Al mal tiempo, mejor cara
Hablando de accidentes, justo ahora ve un perro corriendo delante de él por la carretera. Por puro reflejo, Ferdinand pisa el freno. Los neumaáticos chirrían, y la grava sale despedida. Los amortiguadores dejan escapar un quejido. El coche da un bandazo y por fin se detiene en mitad de la calzada.
Si no hubiese recogido al mencionado perro a Ferdinand nunca se le hubiese ocurrido entrar en la casa de Marceline. No la encontraría inconsciente y con un fuerte olor a gas en el ambiente. Su reacción es inmediata, trata de despertarla, lo que logra, y luego de llevarla a un centro médico para que la traten. Supone que ha querido suicidarse. No es así, la tubería del gas está roida, con pequeños agujeros y eso ha producido el escape. En fin, seguir contando lo que tan magnificamente nos relata BarbaraConstantine la autora de la novela que tenemos entre manos sería un sacrilegio.
Este hecho enfrenta a Ferdinand con la realidad de su vida. Él está solo, y a su alrededor hay otros en su misma situación. Vive en una casa amplia que magnifica aún más esa soledad. Las lluvias torrenciales han arruinado el tejado de la casa de su vecina y comprende que no puede dejarla en la situación en que se encuentra. La invita a compartir su vivienda mientras no pueda arreglar la suya. Marceline acepta y se traslada con sus pertenencias más queridad entre la que se encuentra un violonchelo, el perro ya mencionado, un gato y un burro “muy inteligente”.
Asi comienza una transformación total en la granja de Ferdinand. Detras de Marceline vendrá Guy, un amigo de toda la vida que recientemente ha enviudado y está deshecho. Luego Hortense y Simeone, “las hermanas Lumier“, Muriel, una joven estudiante de enfermería así como un también joven Kin, estudiante del instituto del pueblo a quienes sus padres le han retirado la asignación que le permitía vivir de pensión. Todos ellos formarán un solidario grupo que ayudandose mutuamente logran encauzar sus vidas, tener nuevos horizontes y metas. En una palabra vivir nuevamente olvidandose de su edad o situación personal. Superar sus baches y apoyarse mutuamente.
Destacar las dos cartas que el nieto mayor de Ferdinand le escribe a su difunta abuela pidiendo en la primera que si tiene algo que decirle lo haga metiendose en sus sueños y la segunda recriminándole que se hubiese equivocado y que hubiese acudido a los sueños de su hermano más pequeño y no a él. Son un acierto de la autora en toda regla.
¿Es posible un convivencia así?. Entiendo que en el medio rural, donde la gente está más cercana y donde se conocen puede logarse. Un medio urbano lo tiene más complicado, si bien recordando otra novela francesa que trata de un tema parecido “Juntos nada más” vemos que sí es posible. La conviencia no es solo una cuestión familiar, también lo es de sentimientos y en ocasiones esta segunda opción es más fuerte que la primera.
Agrada el tema y agrada su lectura, máxime en este tiempo que nos está tocando vivir. Que mejor final sobre lo que la autora no propone en su exitoso libro.
BARBARA CONSTANTINE (Niza, 1955) es hija del mítico cantante y actor estadounidense, pero que desarrolló su carrera en Francia, Eddy Constantine . Hija también de Helene Mussel, bailarina estrella del Ballet de Montecarlo. Con raíces familiares en Biarritz, donde pasa largas temporadas, ha trabajado en el mundo del cine como script en diversos rodajes y ha publicado cuatro novelas. Vive entre Le Berry, por amor al campo; Biarritz, por motivos familiares, y París.
Escritora tardía debuta en la literatura en 2007, siendo ya abuela, con Allumer le chat (2007) después de haber construido su carrera profesional en la danza, primero, y luego en el cine, donde ejerció durante “casi cuarenta años” como ayudante de dirección de realizadores tan conocidos como Robert Altman, Cédric Klapish, Olivier Assayas, Raúl Ruiz o Michel Piccoli, entre otros.
Otro libro que me gustaría destacar de esta escritora es “Tom, pequeño Tom, hombrecito Tom” (2009; Seix Barral, 2011), libro catalogado para un público juvenil pero no por ello carente de interés para el adulto: narra la historia de un niño que parece un adulto y una madre que parece una adolescente.
Con este libro ganó el Premio Charles Exbrayat en 2010.

Comprende y le interesa el movimiento ya global de ‘Los indignados‘ “horrorizada” se dice Constantine por el maltrato de la sociedad actual hacia las personas mayores, los niños y los jóvenes, por eso comprende y le interesa el movimiento de los indignados.
Festexamos a participación no Día das Letras Galegas 2020 coa guía de lectura #DesconfinarALingua
As Bibliotecas Municipais da Coruña sumámonos á celebración do Ano Ricardo Carvalho Calero que a Real Academia Galega vén de desenvolver este mes de outubro con distintas iniciativas presenciais e virtuais a través da presentación da Guía de Lectura #DesconfinarALingua.
Esta guía de lectura naceu dun tempo estraño e difícil, dunha pausa forzosa confinados e confinadas nas nosas casas. Neste contexto de COVID-19 as Bibliotecas Municipais fixemos un chamamento á cidadanía para “Desconfinar a Lingua” na semana das Letras Galegas.
Nesa nova normalidade houbo unha ferramenta humilde e simple que nos acompañou: as máscaras, que cobren a nosa faciana hoxe para abrir horizontes abertos mañá. Tamén así os libros, a música, o pensamento, a palabra oral e escrita, nos achegan mundos, propostas, escenarios, realidades que amplían as nosas propias vidas.
Nesta ocasión, foron centos as persoas que taparon a boca coas máscaras diversas da creación en galego xustamente para desconfinar a lingua, para abrir, cara nós e cara as demais, a xanela grande de todo o que ofrece o idioma. Esas aportacións son as que agora tes nas túas mans, mergúllate nesta escolma de caras e descubre toda a creación que se pode desfrutar en galego.
Lembra que podes descargar a guía na plataforma Calameo e consultar o album de imaxes de todas as persoas que participaron en #DesconfinarALingua.
No Día da Biblioteca #LemosParaTi
Cada 24 de outubro desde o ano 1997 celébrase o Día da Biblioteca, efeméride creada por iniciativa da Asociación Española de Amigos do Libro Infantil e Xuvenil en recordo da destrución da Biblioteca de Saraxevo, incendiada en 1992 durante o conflito balcánico.
Esta celebración, que nace co obxectivo de concienciar á sociedade da importancia da lectura e coa intención de dar visibilidade e potenciar a labor do persoal bibliotecario, cobra máis sentido ca nunca nun momento como o actual no que as bibliotecas como espazos seguros e imprescindibles deben xogar un papel fundamental no acceso á cultura e ao coñecemento. E precisamente baixo o lema “Bibliotecas, sempre ao teu lado” o Ministerio de Cultura e Deporte pon en valor nesta data a capacidade das bibliotecas -independentemente da súa tipoloxía- para continuar ofrecendo os seus servizos nunhas circunstancias tan complexas como as derivadas da crise sanitaria da Covid-19.
Desde as Bibliotecas Municipais da Coruña conmemoramos o noso día sumándonos á campaña #SempreAoTeuCarón, dando visibilidade ao noso traballo e defendendo a existencia das bibliotecas a través dos testemuños dalgunhas das nosas usuarias e usuarios, de persoas participantes dos clubs de lectura e participantes e voluntarias do programa de alfabetización de adultos. E como non, tamén a través da nosa propia voz coa proposta #LemosParaTi, que naceu durante o período de confinamento e que segue en marcha para achegar lecturas en voz alta á cidadanía.
Nesta ocasión, o fío condutor de todas as historias que podedes escoitar a continuación -así como tamén nos canais corporativos de Ivoox e Spotify– é o amor pola lectura, polos libros e polas bibliotecas.
Mendel el de los libros (Acantilado, 2009)
Fragmento de lectura do relato de corte social e político “Mendel el de los libros” do recoñecido novelista, ensaísta e biógrafo austríaco Stefan Zweig (Viena, 1881 – Petrópolis, Brasil, 1942).
O conto, que foi publicado orixinalmente no ano 1929, narra a tráxica historia dun excéntrico libreiro que pasa os seus días sentado sempre á mesma mesa nun dos moitos cafés da cidade de Viena. No ano 1915, acusado inxustamente de colaborar cos inimigos do Imperio Austrohúngaro, Jakob Mendel é enviado a un campo de concentración .
El aroma de los libros (Alianza de Novelas, 2020)
Fragmento de lectura da novela “El aroma de los libros” da escritora, actriz e redactora de contidos italiana Desy Icardi.
A historia, protagonizada por Adelina -unha rapaza de catorce anos que vive coa súa tía Amalia no Turín de 1957- é unha obra sobre o amor pola lectura na que Icardi rende homenaxe aos librosque máis a conmoveron ao longo da súa vida e ao alquimista Edward Kelley entre outros.
Os libros prestados (Galaxia, 2010)
Fragmento de lectura do libro de relatos “Os libros prestados” do prolífico escritor Xabier López López (Bergondo, 1974).
Unha obra composta de catro relatos de xénero e temática completamente diferente, pero que teñen algo en común: en palabras do propio autor, os protagonistas de todos os relatos non son os libros senón os lectores, isto é, o importante é contar o que agochan as vidas dos que len.
Manual de remedios literarios: cómo curarnos con libros (Siruela, 2017)
Fragmento de lectura do libro “Manual de remedios literarios: cómo curarnos con libros” das autoras inglesas Ella Berthoud e Susan Elderkin, creadoras do servizo de biblioterapia en The School of Life – con sede en Londres.
Un orixinal tratado de biblioterapia que condensa todo o poder de curación da palabra escrita e no que é posible atopar remedio en forma de novela para todo tipo de males.
Vampira de biblioteca (Xerais, 2020)
Fragmento de lectura da novela de literatura infantil “Vampira de biblioteca” da recoñecida autora galega Ledicia Costas (Vigo, 1979), ilustrada por Víctor Rivas (Pontevedra, 1965).
A obra descúbrenos a vida de Eleonora, unha peculiar vampira que se dedica a ler e papar os insectos que queren roer as páxinas dos libros da Biblioteca da Universidade de Coímbra, lugar onde ela vive.
La historia interminable (Alfaguara, 2007)
Fragmento de lectura dun clásico da literatura fantástica como é “La historia interminable”, do escritor alemán Michael Ende (Garmisch-Partenkirchen, 1929 – Filderstadt, 1995).
Traducida a máis de 36 idiomas, esta novela que narra a historia de Bastián -un rapaz que lendo un estraño libro descobre que o reino de Fantasía corre serio perigo e inicia a máis incrible das aventuras- está entre as mellores obras infantís e xuvenís da historia.
Agardamos que desfrutedes escoitando estes fragmentos e recordámosvos que este espazo de encontro que é #LemosParaTi irase nutrindo periodicamente con novas lecturas en voz alta.
Aproveitamos tamén para desexarvos un Feliz Día da Biblioteca e convidarvos a visitarnos para celebrar e poñer en valor as Bibliotecas como espazos seguros e como servizos esenciais na cidade.
I have a dream
A morte de George Floyd o 25 de maio en Mineápolis nun arresto provocou múltiples protestas nas principais cidades de Estados Unidos. Baixo o slogan “I can’ t breathe” (non podo respirar), a frase que repetiu unha e outra vez Eric Garner cando faleceu en 2014 en Nova York en circunstancias similares, a mobilización estendeuse por cidades de todo o mundo. Son protestas, convocadas normalmente polo movemento “Black lives matter”, contra a violencia policial, a discriminación social e cultural, a desigualdade de oportunidades, a marxinación cotiá, os prexuízos… E é que, a pesar dos grandes logros alcanzados polo Movemento polos Dereitos Civís nos anos sesenta, as vellas feridas da discriminación racial aínda están abertas, e a loita continúa.
Fagamos un pouco de historia:
Rematada a Guerra de Secesión (1861-1865), a escravitude foi abolida en Estados Unidos. Os escravos da Confederación foron liberados, e os afroamericanos gozaron dun curto período de liberdade e igualdade.
Na década de 1870, coa aprobación das “Leis de Jim Crow” elimínanse moitos destes logros nos estados do sur: instáurase un sistema de segregación racial aplicable a espazos públicos e privados, prohíbense os matrimonios mixtos, promúlganse leis nalgúns estados que dificultan ou impiden o dereito ao voto á poboación negra, e xéranse enormes desvantaxes fronte aos cidadáns brancos.
É un período de forte violencia racial, de linchamentos a mans das organizacións supremacistas. Os cidadáns negros dos estados do sur serán abandonados polos seus gobernos durante un longo período de tempo. Non será ata a segunda metade do século XX que a situación comece a cambiar.
En agosto de 1955 Emmett Till, un adolescente negro, foi asasinado en Mississippi por relacionarse cunha muller branca. Non foi un acontecemento illado, pero os xornais fixéronse eco desta noticia que conmocionou o país. Uns meses despois, Rosa Parks negouse a ceder o seu asento no autobús de Montgomery.
Este feito, polo que acabou en prisión, considérase o inicio da loita polos dereitos civís en Estados Unidos: unha loita longa, principalmente non violenta, para estender o acceso pleno aos dereitos civís e á igualdade ante a lei aos grupos que estaban excluídos deles, sobre todo aos cidadáns afroamericanos. Unha loita contra a discriminación e a segregación racial, especialmente no sur de Estados Unidos, dirixida por grandes líderes como Luther King, autor do discurso que da título a esta entrada, ou Malcom X. O feminismo afroamericano terá as súas propias activista: Angela Davis, Assata Shakur… incorporan a loita pola igualdade de xénero á batalla contra a discriminación racial, distanciándose en moitas formulacións do feminismo branco. Alcanzarían grandes logros: a Lei dos dereitos civís (1964) e a Lei de dereito a voto (1965). Pero a loita cobraría a vida de moitas persoas, entre elas as de tres grandes líderes: Medgard Evers (1963) , Malcom X (1965) Martin Luther King (1968)
Na guía de lectura que aquí presentamos queremos ofrecerche una selección de obras que se fan eco desta situación.
Libros, documentais, cómics, películas… que falan deste conflito, desta loita, e dos grandes líderes que a protagonizaron así como tamén do movemento feminista afroamericano e as súas protagonistas. Dos músicos que uniron as súas voces a estas protestas.
Obras de ficción, películas e novelas que abordan o drama da escravitude, do racismo, a segregación, que asoman ás raíces mesmas da sociedade norteamericana, que falan da loita individual e colectiva pola igualdade e apuntan ao longo camiño que aínda queda por percorrer.
Primamos nesta selección a obra de autores e autoras afroamericanos, porque queremos que as súas voces sexan escoitadas, non só como coñecedores do conflito, tamén polo seu potencial literario: escritores como James Baldwin, Alex Haley, Ralph Ellison, Chester Himes, se fixéronse escoitar nos anos cincuenta e sesenta, nos anos centrais da loita. Autoras como Toni Morrison , Maya Angelou, Alice Walker, combateron a discriminación especialmente desde o punto de vista da muller,e abriron camiño a outros moitos escritores e escritoras de cor.
E destacamos a forza emerxente das novas voces literarias: Chimamanda Ngozi Adichie, Yaa Gyasi, Taiye Selasie, Paul Betty, Colson Witehead, Walter Mosley, Jesmin Ward, Tayari Jones, Dinaw Mengestu, ZZ. Packer, Edward P. Jones, ou Ayana Mathis. Escritores e escritoras novos que falan de prexuízos raciais, de desigualdade de oportunidades, pero tamén dos problemas de identidade dos inmigrantes de primeira e segunda xeración que vivindo nunha amalgama de culturas diferentes non se senten integrados plenamente en ningunha delas.