria del Libro de Fráncfort (disponible en la URL: http://www.vilaweb.cat/media/attach/vwedts/docs/discursinaugural.pdf). Monzó concibió una disertación en forma de cuento que difería de los discursos tradicionales.
En las Bibliotecas Municipales tenemos buena parte de su obra traducida al español.
Os dejamos con un extracto de una entrevista en la web de El Cultural, que nos ha gustado mucho, porque se trata de un tema que repetimos casi en cada tertulia 😉
P: ¿A quién no ha leído ni piensa leer?
R: Por poco que pueda, pienso intentar leer a todo el mundo, porque de todo el mundo se puede aprender. Ahora bien: si a las treinta páginas el libro no me engancha, a la papelera y a otra cosa, mariposa.
Aprendiendo a amar el misterio
Hoy queremos recomendar, uno de los cuentos del escritor uruguayo, Eduardo Galeano, considerado como uno de los más destacados escritores de la literatura latinoamericana, el breve relato que compartimos, “La llegada” se encuentra entre las páginas de su libro “Las palabras andantes”
LA LLEGADA
El hijo de Pilar y Daniel Weinberg fue bautizado en lacostanera.
Y en el bautismo le enseñaron lo sagrado. Recibió una caracola:
-Para que aprendas a amar el agua.
Abrieron la jaula de un pájaro preso:
-Para que aprendas a amar el aire.
Le dieron una flor de malvón:
-Para que aprendas a amar la tierra.
Y también le dieron una botella cerrada:
-No la abras nunca, nunca. Para que aprendas a amar el misterio.
Si os quedáis con ganas de más, en nuestras bibliotecas podéis encontrar ésta y otras obras del autor que como él mismo ha reconocido en más de una ocasión le gusta ponerse“siempre y de forma inquebrantable del lado de los condenados”
Papá, qué son os sorrisos?. Presentación do libro na Biblioteca Municipal Infantil e Xuvenil
Desde a Biblioteca Municipal Infantil e Xuvenil convidámosvos a un novo encontro de L3Mos, desta banda coa nova editorial coruñesa Galebook, con “Papá, qué son os sorrisos?”
En L3mos, organizamos encontros con autores de literatura infantil e xuvenil que nos presentan os seus novos libros. Nesta ocasión a editorial Galebook preséntanos o libro “Papá, qué son os sorrisos?” da escritora ceense María Canosa e do ilustrador Dani Padrón, autores que xa teñen traballado xuntos noutras obras que tamén temos na biblioteca, que podes atopar no noso catálogo e levar en préstamo para a casa.
O título do conto xa nos da unha pequena pista do que pode acontecer; ou non, porque as preguntas dos nenos poden parecer sinxelas pero as veces non son tan doadas de contestar, non sí?. Así:
Miguel quixo saber que era un sorriso, e a duras penas o pai soubo representarllo. Con iso non era suficiente, porque Miguel o que en realidade quería, era aprender a sorrir. Aí comeza o camiño da busca da felicidade, camiño no que Miguel aprenderá que existen elementos cotiáns que son prescindibles, e outros básicos sen os que dificilmente poderemos seguir adiante. Ao longo do texto ponse de manifesto o valor do coidado ao medio ambiente, do amor á natureza, do respecto ao que nos rodea, así como a importancia da paciencia, a perseveranza e a loita polos soños.
Esta historia, ademáis dos valores que transmite, tamén conta co engadido dun Cdrom que contén unha versión dixital do libro que se pode reproducir en ordenadores ou pizarras dixitais. Nesta versión, xunto con algunha animación, podemos escoitar a voz da propia autora narrando o conto. Tamén hai unha serie de exercicios dixitais interactivos que intentan afondar en algúns aspectos lingüísticos e de comprensión, ofrecendo así unha experiencia moi completa aproveitando diferentes ferramentas tecnolóxicas do noso tempo.
Agora convidámosvos a participar nun xogo sobre o que pensamos que son os sorrisos. Achégate á Biblioteca Municipal Infantil e Xuvenil o día 18 de marzo as 18:30h. e xoga con María Canosa e cos debuxos de Dani Padrón.
Achéganos un poema, un conto, un debuxo… o que tí queiras e que represente o que son para tí os sorrisos, e levarás un agasallo da man da editorial Galebook.
Non o podes perder. Agardámoste.