Arquivo do blog
Das cousas de Ramón Lamote, de Paco Martín
A LIX (Literatura Infantil e Xuvenil) non é só para menores de idade. Desde os clubs de lectura de Monte Alto e Estudos Locais reivindicamos isto o pasado curso coa lectura de Das cousas de Ramón Lamote, do autor Paco Martín.
Das cousas de Ramón Lamote é un clásico da literatura galega. Publicado por ver primeira en 1985 (gañador do Premio Barco de Vapor de 1984) e con numerosas reimpresións e reedicións ao longo dos anos, é grazas a el que se usa o termo Xeración Lamote para se referir a un grupo de escritores galegos lugueses como Xabier P. Docampo e Agustín Fernández Paz que renovaron a literatura galega infantil nos anos oitenta. En 1986 acada o Premio Nacional de LIteratura Infantil e Xuvenil e aparece na prestixiosa lista IBBY Honour List.
O seu autor, Paco Martín, nado en Lugo 1940, é mestre xubilado de Primaria. Tamén foi conferenciante e columnista periódico en xornais como El Progreso, e director do suplemento Axóuxere. Semanario do neno galego publicado no xornal La Región de Ourense nos anos 1974-1975.
Este best-seller breve e retranqueiro fixo que moitos e moitas das asistentes lembrasen as súas lecturas da infancia e que lles saíse un sorriso ao ler as vivencias do profesor de chairego e debuxante de soños.
Bella muerte, de Kelly Sue DeConnick e Emma Ríos
Un ano máis, Viñetas desde o Atlántico pecha as súas portas. O festival de banda deseñada da cidade da Coruña leva celebrándose no mes de agosto desde o ano 1998, o que lle supón ser o máis importante de Galicia e un dos máis salientables de España.
Desde os clubs de lectura de Monte Alto e Estudos Locais levamos dous anos facendo a nosa particular homenaxe ao festival, incluíndo como mínimo un cómic nas nosas lecturas. Este ano tocoulle a Bella muerte, de Kelly Sue DeConnick e a galega Emma Ríos.
Nesta obra, as autoras parten dun western clásico e rematan construíndo unha historia inesperada e sorprendente, combinando o realismo máxico de Sandman coa brutalidad de Predicador, tal e como din desde a propia editorial, Astiberri Ediciones.
Bella muerte foi nominada en 2014 a varios premios Eisner, os Óscar dos cómics: Sue DeConnick como mellor guionista, Emma Ríos por mellor lapis/entintado e mellor portada, e Jordie Bellaire na categoría de mellor cor, algo que sorprendeu moito a ambos clubs xa que non sabían que o debuxo e a cor podían ser feitas por diferentes autores.
Ademais de desfrutar desta obra, puidemos achegarnos máis á vida de Emma Ríos a través da seguinte reportaxe e a entrevista final, o que nos achegou algo máis ao mundo do cómic.
Clubs de lectura en corentena? Seguimos!
Os clubs de lectura das Bibliotecas Municipais da Coruña seguimos en tempos de corentena. Moitas das nosas compañeiras xa compartiron experiencias e lecturas neste blog nestas semanas. Seguimos a ler e a ter tertulias. Seguimos a compartir entre nós maneiras de facer, recursos, lecturas, alento e apoio mutuo. O dixital semella hoxe o máis corpóreo que podemos atopar. E o ben que nos fai! Vernos as caras, darnos azos, falar de literatura (a lectura como refuxio unha vez máis).
Os grupos de Café con libros da Biblioteca Os Rosales tivemos un parón. Un primeiro momento de desconcerto que nos impedía ler e debater. Seguiamos a falar a diario polo chat. A compartir recursos de información, cultura e ocio. A coidarnos. Pero o conto de Marta Sanz “Sherezade en el búnker” dounos pé á nosa primeira videoconferencia. Tertulia do grupo do luns. Tertulia do grupo do martes. E ata tertulia coa escritora. Eso si foi un agasallo e todo un empuxe para continuar coa nosa labor neste novo escenario.
Neste caso non lendo libros completos. Non temos acceso a eles na Biblioteca en papel nin o costume de ler grandes textos en dixital. Nin a concentración necesaria nestes tempos de pandemia… Pero sí lendo pequenos fragmentos, contos, relatos que imos atopando de xeito legal na rede (ademáis dalgunhas páxinas de cómic: que sería de nós sen Paco Roca en pixama!). Grazas a tantas editoras pola súa xenerosidade nestes tempos en que no todas as persoas lectoras teñen bibliotecas persoais ás que botarlle a man. Polo motivo que sexa. Tamén temos en conta as bibliotecas dixitais, coma GaliciaLe ou ebibliodacoruna aínda que case todas añoramos o papel e as apertas.
A segunda lectura foi “Tiempo sentido”. Un fragmento do libro de Andrea Köhler: “El tiempo regalado. Un ensayo sobre la espera” que editou Libros del Asteroide no ano 2018. Foi un texto moi reflexivo. Cheo de referencias que podían despistar ou interromper un pouco a lectura, pero que resultou marabilloso para comentar todas xuntas neste confinamento no que estamos inmersas. Todas subliñamos pasaxes que enriqueceron a posta en común. Unha lectura perfecta para estas semanas.
Continuamos con “Lejano”, outro fragmento accesible grazas a Libros del Asteroide. Un conto de Eduardo Halfón, que como comentan as compañeiras da Biblioteca Infantil e Xuvenil, forma parte do seu libro de relatos “El boxeador polaco“. Toda unha descuberta que deu lugar a tertulias moi amenas e ricas en temas a tratar e que co que quedamos coas ganas de seguir disfrutando da súa obra. Farémolo! Ademáis, as reflexións sobre o que son e como ler os contos fíxonos demorarnos na lectura e valorar este momento como unha oportunidade para achegarnos ao relato como peza literaria. Quen nolo ía dicir!
Tras tres textos actuais, dous contos clásicos: o relato inquietante de Edith Warton “En la plenitud de la vida” e o máis costumbrista, de Anton Chejov “La dama del perrito”, nos que se tocan os temas do amor, da súa construcción e do matrimonio como estructura pechada, clases sociais, etc. Todas estas reflexións levánnos a falar ata do poliamor!!! E é que nunca sabemos como imos relacionar lecturas nas tertulias. De “La dama del perrito” a “As estacións do lobo” de María Reimóndez, e de esta ao ensaio de “Pensamiento monógamo, terror poliamoroso” de Brigitte Vasallo. Aí queda iso.
E precisamente esta semana entregamos ás nosas lectoras dos dous grupos de Café con libros “A esencia da cidade” de María Reimóndez. Autora fundamental nas nosas Letras. Pronto contaremos máis… 😉
Xa temos textos na recámara para as próximas semanas. Para pechar un curso 2019-2020 tan tan atípico, no que o importante foi seguir atendendo ás persoas non conectadas ás redes sociais. Conseguímolo a través do chat, ese medio co que seguimos unidas a familiares e amigas. Unha ferramenta, que non substitúe o presencial (nin o pretende), que seguro pronto volverá, aínda que sexa aos poucos e con todas as medidas de seguridade precisas, pero que consegue que ninguén quede illado, sen rede de apoio. Os clubs de lectura somos todo o contrario. Os coidados no centro. A capacidade de reacción foi toda unha proba de resistencia e da necesidade destes grupos, vencellados ás nosas bibliotecas. Sigamos.
Para pechar o artigo, primeiro convidámosvos a seguir os enlaces para poder consultar as lecturas propostas. Cando reabramos, no noso catálogo poderedes ver a dispoñibilidade destas e outras recomendacións de lectoras e bibliotecarias pero, mentras tanto, convidámosvos a achegarvos a estas obras dispoñibles en formato electrónico:
- As estacións do lobo: https://ebibliodacoruna.odilotk.es/info/as-estacions-do-lobo-00048662
- pequeñas mujeres rojas: https://galicia.ebiblio.es/opac?id=00491773
- El boxeador polaco: https://galicia.ebiblio.es/opac?id=00435974
Lecturas de confinamento no Club de lectura de Durán Loriga
As persoas que conformamos o Club de lectura de Durán Loriga non podemos evitar botar de menos esa reunión que tiñamos cada quince días para poder compartir o entusiasmo por un libro e pola lectura en xeral. Ese anaquiño no que non só nos xuntabámonos para gozar falando dun libro, senón que volvíamos a lelo de novo con outros ollos grazas a todas as aportacións dos clubeiros e das clubeiras.
E hai ánimo de seguir co club nesta situación? Preguntabámonos as bibliotecarias. A resposta veu soa cando parte do grupo pide compartir as lecturas que quedaron pendentes: comezamos a conversa coa desgarradora crónica dunha familia parisina durante tres xeracións, esta é a investigación que fai a autora -Delphine de Vigan- sobre a súa propia familia en Nada se opone a la noche. Continuamos con La uruguaya –de Pedro Mairal– toda unha viaxe en busca de sedución e onde se expón, a modo de confesión e con moito humor, as dúbidas sobre que o amor perfecto poida traernos a felicidade. Para rematar coas provisións traídas da biblioteca lemos o cómic Polina –de Bastièn Vives-, que foi Prix de Librairies BD en 2011 e que poderedes atopar nos nosos fondos á volta: unha emotiva historia que parte do ballet, dun mestre e dunha aprendiz, para falar da aprendizaxe vital.
Pero sobre todo estamos a redescubrir un xénero literario que, ás veces, queda nun segundo plano respecto á nosa querida novela: O conto e a narración breve están a ser o principal motivo para a reunión. O primeiro que lemos foi o xeneroso regalo que nos ofreceu Marta Sanz a través das redes: Sherezade en el búnker deu que falar (tamén no encontro con ela) e poñer sobre a mesa as situacións complicadas que se están a dar neste encerro, pero que con humor sempre son máis doadas de abordar. Tamén o fermoso e autobiográfico Lejano, sacado do libro El boxeador polaco: un pequeno relato que serviu para mergullarnos por primeira vez no mundo de Eduardo Halfon -Premio Nacional de Literatura en Guatemala-, neste caso como un profesor de universidade canso da docencia, pero en ningún caso da literatura.
Por outra banda, é bo momento para volver aos clásicos, moitos deles facilmente accesibles na rede. Nós xa levamos algúns: Casa tomada de Cortázar deu para milleiros de interpretacións en torno a esa casa que, misteriosamente e de a poucos, vai sendo invadida. Esa sensación de inquedanza tamén está no relato fantasmal La plenitud de la vida, un conto que só puido facer unha escritora tan adiantada á súa época como o foi Edith Wharton. Mais como seguimos na casa, acercámonos a outra historia que sucede tamén nun apartamento, onde hai unha radio que nos permite escoitar todas esas conversas que queremos, ou se cadra non: La radio enorme é un dos moitos relatos que John Cheever publicou no 1947 na revista New Yorker, pero que polo seu significado ten moito de actualidade.
Por suposto tamén compartimos as lecturas que nos acompañan estes días e que imos anotando para ler, agora ou á volta. Estas son algunhas das que podedes descargar nas plataformas de préstamo: Y te irás de aquí, a última novela de Lorenzo Silva que ademais publicou en aberto, a través da revista XLSemanal; La ridícula idea de no volver a verte, de Rosa Montero; La madre de Frankenstein de Almudena Grandes; Recursos inhumanos, de Pierre Lemaitre; Entre visillos, de Carmen Martín Gaite; A corazón abierto, de Elvira Lindo; Tiempo de espera, de Elizabeth Jane Howard; Lluvia fina, de Luis Landero; El extranjero, de Albert Camus; Un amor, Alejandro Palomas; e La Tribuna, de Emilia Pardo Bazán.
Mais en realidade, falamos de todo un pouco. Da claridade nas palabras do filósofo e filólogo Emilio Lledó nestes tempos que vivimos, no documental Mirar palabras. Celebramos o día da poesía achegándonos aos poetas galegos actuais no documental Vértice de Versos, e tamén á mellor poesía en castelán, de man do proxecto Amamos la poesía da RAE. Revisamos os libros de Tània Balló, Las Sinsombrero, e o proxecto documental no que participa e que podemos ver na web de RTVE. Descubrimos o fermoso documental sobre a fotógrafa Ruth Matilda Anderson: A viaxe de Ruth. Tamén o documental adicado á actriz María Casares. Falamos de cine, de música, da operación Balmis, da cheeveriana serie Mad Men, do centenario de Galdós e dos encontros cos nosos autores favoritos nestes días, como é por exemplo Alejandro Palomas.
Este club na distancia é unha experiencia diferente na que se gaña en cooperación, xa que non só se comparte a visión dunha lectura, senón que tamén permítenos navegar xuntos neste mar de información e oferta cultural dixital que estamos a vivir. Así que dende o Club de lectura de adultos DL arrimamos o bote, esta vez en forma de post, para quen queira navegar con nós un pouco: anímaste?
Ano Galdosiano
Nesta semana que comeza, a do Libro (23 de abril), desde as bibliotecas municipais gustaríanos dedicarlle unha entrada do blog a Benito Pérez Galdós, xa que o 2020 é o Ano Galdosiano, en conmemoración do centenario da súa morte. Ademais, falaremos algo máis pormenorizadamente do seu libro El Abuelo, que foi lido polo Club de Lectura de Monte Alto nunha das súas últimas sesións.
Con motivo desta data, institucións coma o Ayuntamiento de Madrid levaron a cabo numerosas iniciativas para a súa conmemoración, coma este Seguir las huellas de Galdós en Madrid.
Galdós fotografado por Pablo Audouard cara a 1904. (Wikimedia Commons)
Non sería xusto chamalo só escritor, posto que Galdós foi novelista, dramaturgo, cronista, académico da Real Academia Española, político… Naceu nas Palmas de Gran Canaria en 1843 e é un dos maiores representantes da novela realista española.
Aos dezanove anos trasládase a vivir a Madrid, onde coñece a Francisco Giner de los Ríos, fundador da Institución Libre de Enseñanza (ILE), quen o anima a escribir. Durante os primeiros anos da súa estancia na capital frecuentou redaccións (escribiu en La Nación e en El Debate), teatros e faladoiros coma o Ateneo, onde coñece a Leopoldo Alas, Clarín, no que sería o comezo dunha profunda amizade.
Imaxe de Pérez Galdós na súa xuventude (circa 1863). Wikimedia Commons.
Nas súas primeiras novelas, como La Fontana de Oro (1870), o autor aínda bebe do romanticismo, aínda que con posterioridade transformaría o panorama literario apartándose desta corrente a favor do realismo e aportando á narrativa una gran expresividade e fondura psicolóxica.
En 1873 comeza a publicar os Episodios nacionales, corenta e seis novelas históricas redactadas entre 1872 e 1912, onde o autor trata a historia de España desde a batalla de Trafalgar ata finais do século XIX (a última serie de libros está inconclusa). Nelas, Galdós pretendía recoller a memoria histórica do pobo español a través da súa vida íntima e cotiá, mesturando vivencias de personaxes ficticios coa narración dos principais acontecementos históricos da época.
O autor continúa escribindo nos seguintes anos as súas novelas de teses (segundo a RAE, aquelas que teñen como obxectivo principal o desenvolvemento dunha determinada opinión ou ideoloxía). A este ciclo pertencen, á parte das primeiras obras que escribiu, outras como Doña Perfecta (1876) ou Marianela (1878).
Fotografía de Galdós cos irmáns Álvarez Quintero, que adaptaron Marianela ao teatro, na revista “Mundo Gráfico”, 18 de octubre de 1916 (exemplar da Biblioteca Nacional de España, AHS 42955)
É en 1881 cando publica La desheredada, que abre o ciclo das súas novelas españolas contemporáneas (ciclo da materia), entre as que destacan outros títulos como Fortunata y Jacinta (1886-7) ou Miau (1888). Neste tipo de obras, Galdós describe a sociedade madrileña na segunda metade do s. XIX baixo perspectivas naturalistas.
Afeccionado á política, afíliase ao Partido Liberal de Sagasta, gran amigo, e en 1886 é deputado por Guayama (Puerto Rico) nas Cortes. Con posterioridade ingresa no Partido Republicano e nas lexislaturas de 1907 e 1910 é deputado por Madrid pola Conxunción Republicano Socialista; en 1914 é elixido deputado por Las Palmas.
Na súa produción novelística, aínda dentro do ciclo de las novelas españolas contemporáneas, inicia unha segunda fase na que, influído pola lectura de León Tolstoy, abandona o influxo do naturalismo e inclínase polo espiritualismo (ciclo espiritualista), publicando entre 1891 e 1897 dez novelas desta nova estética entre as que destacan Tristana (1892) ou Misericordia (1897), que pecha esta etapa.
Dentro da súa produción teatral, os primeiros textos do autor non se conservan. En 1892 estréase no Teatro de la Comedia de Madrid a súa primeira obra madura: Realidad, despois da cal continuou traballando neste eido sen descanso, sendo moitas das súas representacións adaptacións das súas denominadas novelas dialogadas. A estrea máis recordada de Galdós, xunto con Casandra en 1910, foi a de Electra en 1901. Ambas obras criticaban os sectores tradicionalistas católicos do país, pero Electra foi representada nun momento histórico en España no cal, tras os avances liberais do período 1868-1873, crecía de novo a influencia do Vaticano. Esta obra sería tomada como exemplo de anticlericalismo e exaltaría os ánimos da sociedade, tanto nun sentido coma noutro, chegando a provocar que os sectores máis conservadores do país fixesen campaña en contra de outorgarlle o Premio Nobel de Literatura a Pérez Galdós cando foi proposto en 1912. Aquí podedes ver un artigo do diario ABC no que se explica o boicot sufrido polo canario. Tamén é moi interesante escoitar á xornalista Nieves Concostrina na súa sección Acontece que no es poco de La Ventana de Cadena Ser, onde explica de maneira divertida e moi clara, como é habitual nela, o acontecido na estrea de Electra. Podedes facelo aquí.
A súa defensa da Institución Libre de Enseñanza e do laicismo provocou que a Real Academia Española rexeitase a súa candidatura nun primeiro momento, aceptándoa finalmente en 1897.
Perdiérase todo el material histórico de esos años [siglo XIX], salvándose la obra de Galdós, no importaría. Ahí está completa, viva, real la vida de la nación durante los cien años que abarcó la garra del autor. Existen, para siempre, sus centenares y centenares de personajes históricos e imaginados, tan ciertos los unos como los otros. (…) Solo los más grandes en el mundo, y sobran dedos para contarlos, consiguieron otro tanto. Y aun más: le dejaría en la gloria novelera de su tiempo mano a mano con Tolstoi, porque, además de dar vida a seres para siempre presentes, supieron sacar a la luz el genio de su patria a través de sus luchas, glorias y desgracias. (…) Galdós ha hecho más por el conocimiento de España por los españoles –por el pueblo español– que todos los historiadores juntos.
Aub, Max (1966). Manual de historia de la literatura española (páx. 450-452)
EL ABUELO
Antes de falar de El abuelo, convén coñecer as características do estilo narrativo persoal do autor, xa que moitas aparecen nesta obra:
-
Estilo directo e natural, sobre todo nos diálogos, seguindo os postulados estéticos realistas.
-
Uso literario da linguaxe, tanto culta como coloquial, seguindo o modelo cervantino.
-
Dominio do diálogo de inspiración clásica.
-
Construción do relato nunha liña aberta ao humor e a ironía.
-
Habilidade para espir as súas reflexións e un inxente coñecemento de todo academicismo.
-
Tratamento coloquial do texto, recuperando recursos da narrativa oral ou o discurso familiar.
Tamén se pode percibir nesta obra un efectivo e sistemático manexo do simbolismo (evocador da súa propia desilusión pola debilidade de España) e unha conmovedora mágoa pola xente que pretende elevarse da bondade á santidade.
El abuelo é unha novela dialogada, é dicir, parece unha obra de teatro pero é practicamente imposible levala ás táboas tal cal foi escrita (demasiadas anotacións, moi longa, etc.), aínda que con posterioridade Galdós reescribiríaa para estreala nun escenario. Tamén foi levada ao cine por José Luis Garci en 1998, con Fernando Fernán Gómez no papel de Conde de Albrit e sendo candidata ao Óscar como mellor película de fala non inglesa.
Outros temas tratados nesta obra por Pérez Galdós son:
-
Representación da sociedade burguesa rural española de finais do s.XIX e das diferentes xerarquías e estratos existentes na poboación.
-
A honra extemporánea e esaxerada e un sentido do deber que vai máis alá do sentido común e mesmo da bondade. A busca da verdade a toda costa é necesaria?
-
A hipocrisía (o Conde é pobre pero quere seguir vivindo como rico, as actuacións do cura) e a deslealdade (da que o home acusa aos seus antigos criados), así coma a avaricia e a cobiza, representadas en Senén. É ilícito querer ascender?
El dinero lo ganan […] todos aquellos que con paciencia y fina observación van detrás de los que lo pierden…
Pérez Galdós, El abuelo.
-
O amor como un dos motores do mundo, xa que o Conde antepón finalmente este á honra.
-
A ironía e o fino humor co que é tratada toda a novela, tan característica no autor.
Para rematar esta breve conmemoración do ano Galdosiano en tempos de confinamento, recomendámosvos que fagades a visita virtual da súa casa museo de Gran Canaria clicando aquí.
Escritorio da Casa-Museo Pérez Galdós, co coñecido retrato do autor feito por Sorolla (Wikimedia Commons)
Resistencia, de Rosa Aneiros
Nas pasadas sesión do club de lectura da biblioteca de Monte Alto tivemos a ocasión de ler Resistencia, de Rosa Aneiros.
Rosa Aneiros naceu en Valdoviño en 1976. É xornalista e traballa no Consello da Cultura Galega. Colabora habitualmente en distintos medios de comunicación.
Imaxe sacada da Galipedia (Santos Díez e Eduardo Castro Bal)
Ten unha longa traxectoria literaria iniciada en 1999 coa publicación da súa primeira novela, Eu de maior quero ser. Seguírona outras moitas entre as que destacan Resistencia (Xerais 2003), Premio Arcebispo Xoán de San Clemente 2004; Ás de bolboreta (Xerais 2009), Premio Fundación Caixa Galicia de Literatura Xuvenil, Premio Fervenzas Literarias ao Mellor libro xuvenil 2009 e Premio The White Ravens (Internationale Jugend Bibliothek) 2010; ou Sol de Inverno (Xerais 2009), Premio Xerais de Novela e Premio Fervenzas Literarias á Mellor portada de adultos 2009.
Rosa Aneiros escribe para todos os públicos. Nos últimos anos gañou o Premio Agustín Fernández Paz de Narrativa Infantil e Xuvenil pola Igualdade 2018 coa novela Tres bichicomas, dúas illas e unha serea, que acaba de ver a luz este mes de febreiro de 2020, e o Premio Merlín de Literatura Infantil 2019 co libro Xelís, o guieiro das botellas de mar.
Na novela que lemos, Resistencia, navegamos pola historia de Portugal a través dos seus personaxes, como Dinís e Filipa, que viviron no século XX durante as ditaduras de Salazar e Marcelo Caetano. Tal e como din na páxina da editorial:
Para os protagonistas a militancia política non foi unha opción senón unha esixencia e tiveron que pelexar contra a miseria e contra os seus propios sentimentos. E loitaron desesperadamente coa única arma da que dispuñan: a resistencia. Resistencia é unha novela de amores afastados na que todo o move o amor, que case sempre nace inocente e que axiña se vai tornando complexo é difícil. Unha novela memorable que se move entre a exaltación da resistencia política exercida por algúns personaxes e o amor entendido como algo cruel que converte as persoas en escravas.
Entre outras cousas, puidemos comparar a situación de Portugal coa de España da época.
DITADURA FRANQUISTA (1939-1975)
-
Golpe militar frustrado en 1936 que deu paso a unha guerra civil.
-
O comunismo era o inimigo. Nacionalcatolicismo.
-
Morre Franco, morre a ditadura.
-
A fin: a Transición.
DITADURA SALAZARISTA / ESTADO NOVO (1926-1974)
-
Golpe militar exitoso en 1926. Salazar non é 1º ministro ata 1932.
-
O comunismo era o inimigo. Separación Igrexa-Estado (existe o divorcio).
-
En 1968 é substituído por Caetano.
-
A fin: a revolución dos caraveis.
Tamén tivemos a oportunidade de falar do amor e das mulleres da novela.
-
A política e o amor como sentido da vida. Paga a pena?
-
As mulleres da novela, sufridoras natas.
-
Os personaxes secundarios e a súa riqueza.
-
O amor romántico. Existe?
Dinís sentía que aturaba por Filipa como razón de futuro, como luz que o guiaba e (…) tivo medo da obsesión que o embargaba. Foi consciente entón de que nos últimos anos aferrárase a Filipa como motivo de erguerse e deitarse e pensou (…) se ela era o mundo enteiro, se pagaba a pena que a vida quedase reducida ó azul dos seus ollos tan afastados no tempo e na distancia.
Sen dúbida, unha novela dura pero necesaria.
Tea Rooms, de Luisa Carnés
Durante as pasadas sesións do club de lectura de Monte Alto prestamos especial atención ás obras de escritoras, moitas veces invisibilizadas por mor do seu sexo, coma foi o caso de Luisa Carnés.
Luisa Carnés naceu en Madrid en 1905 no seo dunha familia moi humilde, feito que definiría a súa obra. Sendo a maior de seis, tivo que abandonar a escola con 11 anos e comezar a traballar. Foi autodidacta e buscou na literatura refuxio á miseria do seu arredor. Comezou lendo folletíns e novelas baratas e pouco a pouco chegou a autores coma Cervantes ou os rusos Dostoievski e Tolstói, referentes para ela.
Imaxe de Luisa Carnés como portada do seu libro Trece Cuentos
De 1926 a 1929 aparecen na prensa os seus primeiros catro contos, algo pouco común para persoas alleas ao mundo da cultura. En 1928 publica a súa primeira obra, Peregrinos de Calvario, que recibe moi boas críticas (chegan a dicir dela que é «posiblemente la mejor narradora del 27»). En 1930 aparece a segunda, Natacha, que colleita iguais éxitos. Nesa época comeza a traballar na CIAP (Compañía Iberoamericana
de Publicaciones), onde coñece o seu primeiro marido e pai do seu único fillo.
No verán de 1931, a CIAP pecha e Luisa emigra a Alxeciras coa familia do seu home, na espera de mellorar a súa situación económica. Nunca deixa de escribir, pero terá que compaxinalo con outros traballos. En 1932 regresa a Madrid, xa separada, e comeza a traballar de camareira-dependenta nun céntrico local de hostalería, o que será o xerme do seu terceiro libro, Tea Rooms (Mujeres obreras), publicado en 1934. Grazas, de novo, á boa acollida recibida pola crítica, ábrenselle as portas dos xornais e comeza a traballar de xornalista de forma continuada, colaborando en medios como Estampa ou Crónica.
Foi militante do PCE e ao estalar a Guerra Civil escribiu artigos e obras de teatro defendendo a República. Finalmente, en 1939 remata exiliada en México, previo paso por Francia. Alí vive ata a súa morte prematura en marzo de 1964 nun accidente de coche, do que se salvan o seu segundo marido e o seu fillo.
A súa obra abrangue unha decena de novelas, uns sesenta contos, tres pezas de teatro e
centenares de crónicas.
A SOMBREIREIRA DAS SINSOMBREIRO
Nos últimos tempos, estase a facer un traballo de recuperación dos traballos das mulleres contemporáneas á coñecida como Generación del 27. Grazas sobre todo á labor da cineasta Tània Balló, nomes coma o de María Teresa León, Rosa Chacel, María Zambrano ou a galega Maruja Mallo comezan a soar con forza. Son coñecidas como Las sin sombrero por unha anécdota que a mesma Maruja Mallo conta:
Un día se nos ocurrió a Federico, a Dalí, a Margarita Manso y a mí quitarnos el sombrero porque decíamos que parecía que estábamos congestionando las ideas y, atravesando la Puerta del Sol, nos apedrearon llamándonos de todo.
Non obstante, Luisa Carnés é a esquecida entre as esquecidas, xa que a súa obra e memoria non foi rescatada co resto de mulleres desta xeración. Algo lóxico: mentres elas andaban na Porta do Sol, Luisa estaba traballando no taller de sombreiros de súa tía para sustentar a familia. Todo un paradoxo.
Na presentación de 13 cuentos, segundo libro de Luisa Carnés publicado por Hoja de Lata, a escritora Laura Freixas expuxo a posibilidade de que este conxunto de mulleres puidese ser denominado Grupo del 26, data de inauguración del Lyceum Club Femenino, en contraposición ao do 27, integramente masculino.
Reparando el olvido, foto de Wikimedia Commons
Luisa Carnés diferénciase do resto dos e das súas coetáneas porque era de clase social baixa e sen formación regrada. Se a isto se lle une o feito de nacer muller e que apoiou a República tras comezar a Guerra Civil, entón pódese explicar o porqué da súa invisibilización. Tal e como di Becerra Mayor, profesor de Literatura na Universidad de Lieja e artífice de que a editorial Hoja de Lata descubrise a Luisa Carnés:
Luisa Carnés ha sido triplemente olvidada: por comunista, por exiliada y por mujer.
En Tea Rooms o primeiro que chama a atención desta novela é que a pesar de ser escrita entre 1932 e 1933 a súa temática parece estar en plena vixencia. É unha novela de marcado carácter social e feminista (sen usarse apenas en España ese concepto naquela época) na que se plasma a vida das mulleres de clase baixa do Madrid dos anos 30. A autora procura o xurdimento dunha nova muller, tal e como di Antonio Plaza no epílogo: a que busca a emancipación a través do traballo, pero un traballo digno. Tal e como se pode ler no libro:
Pero también hay mujeres que se independizan, que viven de su propio esfuerzo, sin necesidad de “aguantar tíos”. Pero eso es en otro país, donde la cultura ha dado un paso de gigante; donde la mujer ha cesado de ser un instrumento de placer físico y de explotación; donde las universidades abren sus puertas a las obreras y a las campesinas más humildes. Aquí, las únicas que podrían emanciparse por la cultura son las hijas de los grandes propietarios (…); precisamente las únicas mujeres a quienes no les preocupa en absoluto la emancipación, porque nunca conocieron los zapatos torcidos ni el hambre”.
As protagonistas:
MATILDE: rapaza de familia de clase baixa que non quere pregarse ao que a sociedade manda para unha “muller decente”.
ANTONIA: a máis veterana. Cre que quen alza a voz é quen máis perde.
A ENCARGADA: non ten nome. Coqueta e insinuante cos clientes, cruel coas subordinadas.
LAURITA: afillada do dono.
PACA: beata encargada dos sándwichs.
FELISA: “alegre y frívola (…). Poca estatura y forma varonil. Pecho y caderas planos”.
ESPERANZA: a asistenta. “Sucia, huraña y soez”.
TRINI, PACA, MARTA, CLARA… Mulleres con personalidade propia e diferenciada.
Outros: Cañete, “El Ogro”, Paco, Pietro…
Luisa Carnés reivindica en toda a obra a emancipación das mulleres, sobre todo dos pais, maridos, patróns e confesores. Somos persoas de noso. Para iso, di, é esencial a cultura e a educación, pero como diría Virginia Wolf, necesitamos “un cuarto propio” (diñeiro). Carnés explícao así:
Aquí, las únicas que podrían emanciparse por la cultura son las hijas de los grandes propietarios, de los banqueros, de los mercaderes enriquecidos; precisamente a aquellas que no les preocupa la emancipación, porque nunca conocieron los zapatos torcidos ni el hambre, que engendra rebeldes.
En xeral, unha obra ben acollida polos e polas asistentes ao club de lectura de Monte Alto que lles serviu para coñecer unha descoñecida das letras hispánicas.
Ilusión y compromiso: 6 meses con el Club DL
El 4 de octubre de 2017 iniciamos un Club de Lectura para adultos en la Biblioteca Infantil y Juvenil: El Club DL (de Lecturas, de Libros, de Lectores) en Durán Loriga.
Ilusión y Compromiso podrían ser las palabras que definirían esta nueva aventura.
Es el momento de hacer un balance de este nuevo reto, de un proyecto que nació por el interés y demanda de nuestros usuarios “adultos”.
Durante estos 6 meses hemos conseguido consolidar un grupo, que forma parte ya de “nuestra familia” bibliotecaria. Magníficos todos ellos y ellas!, grandes Lectores!, grandes Personas! que disfrutan y disfrutamos cada miércoles en las sesiones del Club.
Escoger la primera lectura, fue lo más difícil. Pero sabíamos que no los íbamos a defraudar o, al menos, eso esperábamos.
Esta es la relación de libros que hemos leído, comentado y debatido y en las que la mayoría de las lecturas, la protagonista principal es la MUJER, pero escritas por AUTOR.
De nuestra caja misteriosa apareció nuestra primera lectura: La Tía Mame de Patrick Dennis. Divertida y sentimental nos encantó. Finalizamos la sesión con un vídeo de la película basada en la novela, con una magnífica Rosalind Russel.
La segunda lectura: Charlotte de David Foenkinos, magnífica novela! A todos nos entusiasmó. En esta sesión Isabel nos trajo un libro sobre la obra pictórica de Charlotte.
En la tercera sesión nuestra lectura fue Una madre de Alejandro Palomas, con la que afloraron multitud de sentimientos. Algunos querríamos tener una “Amalia” en nuestras vidas.
Qué vamos a decir de Alejandro Palomas, sólo que leáis todas sus novelas!!! Y en particular, con mayor motivo, su última obra “Un amor”, que fue recientemente reconocida con el Premio Nadal 2018.
La cuarta lectura, Crímenes exquisitos de Vicente Garrido y Nieves Abarca. Sin comentar aspectos de la novela os diré que, coincidimos la mayoría en su valoración…
Continuamos con El señor Pip de Lloyd Jones, es curioso como con esta obra te das cuenta de las diferentes lecturas que se pueden hacer del mismo libro. Es enriquecedor y una maravilla conocer los distintos puntos de vista y como aprendes a apreciar aspectos que ni siquiera los habías percibido.
Finalizamos el semestre con El Palacio azul de los Ingenieros belgas de Fulgencio Argüelles, nos ha costado leerlo. Podríamos decir que ha habido un empate y me he encontrado que No a todos nos gusta lo mismo que leemos. Esto es un Club: debatir, aprender, disfrutar, aconsejar, compartir… por lo tanto, desde el que se lo quiere comprar para volverlo a releer, pasamos a los que No ha gustado mucho.
Debatiendo sobre las casas indianas, que aparecen en la obra, entregamos una guía de las rutas literarias de Mieres, y como consecuencia pudimos disfrutar de la creatividad de una de nuestras “cluberas” (Isabel) como podéis observar en estas fotografías:
EXPOSICIONES
Pero no todo han sido lecturas, porque nuestro Club es un Club abierto a todo tipo de actividades culturales que están presentes en nuestra ciudad, y por ello visitamos la exposición: A arte no cómic en Afundación-Abanca. Tuvimos el enorme placer de hacerlo con el Club de lectura de Cómic de la Biblioteca Forum. Primer contacto con otro club de las Bibliotecas Municipales y al que le doy las gracias por esta gran oportunidad. Gracias compañeros y Gracias a la Fundación por esa maravillosa exposición que nos supo a poco porque el tiempo es nuestro gran enemigo.
Compartimos con el club de Lectura del Ágora la exposición de Lita Cabellut.Testimonio, en el MACUF. Visitar, compartir y opinar. No tengo palabras para dar mi opinión sobre este encuentro, prefiero dejaros un recuerdo de ese día con esta fotografía de grupo y con el resumen de la exposición que hizo Montse, nuestra clubera, que dejó su “testimonio” en su blog y que os recomiendo.
ENCUENTRO CON AUTORES
Gracias a Ángeles (una de las cluberas) pudimos conocer a María Luisa Fernández, la autora de La mirada de Ángel. Diario de la madre con un niño con autismo. Editado por la Asociación Participa para la Inclusión Social , que compartió en la biblioteca de Durán Loriga sus experiencias y sus vivencias de Ángel, su hijo con diversidad funcional (lesión cerebral y autismo).
Por último, el motivo de este post es de AGRADECIMIENTO.
Gracias por la oportunidad de aceptar un nuevo reto por parte de la Dirección de la Biblioteca, nuestra directora Mercedes Cerdeiras.
Gracias al Club de Lectura Café con Libros de la Biblioteca de Os Rosales (Anabel y Sira) por aconsejarme en los comienzos del ClubDL.
Gracias a mis compañeras (en especial a María Ferreiro), que me ayudan y colaboran haciendo que todo sea más fácil para mí.
Gracias a mis compañeras y mis compañeros del Club de la Biblioteca del Forum Metropolitano que nos facilitan con sus fondos las lecturas con las que se nutre el ClubDL y que compartimos la visita guiada a A Arte no Cómic.
Gracias Maru, del Club de Lectura Ágora, compañera clubera, con quienes compartimos la visita de Lita Cabellut. Gracias Macuf por esta oportunidad única.
Gracias a la Biblioteca de Galicia, que también nos ha facilitado alguno de los títulos leídos.
Gracias a mis Lectoras y Lectores, a mis cluberos y cluberas. Sin ellos esto no sería posible. Gracias por confiar en mí, gracias por vuestro cariño e implicación, por vuestro interés y por aprender cada miércoles con todas y todos:
Seguiremos leyendo, seguiremos compartiendo lecturas con nuestros cafés y pastitas, que no nos faltarán… porque a quién no le apetece un café o una infusión mientras lee?… que levante la mano el que diga lo contrario!
Y si te apetece formar parte de nuestra “familia clubera”, aun tenemos alguna plaza disponible, si estáis interesados podéis inscribiros desde nuestra página web.
Nuevo Club de Lectura de adultos en la Biblioteca Durán Loriga
Lo más importante de un Club de Lectura son los Lectores. Y hemos pensado: ¿Y tú por qué no?
Queremos que participéis en este nuevo proyecto, que consistirá en crear un Club de Lectura para adultos en la Biblioteca Durán Loriga. Porque nos gustaría compartir lecturas, porque nos gustaría intercambiar opiniones, valorar y ampliar los diferentes puntos de vista y sobre todo disfrutar leyendo.
¿Cuándo comenzamos? Ya!!!!!, el 4 de octubre, falta muy poquito, pero para poder participar (serán 20 plazas) tenéis que inscribiros en la página web de las Bibliotecas Municipales, coruna.es/bibliotecas a partir del día 20 de septiembre a las 10.00 h. No lo pienses más y estate atento a las inscripciones!!!
El día de la semana que hemos escogido será el miércoles, en horario de 11 a 12.30 h. de la mañana y se realizará cada quince días.
¿Eres lector?, ¿te gusta la lectura?, no lo dudes ni un instante. te esperamos con ilusión en esta nueva etapa que se abre para disfrutar DeLecturas, DeLibros, en DuránLoriga.
-
- Sala da Biblioteca Durán Loriga
-
- Sala da Biblioteca Durán Loriga
No podemos daros más información porque tenemos muchas más sorpresas que contaros, las conoceréis el día 4 de octubre. ¡Os esperamos en la Biblioteca Infantil y Juvenil!!!!!!!
Comezamos o curso con clubes de lectura para todas as idades
Dicimos adeus ao veran e con él volta a actividade aos nosos clubes de lectura, este ano a nosa proposta e a seguinte:
| Día da semana | Horario | Público | Prazas | Biblioteca |
| Luns | 11.30 h | Adulto | 20 | Biblioteca Fórum Metropolitano |
| Luns | 10.30 h | Adulto | 12 | Biblioteca Sagrada Familia |
| Luns | 18.30 h | Adulto | 14 | Biblioteca Os Rosales |
| Martes | 18.30 h | Adulto | 14 | Biblioteca Os Rosales |
| Martes | 10.30 h | Adulto | 20 | Biblioteca Fórum Metropolitano |
| Martes alternos | 18.00 h | Adulto | 20 | Biblioteca Monte Alto |
| Martes | 19.00 h | Adulto | 17 | Biblioteca Ágora |
| Mércores | 19.00 h | Adulto | 17 | Biblioteca Ágora |
| Mércores | 18.00 h | Adulto | 20 | Biblioteca Castrillón |
| Mércores | 11.00 h | Adulto | 20 | Biblioteca Durán Lóriga |
| Mércores | 18.30 h | Adulto | 20 | Biblioteca Fórum Metropolitano |
| Día da semana | Horario | Público | Prazas | Biblioteca |
| Mércores (cada 15 días) | 18.00 h | Adulto | 20 | Biblioteca Estudos Locais |
- O club dos clásicos:
| Día da semana | Horario | Público | Prazas | Biblioteca |
| Xoves | 11.00 h | Adulto | 10 | Biblioteca Castrillón |
| Día da semana | Horario | Público | Prazas | Biblioteca |
| Mércores (1 vez ao mes) | 19.00 h | Adulto | 20 | Biblioteca Ágora |
| Día da semana | Horario | Público | Prazas | Biblioteca |
| Mércores (1 vez ao mes) | 18.30 h | Adulto | 20 | Biblioteca Fórum Metropolitano |
| Día da semana | Horario | Público | Prazas | Biblioteca |
| Xoves (cada 15 días) | 18.30 h | 9 a 11 anos | 15 | Biblioteca Durán Lóriga |
| Xoves (cada 15 dias) | 18.30 h | 12 a 16 anos | 15 | Biblioteca Durán Lóriga |
Se desexas pertencer a algún destes clubs débeste poñer en contacto coa biblioteca municipal onde teña a súa sede e alí informarante sobre as prazas vacantes se as hai, calendario, lecturas, etc.
Aínda que non formes parte dos nosos clubs, estaremos encantados de ler os teus comentarios e reflexións vertidas neste blog.
