Category Archives: Xeral
#LaTribu: club de lectura xuvenil
Comezamos 2021 e desde a Biblioteca Ágora facémolo ao grande: coa creación dun novo club de lectura xuvenil: #LaTribu.
Tes entre 14 e 16 anos? Únete a #LaTribu: falaremos de libros, cómics, música, pelis, videoxogos, apps… e moito máis…
Sabemos que a cousa está rara. Hai moitas cousas que non podemos facer e outras temos que facelas doutra maneira. Por iso, e debido á situación actual, os nosos encontros serán virtuais. Non terás que saír da túa casa para compartir lecturas e boa conversación!
- Comezamos en febreiro!
- As sesións serán os xoves alternos ás 18:30 h.
- Os libros que leamos pódelos recoller en préstamo na biblioteca de forma gratuíta.
- A lectura fala ti pola túa conta. Nas sesións o que facemos é comentar, escoitar, debater e divertirnos.
- Se non che apetece falar, non pasa nada, sempre podes escoitar o que lle pareceu a outras persoas e aprender cousas novas.
- Imos falar de libros, sí. Pero tamén da última serie, ou dunha película, ou desa canción que lle encantaba á protagonista do libro… O libro é soamente o punto de partida.
O mundo necesita tribos e #LaTribu necesítate a ti! Tes toda a info na nosa web. Apúntate xa!
La bruma verde
No club de lectura da biblioteca Sagrada Familia continuamos coa nosa dose semanal de lecturas en conxunto pese ás limitacións impostas polo tempo de pandemia que nos tocou vivir. Descubrindo e apoiándonos nas tecnoloxías, mantemos as reunións ao tempo que imos aprendendo novas posibilidades de comunicación que ata non hai moito nos eran tan estrañas.
Este mes escollemos unha novidade editorial coa que, consideramos, abririamos moitas posibilidades de debate, e parece que non nos equivocamos. La bruma verde é a última novela de Gonzalo Giner e ven de gañar o Premio Fernando Lara deste ano.
Autor de firmes convicións naturalistas, nesta ocasión viaxa a África, ao mesmo corazón do continente para contar as vivencias de dúas impoñentes protagonistas, Bineka e Lola, amais de poñer o foco de atención nos atropelos e espolios sufridos por esa tan rica terra.
O centro da historia non é outro que África, en concreto a República Democrática do Congo. Neste país nace Bineka, a protagonista, e a el acude Lola na busca da súa amiga Beatriz, que foi secuestrada. O país é vítima dun espolio constante, un flagrante ataque contra a súa natureza e hábitat de innumerables especies animais, como os chimpancés, que tamén son parte importante do relato. Só a axuda das organizacións altruístas que traballan para a súa protección consegue minguar un pouco o dano infrinxido polos explotadores.
Bineka nace e vive nunha aldea da República Democrática do Congo, leva a selva no corazón e o seu verdor nos ollos. Trala perda dos seus pais, medrou baixo a protección do avó Tonuk, pero un día sucede o que nunca chegou a imaxinar. A súa aldea é asaltada por uns homes que destrúen todo o mundo que coñecía, incluídos Tonuk e Sanza, a súa mellor amiga. A súa historia acaba de comezar e ela aínda non sabe todo o periplo que lle espera.
Doutra banda presenta a Lola, alta executiva dunha multinacional telefónica, que debe viaxar ao Congo para intentar atopar sa e salva á súa amiga da infancia, Beatriz Arriondas. Beatriz traballa como cooperante e acaba de ser secuestrada. Todos os temores posibles vanse confirmando cando á súa chegada, coñecen aos responsables políticos e policiais da súa busca. Parece que terá que mirar de atopala polos seus propios medios.
O mundo cooperante preséntase nesta novela cos seus riscos, as súas riquezas e sobre todo, o seu traballo por acadar un mellor mundo para todos. Marc e Colin son compañeiros de Beatriz na ONG coa que traballa, pero descoñecen a sorte que puido correr a rapaza. Lola acepta o ofrecemento de Colin para desprazarse ao outro extremo do país, á provincia de Tshopo, nun intento de investigar as razóns e as circunstancias da desaparición de Beatriz. Será esta viaxe a que cambie a perspectiva de vida da executiva e a aproxime máis se cabe á personalidade e valores da súa amiga.
Ao longo da novela se nos presentan tamén os “malos”, as multinacionais que buscan aproveitar todos os recursos dispoñibles coa fin da máxima rendibilidade. Gobernos corruptos, con funcionarios tamén corruptos, que pechan os ollos á barbarie no momento en que perciben regaliños monetarios, aínda que as desfeitas deixen toda a natureza arrasada, vida vexetal pero tamén animal e humana. A desprotección sufrida nestes paraísos de natureza está lonxe de solucionarse mentres as necesidades do primeiro mundo se solucionen coas riquezas do terceiro.
É sen dúbida unha novela de contrastes, a riqueza e a comodidade dos privilexiados contra a vida sinxela e elemental dos nativos; o respecto á natureza destes últimos contra a violación de todos os límites no caso dos empresarios explotadores dos recursos; o amor incondicional contra a distancia máis absoluta entre dous seres que se queren; a inocencia contra a vaidade. Só podemos definila como unha novela de aventuras, verde, ecolóxica, tenra e dura á vez, proposta de optimismo e esperanza na nosa especie e profundo respecto polo mundo animal tan descoñecido en definitiva.
O autor
Nacido en Madrid en 1958, é veterinario de profesión reconvertido a escritor de éxito na súa madurez. Gonzalo Giner deuse a coñecer dentro do mundo literario en 2004 con La cuarta alianza. Unha novela histórica con grandes doses de intriga que traballa as pisadas das enigmáticas sociedades secretas. O renome e o éxito chegaríalle en 2008 co libro El sanador de caballos, co que recrea os inicios da súa profesión de veterinario e gracias ao cal acadou tanto boas críticas como unha notable aceptación por parte dos lectores.
Giner plasmou nos seus libros a paixón que sente polos animais, adentrándose en distintos momentos da historia, como El jinete del silencio (2011), ambientada no Renacemento, ou en Pacto de lealtad (2014), onde se centra na Guerra Civil Española e no auxe do nazismo cunha inesquecible historia de amizade entre unha muller e o seu can. En 2017 volve á Idade Media plasma as construcións das grandes catedrais, en concreto das súas vidreiras, con Las ventanas del cielo. Nela a acción sae dos talleres e se expande a través dunha aventura entre destinos tan dispares como África, Terranova e Burgos.
Estas novelas sinaladas de Gonzalo Giner pódense atopar nas Bibliotecas Municipais da Coruña; a través dos enlaces nos títulos formúlanse as consultas sobre a súa dispoñibilidade para o préstamo. Nós imos continuar coas lecturas, recollemos recomendacións e esperamos que as nosas tamén sexan ben recibidas 😉
El encaje roto (Emilia Pardo Bazán) e Senlleiras (Antía Yáñez) para celebrar o 25N
Durante as últimas semanas, nos clubs de lectura das bibliotecas de Monte Alto e Estudos Locais puidemos ler dúas das obras recomendadas na guía de lectura #Tidecides: El encaje roto, de Emilia Pardo Bazán, e Senlleiras, de Antía Yáñez.
El encaje roto, Emilia Pardo Bazán
El encaje roto é unha escolma de relatos da coruñesa onde o fío condutor é a violencia contra as mulleres en todas as súas formas: de pais a fillas, de prometidos a prometidas, de marido a muller, desde a propia sociedade… Foi unha lectura que impactou moito ás lectoras e lectores, xa que non coñecían esa vertente feminista e reivindicativa de Pardo Bazán. Dixeron dela:
La violencia, venga de donde venga, es lo peor del ser humano. Pero cuando es de padres a hijas/os es una aberración. Al leer este libro pensé que seguimos igual que en tiempos de doña Emilia Pardo Bazán. Sólo hay que mirar lo que ocurre a nuestro alrededor.
Marta López Castro, asistente ao club de lectura de Monte Alto.
Mientras que la cultura albergue, una enseñanza privilegiada masculina, la mujer seguira siendo “carnada” de esta.
Elena Seisdedos, asistente ao club de lectura de Monte Alto.
O libro deu pé para a reflexión sobre a forma en que se ensinan os clásicos da literatura na escola, xa que nunca nos falaron do feminismo de Pardo Bazán, unha adiantada que en 1909 xa escribira un relato titulado, precisamente, La feminista. Ademais, tamén puidemos debater sobre se, tal e como se afirma ultimamente, as novas xeracións veñen máis machistas que antano. Aquí podedes descargar e ler o “I Informe Jóvenes y Género. La (in)consciencia de equidad de la población joven en España”, realizado polo Centro Reina Sofía sobre Adolescencia y Juventud de Fad, Banco Santander e Telefónica. Nel aparecen cifras como que o 56% das persas novas, sobre todo varóns, resístense a recoñecer a desigualdade, fronte a un 44% que se amosa militante fronte ao machismo (extracto de La Vanguardia).
Senlleiras, Antía Yáñez
A pesar do visto ata agora, a experiencia da autora de Senlleiras é outra. Nas súas visitas polos centros de ensinanza galegos grazas á súa obra, atopa que as novas xeracións están moito máis concienciadas hoxe en día sobre esta problemática que hai anos. Quizais a cuestión sexa que aínda non se fai todo o fincapé necesario na violencia psicolóxica, centrándonos case sempre na física, visible a simple vista. Ademais, as novas tecnoloxías fixeron agromar situacións machistas que antes non existían e das que aínda non se falou o suficiente.
En Senlleiras conflúe a vida de dúas mulleres de dúas épocas moi diferentes, Alana, comezos do s. XX, e Alda, influencer. Ambas son vítimas da violencia machista, e ao longo do libro podemos observar como esta se desenvolve, sen esquecer ese punto de misterio que é común na obra da autora burelá.
Pero, quen mellor que os e as asistentes aos clubs de lectura para falarnos deste libro?:
Compré Senlleiras este pasado Agosto en la feria del libro recomendado por el librero de la caseta, ya le había comprado en ediciones anteriores y siempre acertó al aconsejarme. Con Senlleiras dijo “é de unha autora nova”. Compré y leí el libro sin saber que conocía a la autora. Meses más tarde, Antía nos habló de su libro y quedé sorprendida por cómo una mujer tan joven,describe con tanto acierto (tristemente) el maltrato. Cómo puede ser que dos vidas del pasado y del presente tengan tanta semejanza. Las historias son bonitas a pesar de la dureza, el amor, la ignorancia, el clasismo, todos muy bien reflejados. Es muy gratificante reconocer nuestra Coruña en estas páginas y a la vez asombrarse por esos hechos desconocidos para muchas coruñesas como yo. Senlleiras es un libro ágil, ameno y que te deja un amargo sabor cuando lo terminas, quizás por el tema tratado y por la reflexión que se hace, “que poco hemos avanzado”, quizás por la pena de terminar un libro que te ha encantado.
Ángeles Massa, asistente ao club de lectura de Estudos Locais.
Senlleiras é una novela intensa, valente, e reivindicativa. Nembargantes, amena e de lectura fácil.
Marcial Fraga, asistente ao club de lectura de Estudos Locais.
Es una novela ágil y fácil de leer, hecho que contribuye a que su lectura se haga, a veces, compulsiva.
Asun Vivanco, asistente ao club de lectura de Estudos Locais.
Aunque el hilo conductor es la violencia de género pone de manifiesto muchas experiencias y emociones de los personajes tan bien definidos: los silencios, la soledad, los secretos, la amistad, las diferencias de clases, el amor por la naturaleza, la frialdad en algunas relaciones… Y todo dentro de un marco especial: Galicia.
Entrelaza perfectamente realidad con ficción; siglo XX con siglo XXI. Cada pieza encaja perfectamente en su lugar y pone en marcha un relato- puzle misterioso extraordinario.
Es una novela que precisó de mucha investigación y trabajo. Un lenguaje rico y perfecto, respetando el gallego de cada época.
Se la recomiendo a todo el mundo, lo pasas bien y a veces, mal. Te hace pensar.
Na obra tamén se intenta rescatar do esquecemento figuras feministas importantes da nosa historia coma a de Corona González, muller da que case nada se sabe máis alá dos artigos que escribiu para Céltiga ou A Nosa Terra, entre outros. Nesta última escribe sobre dous temas predominantes: a emigración e saudade de Galicia e a necesidade de educación das mulleres. Ademais, cabe salientar que na época eran moi poucas as mulleres que escribían en xornais e revistas, non digamos xa se o facían en galego. A teoría máis estendida era a de que Corona González fora a viúva de Ramón González, tal e como se afirma no libro, escrito no 2017. Non obstante, no ano 2018 o blog Biosbardia fálanos de que en realidade existiron dúas Coronzas González coetáneas, Corona González Estévez (xornalista) e Corona González Santos (viúva de Ramón González).
Corona González Estévez, foto de Aurelio Blanco Trincado en Somos Comarca
Corona González Santos e Ramón González. Colección particular, sacado de Corona González Santos e Ramón González: un matrimonio de mecenas, de Celia Castro.
Pero, igual que había persoas que defendían a educación e a cultura das mulleres nesa época, tamén había outras que avogaban por todo o contrario. É o caso de Nóvoa Santos, cuxo nome leva unha rúa da Coruña. Foi un afamado médico galego, renovador da patoloxía xeral do país grazas ao seu libro Manual de patología general. Porén, e a pesar da súa ideoloxía progresista, formou parte do conxunto de médicos positivistas que defendían posicións antifeministas “con base científica”, publicando obras como La Indigencia espiritual del sexo feminino. Las pruebas anatómicas, fisiológicas y psicológicas de la pobreza mental de la mujer. Su explicación biológica (1908), que podedes consultar aquí na súa totalidade, e La mujer, nuestro sexto sentido y otros esbozos (1929). En ambas pretende xustificar con razóns biolóxicas a inferioridade da muller. Non foi o único: persoeiros como José Gómez Ocaña ou Gregorio Marañón tamén defenderon estes postulados. Ademais, foi elixido deputado na II República pola Federación Republicana Gallega, chegando a defender nas Cortes que non debía concedérselle o voto á muller nos seguintes termos:
¿Por qué hemos de conceder a la mujer los mismos títulos y los mismos derechos políticos que al hombre? ¿Son por ventura ecuación? ¿Son organismos igualmente capacitados? (…) La mujer es toda pasión, toda figura de emoción, es todo sensibilidad; no es, en cambio, reflexión, no es espíritu crítico, no es ponderación. (…) Es posible o seguro que hoy la mujer española, lo mismo la mujer campesina que la mujer urbana, está bajo la presión de las Instituciones religiosas; (…) Y yo pregunto: ¿Cuál sería el destino de la República si en un futuro próximo, muy próximo, hubiésemos de conceder el voto a las mujeres? Seguramente una reversión, un salto atrás. Y es que a la mujer no la domina la reflexión y el espíritu crítico; la mujer se deja llevar siempre de la emoción, de todo aquello que habla a sus sentimientos, pero en poca escala en una mínima escala de la verdadera reflexión crítica. Por eso y creo que, en cierto modo, no le faltaba razón a mi amigo D. Basilio Alvarez al afirmar que se haría del histerismo ley. El histerismo no es una enfermedad, es la propia estructura de la mujer; la mujer es eso: histerismo y por ello es voluble, versátil, es sensibilidad de espíritu y emoción. Esto es la mujer. Y yo pregunto: ¿en qué despeñadero nos hubiéramos metido si en un momento próximo hubiéramos concedido el voto a la mujer? (…) ¿Nos sumergiríamos en el nuevo régimen electoral, expuestos los hombres a ser gobernados en un nuevo régimen matriarcal, tras del cual habría de estar siempre expectante la Iglesia católica española?
Discurso de Nóvoa Santos no debate sobre o voto feminino en España. Extraído de Wikipedia.
Non obstante, no seu equipo médico traballou con mulleres coma Elisa e Jimena Fernández de la Vega e mesmo fomentou as súas carreiras científicas, polo que a súa misoxinia é canto menos incoherente.
Afortunadamente, o movemento feminista e a loita contra a violencia machista experimentou un gran avance nos últimos anos, aínda que queda moito por facer.
Para María Jesús, asistente ao club de lectura de Monte Alto, estes dous libros son:
Una muestra de lo que puede causar el afán de dominar a otra persona hasta anularla como ser humano y los recursos que aún hoy la sociedad le brinda para seguir haciendo
María Jesús Carril.
Desde os clubs de lectura de Monte Alto e Estudos Locais, o noso desexo é que o 25N deixe de celebrarse pronto, pois isto significaría a erradicación total da violencia contras as mulleres do mundo.
Las huellas del silencio
Tal vez haya dado la impresión de haber entrado en esta vida por obligación, que mi madre me forzó a tomar un camino que le proporcionaría alguna clase de consuelo a ella, sin ninguna consideración por mis propios sentimientos – y, sí, hay algo de cierto en ello -, pero eso no invalida el hecho de que desde el momento que entré en el seminario supe que ese papel me vendría como anillo al dedo.
Esta reflexión la hace el narrador de la historia que el autor John Boyne nos presenta y que narra hechos lastimosos que afectaron a la iglesia católica. Estos hechos revelados en 2002 por el periódico The Boston Globe describian la existencia de una trama de sacerdotes pedófilos que actuaban con total impunidad en la Diocesis de Massachusetts. Lo publicado causó en la opinión pública mundial un cataclismo de tales dimensiones que obligó a las autoridades de la iglesia católica a combatir con seriedad, por fin, la sospechosa pasividad de ciertos prelados, que, con ignominiosa laxitud, amaparaban y toleraban tan aborrecibles práctica.
Como pudo esto suceder es de lo que trata la novela que tenemos entre manos. El personaje principal y narrador es el padre Odran Yates. Cuenta como influenciado por su madre y después de una gran trajedia familiar, ingresa en el seminiario de Clonliffe en Irlanda. La Iglesia en ese país goza de un respecto general y sus sacerdotes son respetados y tenían una gran ifluencia. En ese seminario conocerá al que considerará desde entonces su mejor amigo, Tom Cardle. Juntos haran el noviciado y seran consagrados sacerdotes. Sus caminos se bifurcarán en ese momento, mientras el padre Yates será traladado a un colegio en Dublín, a donde asisten jóvenes de familias de alto poder adquisitivo. Su labor en dicho centro será la enseñanza del idioma inglés amén del mantenimiento de la bien dotada biblioteca. Por el contratio su compañero y amigo es enviado a trabajos parroquiales. Pierden por tanto el trato que hasta entonces les había unido.
Cuarenta años después la institución eclesiástica sufre una gran conmoción. Sus cimientos son sacudidos por escandalos en los que se mezclan casos de abusos sexuales, corrupción, sumisión, ocultación de responsabilidades y mentiras.
Todo esto es lo que se cuenta en la narración que nos ocupa. El autor ha preferido relatarlo desde la mirada personal de uno sus protagonistas. Un hombre que ha sido fiel a sus promesas y juramentos pero que de alguna forma no quiso ver lo que a su lado pasaba. No cabe duda que todo esto influyó en su desarrollo pero hasta que los hechos se hicieron públicos y originaron el revuelo que dichas actuaciones tuvieron, nada, o muy poco, se había hecho para evitarlos por parte de los que tenían la potestad de hacerlo. Es algo que sigue vivo y para lo que, a mi modo de ver, la institución religiosa, la Iglesia Católica, aún no ha encontrado solución.
La narración no es lineal. Va y viene en el tiempo, lo que en ocasiones distrae al lector. No obstante creo que esta manera de relatar es acertada. Lo que el autor estimo que intentó es no quedarse en los delitos. Quiere que conozcamos como eran los personajes que vivieron aquellos tiempos, sus circunstancias, su manera de enfrentarse a sus vocación. No podemos obviar que los hechos se dearrollan en un país muy concreto, Irlanda, donde el catolicismo ha sido una manera de autodefinirse durante siglos. Ellos no renunciaron a su dependencia de Roma como hizo la potencia dominante, Inglaterra. Los hechos que narran significaron un cambio importante en la manera de pensar sobre el tema religioso en dicha sociedad. Una sociedad que bajo una aperiencia de buenas costumbres y modales, esconde grandes contradicciones y odios soterrados contra todo lo que rompa ese estatus.
Pese ha comentar los abuso a menores, estos comentarios se hacen de manera suave. No entra en detalles sordidos ni desagradables. Se sobrentiende todo lo sucedido sin necesidad de detallarlo de forma expresa. Estimo que esto en su valor positivo para la novela.
Es una novela de lectura fácil y que nos interesará desde los primeros párrafos, obligándo al lector a seguir interesado en lo que se narra.
JOHN BOYNE
Nació en Dublín el 30 de abril de 1971 y ahí continúa viviendo. Se graduó en el Trinity College de Dublín y en la Universidad de Anglia del Este en Norwich (Norfolk, Inglaterra).
Es autor de numerosas novelas, entre las que destaca El niño con el pijama de rayas, un éxito en todos los países en los que se publicó. Ha sido traducida ya a cuarenta idiomas, incluyendo el braile. Resultó ganadora de dos Irish Book Awards y finalista del British Book Award, y fue llevada al cine por Miramax/Disney bajo la dirección de Mark Herman. En España ha sido galardonada con el Premio de los Lectores 2007 de la revista Qué Leer y logró permanecer más de un año en todas las listas de libros más vendidos. En Francia, Le Gaccete D’Irgoer publicó una oda a John Boyne por relatar la historia a la perfección.
Voltamos con… La mujer habitada
Tras o verán, que parecía a fin do pesadelo, comprobamos que non estabamos exentos de unha nova embestida e volvemos a padecer o incremento no número de contaxios por Covid-19. As Bibliotecas Municipais da Coruña foron abrindo, con cautela, os seus servizos á cidadanía. Sen présa pero sen pausa, as bibliotecas retornan ao seu lugar, xunto aos seus usuarios, recibindo os alentos e colaborando para facer un pouco máis levadeira esta impensable pandemia que nos tocou vivir.
Na biblioteca Sagrada Familia comezamos outubro coa volta ás sesións presenciais do club de lectura. Unha vez establecidas as distancias de seguridade, os grupos estables de participantes e as medidas de hixiene, todos estabamos desexando volver a vernos as caras, poder acompañarnos. As redes sociais poden axudar á comunicación pero nunca substituirán as miradas cara a cara, os sorrisos cos ollos (xa que as máscaras non nos deixan ver os dentes) e o ton das voces nos comentarios. Os clubs de lectura naceron para facer compartido o pracer da literatura, para achegar persoas diversas en torno a este obxecto e necesidade comúns, e por aquí continuamos facendo valer esa proposta.
Como primeira lectura deste novo curso seleccionamos La mujer habitada da nicaragüense Gioconda Belli, unha novela de aventuras con píntegas de realismo máxico que nos sitúa na cidade imaxinaria de Faguas nun tempo indeterminado que parece rondar a década dos 70. Protagonizada por dúas mulleres fortes e empoderadas, vivindo en épocas moi distintas ambas teñen que loitar pola liberdade, a propia e a dos que as rodean.
Lavinia é unha arquitecta nova, formada en Europa, que retorna ao seu país coa esperanza de poder construír a súa vida á marxe das convencións da sociedade á que pertence. Revelada contra ese mundo de inxustizas sociais non atopa o seu sitio a carón dos que sempre a acompañaron, a súa visión do mundo está moi afastada da que se espera nunha rapaza da súa clase. A relación con Felipe proporciónalle a perspectiva que lle faltaba para comprender a realidade do país, o seu compromiso vai máis alá do medo e lévaa a vivir experiencias que nunca imaxinou.
Itzá é a segunda protagonista. Atravesa o tempo e entra a formar parte da vida de Lavinia, aínda que non sexa consciente desta conexión. Itzá viviu a chegada dos conquistadores españoles, participou na rebelión contra as masacres, os roubos e os enganos aos que someteron ao seu pobo, e agora ve como a vida das mulleres actuais tampouco está exenta de soidade, sacrificios, loitas e medos. Moito cambiou o mundo desde que ela non o habita pero as mulleres continúan traballando polo seu lugar e someténdose infinidade de veces aos designios do “establecido”.
O contexto no que se desenvolve a novela parece reflectir a loita do Frente Sandinista de Liberación Nacional (FSLN) de Nicaragua, do que a propia autora formou parte, ata o derrocamento de Anastasio Somoza como presidente do país e a fin da dinastía da súa familia. A distancia entre clases sociais, o goberno militarizado e a impasividade das clases altas ante a extrema pobreza das baixas están presentes ao longo de toda a novela. Estes feitos non deixan indiferente a Lavinia e desde a súa posición privilexiada colabora coa loita superando todos os prexuízos.
Gioconda Belli
A autora posúe unha posición privilexiada para falar da historia recente do seu país. Feminista, activista, periodista e política, traballou toda a súa vida do lado da liberdade, intentando derrocar aos opresores e construíndo unha Nicaragua igualitaria. Durante a ditadura participou activamente no FSLN realizando todo tipo de traballos, desde facer de correo clandestino ata buscar apoios estratéxicos en Europa. Tras o triunfo da Revolución Sandinista desempeña varios cargos de goberno ata a súa renuncia no 1990.
Casada en tres ocasións e nai de catro fillos, a súa carreira literaria comezou da man da poesía, xénero polo que acaba de recibir o premio Gil de Biedma 2020 por El pez rojo que nada en el pecho, inédita polo de agora. Desde o seu primeiro poemario, Sobre la grama, editado en 1972, xa son doce as obras poéticas publicadas da autora, a maior parte delas en varios países. Na Rede de Bibliotecas Municipais da Coruña contamos con Fuego soy, apartado y espada puesta lejos, Apogeo, El ojo de la mujer e Escándalo de miel.
A novela que nos ocupa é a primeira da autora, editada por vez primeira na décado dos 80, pero non por iso menos trascendente. Seguíronlle Sofía y los presagios e Waslala na década dos 90 e xa nos 2000 El pergamino de la seducción, El infinito en la palma de la mano, El país de las mujeres, El intenso calor de la luna e Las fiebres de la memoria, a maioría delas tamén dispoñibles no catálogo das BMC xunto ás obras doutros xéneros. El taller de las mariposas é un conto infantil publicado xa en 1987 e que foi traducido ao alemán, holandés e italiano. Plasmou as súas vivenzas dentro do sandinismo na obra El país bajo mi piel, memorias de amor y de guerra, que editou Plaza&Janés en España en 2001 e tamén se publicou noutros idiomas e países ese mismo ano.
Na sesión deste luns comentaremos o remate desta novela. Xa na anterior reunión nos aportou boas reflexións sobre o papel da muller, a súa dependencia e independencia dentro da sociedade, o que se espera dela e o que está disposta a facer para reivindicar o lugar que cada unha de nós consideramos que nos corresponde. Foron recoñecidas na tertulia as expresións do país, tan ben reflectidas na narración, e que tanto axudan a crear o ambiente no que se desenvolve a acción. Sen dúbida é unha lectura interesante, polo tema, pola forma, polo contido. Pese a estar escrita na década dos 80 non resulta anacrónica na actualidade, hoxe continúa a manterse como lectura recomendable. Pechamos xa este capítulo para comezar un novo dedicado ao mestre Miguel Delibes, no ano do seu centenario, coa lectura (ou relectura) de El hereje que, sen dúbida, tamén nos reportará boas conversas no club.
Despedímonos ata a próxima, boas lecturas a todos!!
Capitalismo Canalla, de César Rendueles
O pasado 6 de outubro, o club de lectura de Monte Alto retomou a súa actividade despois do parón obrigado pola COVID-19. As e os asistentes quixeron salientar as medidas de seguridade levadas a cabo pola biblioteca e amosáronse felices de poder volver participar nas reunións do club. Foi unha tarde agradable onde nos puxemos ao día despois destes meses sen vernos e, sobre todo, falamos de libros.
Nesta ocasión, puidemos debater sobre o mundo no que vivimos grazas ao libro Capitalismo Canalla, de César Rendueles.
César Rendueles naceu en Girona, medrou en Gijón e vive en Madrid. É doutor en filosofía e actualmente profesor de Socioloxía. Durante oito anos (2003-2012) dirixiu proxectos culturais no Cículo de Bellas Artes de Madrid.
Editou textos de autores clásicos como Karl Marx, entre outros, e traballou como traductor.
O seu primeiro ensaio, Sociofobia: El cambio político en la era de la utopía digital, (Capitán Swing) foi publicado en 2013. Nel reflexiona sobre o papel das redes sociais e Internet na acción política e comeza a expoñer xa a súa visión do capitalismo coma un sistema destrutor das relacións sociais. O libro foi elixido mellor ensaio do ano por El País.
Capitalismo canalla (Seix Barral, 2015) é o seu segundo ensaio. En 2016 publica En bruto: Una reivindicación del materialismo histórico (Catarata) e Los (bienes) comunes: ¿Oportunidad o espejismo? (Icaria), este último en coautoría co catedrático de ciencia política Joan Subirats. O seu último libro é Contra la igualdad de oportunidades: Un panfleto igualitarista (Seix Barral, 2020).
La meritocracia es un sistema de legitimación de los privilegios heredados.
César Rendueles en entrevista de Rodrigo Poncede León para elDiario.es (02/10/2020)
En Capitalismo Canalla, César Rendueles pretende explicar a súa visión do capitalismo a través das literatura, das lecturas que o marcaron durante a súa vida. Un resumo desta obra podería ser o que el mesmo di na páxina 22:
En realidad, vivimos en una civilización única en la historia. Por primera vez una inmensa cantidad de personas basamos nuestro sustento material y nuestra organización social en la práctica generalizada de tratar de obtener ventaja de los demás. No en los estadios, sino en los mercados de trabajo, inmobiliarios, de alimentos, de transporte, culturales, energéticos… Cada mañana, al salir de casa, nos enfrentamos a personas a las que tratamos de vencer en una sucesión sin fin de desafíos comerciales: venda caro, compre barato.
Capitalismo canalla, p. 22, César Rendueles
Ademais, e tendo en conta que os e as asistentes do club eran grandes admiradores e admiradoras de Quino, puidemos lembralo e contrapoñer a lectura do libro con grandes tiras humorísticas do autor de Mafalda, falecido o pasado 30 de setembro.
Desde o club de lectura de Monte Alto, seguiremos a reunirnos semanalmente, con todas as medidas de seguridade e sempre que as condicións así o permitan, para falarmos de libros. Que a COVID-19 non paralice a cultura!
I have a dream
A morte de George Floyd o 25 de maio en Mineápolis nun arresto provocou múltiples protestas nas principais cidades de Estados Unidos. Baixo o slogan “I can’ t breathe” (non podo respirar), a frase que repetiu unha e outra vez Eric Garner cando faleceu en 2014 en Nova York en circunstancias similares, a mobilización estendeuse por cidades de todo o mundo. Son protestas, convocadas normalmente polo movemento “Black lives matter”, contra a violencia policial, a discriminación social e cultural, a desigualdade de oportunidades, a marxinación cotiá, os prexuízos… E é que, a pesar dos grandes logros alcanzados polo Movemento polos Dereitos Civís nos anos sesenta, as vellas feridas da discriminación racial aínda están abertas, e a loita continúa.
Fagamos un pouco de historia:
Rematada a Guerra de Secesión (1861-1865), a escravitude foi abolida en Estados Unidos. Os escravos da Confederación foron liberados, e os afroamericanos gozaron dun curto período de liberdade e igualdade.
Na década de 1870, coa aprobación das “Leis de Jim Crow” elimínanse moitos destes logros nos estados do sur: instáurase un sistema de segregación racial aplicable a espazos públicos e privados, prohíbense os matrimonios mixtos, promúlganse leis nalgúns estados que dificultan ou impiden o dereito ao voto á poboación negra, e xéranse enormes desvantaxes fronte aos cidadáns brancos.
É un período de forte violencia racial, de linchamentos a mans das organizacións supremacistas. Os cidadáns negros dos estados do sur serán abandonados polos seus gobernos durante un longo período de tempo. Non será ata a segunda metade do século XX que a situación comece a cambiar.
En agosto de 1955 Emmett Till, un adolescente negro, foi asasinado en Mississippi por relacionarse cunha muller branca. Non foi un acontecemento illado, pero os xornais fixéronse eco desta noticia que conmocionou o país. Uns meses despois, Rosa Parks negouse a ceder o seu asento no autobús de Montgomery.
Este feito, polo que acabou en prisión, considérase o inicio da loita polos dereitos civís en Estados Unidos: unha loita longa, principalmente non violenta, para estender o acceso pleno aos dereitos civís e á igualdade ante a lei aos grupos que estaban excluídos deles, sobre todo aos cidadáns afroamericanos. Unha loita contra a discriminación e a segregación racial, especialmente no sur de Estados Unidos, dirixida por grandes líderes como Luther King, autor do discurso que da título a esta entrada, ou Malcom X. O feminismo afroamericano terá as súas propias activista: Angela Davis, Assata Shakur… incorporan a loita pola igualdade de xénero á batalla contra a discriminación racial, distanciándose en moitas formulacións do feminismo branco. Alcanzarían grandes logros: a Lei dos dereitos civís (1964) e a Lei de dereito a voto (1965). Pero a loita cobraría a vida de moitas persoas, entre elas as de tres grandes líderes: Medgard Evers (1963) , Malcom X (1965) Martin Luther King (1968)
Na guía de lectura que aquí presentamos queremos ofrecerche una selección de obras que se fan eco desta situación.
Libros, documentais, cómics, películas… que falan deste conflito, desta loita, e dos grandes líderes que a protagonizaron así como tamén do movemento feminista afroamericano e as súas protagonistas. Dos músicos que uniron as súas voces a estas protestas.
Obras de ficción, películas e novelas que abordan o drama da escravitude, do racismo, a segregación, que asoman ás raíces mesmas da sociedade norteamericana, que falan da loita individual e colectiva pola igualdade e apuntan ao longo camiño que aínda queda por percorrer.
Primamos nesta selección a obra de autores e autoras afroamericanos, porque queremos que as súas voces sexan escoitadas, non só como coñecedores do conflito, tamén polo seu potencial literario: escritores como James Baldwin, Alex Haley, Ralph Ellison, Chester Himes, se fixéronse escoitar nos anos cincuenta e sesenta, nos anos centrais da loita. Autoras como Toni Morrison , Maya Angelou, Alice Walker, combateron a discriminación especialmente desde o punto de vista da muller,e abriron camiño a outros moitos escritores e escritoras de cor.
E destacamos a forza emerxente das novas voces literarias: Chimamanda Ngozi Adichie, Yaa Gyasi, Taiye Selasie, Paul Betty, Colson Witehead, Walter Mosley, Jesmin Ward, Tayari Jones, Dinaw Mengestu, ZZ. Packer, Edward P. Jones, ou Ayana Mathis. Escritores e escritoras novos que falan de prexuízos raciais, de desigualdade de oportunidades, pero tamén dos problemas de identidade dos inmigrantes de primeira e segunda xeración que vivindo nunha amalgama de culturas diferentes non se senten integrados plenamente en ningunha delas.
Rewind, última lectura da tempada do Club dos Luns Fórum
Para rematar o curso tan atípico que resultou ser o 2019/2020 por mor da aparición da COVID-19 e que supuxo o truncamento das sesións presencias, no Club dos Luns de Fórum eliximos como lectura final Rewind do ourensán Juan Tallón – podedes consultar a guía de lectura aquí-. Foi unha elección totalmente influenciada neste caso pola opinión pública e as boas críticas que a obra non deixa de recibir e que despois da súa lectura no Club dos Luns constatamos que son totalmente certas. A lectura foi a través da Plataforma de Préstamo de libros electrónicos eBiblio Galicia e os encontros coma todos os do da época do confinamento a través da plataforma zoom. Unha experiencia ben distitna ás tertulias presencias de cada luns pero que nos brindou a maneira de estar conectadas durante o tempo de distanciamento social.
O autor: Juan Tallón
Nado en Vilardevós en 1975, é un xornalista e escritor galego.
Licencious en Filosofía e exerceu como xornalista en medios como El Progreso, Jot Down e El País, entre outros.
A autopsia da novela (2007) é a súa primeira obra longa de ficción, un xénero xa frecuentado dende o relato curto. Participou en diversas publicacións colectivas, gañando coa súa primera novela o IV Premio Nicomedes Pastor Díaz. Publicou obras tanto en galego como en castelán e moveuse na non ficción —Mientras haya bares—, o ensaio —Libros peligrosos— e a novela —El váter de Onetti, Fin de poema, Salvaje Oeste e Rewind—, ademais de escribir relatos.
Entre os recoñecementos que recibiu Tallón atópanse premios como o Francisco Fernández del Riego, o Pastor Díaz de Novela e o Manuel Lueiro Rey, por destacar algúns.
A obra: Rewind
Pouco máis que engadir ao que xa se dixo sobre a nova novela de Tallón, pero dende o Club dos Luns Fórum non queriamos deixar pasar por alto a nosa humilde análise.Tallón aborda en Rewind un suceso traumático, unha explosión moi extraña nun edificio da cidade francesa de Lyon un venres de primavera calquera que nun comezo se presentaba coma un día perfecto. O acontecemento acaba coa vida de Luca, Ilka e Emma estudantes moi diferentes entre sí e de distintas nacionalidades pero que compartían piso e as ansias de vida propias da xuventude. O único supervivinte é Paul Madiot un estudante de Belas Artes que se salva grazas á urxencia de acudir ao lavabo situado ao final do corredor. A partir dese suceso prodúcese a acción de rebobinar a través do punto de vista de cinco personaxes que fan de narradores intentando atopar o momento exacto no que mudou todo.
Cunha prosa aparentemente sinxela, escasa de diálogo, pero cargada de detalles, sumado a uns personaxes moi ben caracterizados, Tallón consegue que o lector se introduza totalmente na historia e consegue facelo sentir unha chea de sensacións por veces totalmente reais. Un bo exemplo é o nó que se atragoa na gorxa durante a escena na que os pais de Emma acoden á morgue para identificar o cadáver da súa filla. A pesares de que en palabras do propio Tallón nunha entrevista con Europa Press decía:
“A estas alturas, donde son tantas ya las imágenes que nos han conmocionado y la muerte está tan presente a lo largo de nuestra vida, que ésta ya no sorprende a nadie: es difícil sorprenderse a uno mismo pensando en la muerte como algo que le va a afectar”,
pero a través da novela, o lector volve conmocionarse como a primeira vez ante os acontecementos tan ben narrados da historia.
Sen dúbida, non puidemos facer mellor elección á hora de escoller Rewind como peche de tempada do Club dos Luns de Fórum porque foi un ano atípico pero con este libro despois de todo o acontecido reflexionamos aínda máis sobre temas como a destrución, o amor ou a indiferencia. De Rewind podemos dicir que foi unha novela que nos sorprendeu a todas máis do esperado e que nos fixo permanecer expectantes ata o final. Un libro ao que coincidimos en voltar despois desta primeira lectura no dixital para retomala con papel e lápis porque as súas citas e reflexións son para anotar e voltar a elas unha e outra vez.
“Siempre hay un segundo cuando el mundo te espanta, porque alguien a quien amas fallece, o enferma, o simplemente caes enfermo tú, en el que adquieres conciencia de la fragilidad de la vida,, incluso de su extrema transitoriedad, y vislumbras que las cosas trascendentales son otras diferentes a las que regularmente persigues.”
Dende logo Rewind é un libro cunha gran carga vital, así o manifesta o propio autor nunha entrevista á ABC Cultura,
“No es una novela triste, sino una novela de cómo la vida nos da la espalda y cómo nos giramos sobre nosotros mismos y seguimos adelante. Se trata de continuar. Las cosas ya no van a ser como eran antes: no vas a volver a la casilla de salida. Tienes que inventarte un nuevo cero a partir del que crecer. Vas a ser otra persona, pero vas a seguir siendo persona. Y las personas no estamos hechas para la derrota, como decía Hemingway. Nos caemos, pero nos levantamos”
E sen querer desvelar máis, con esa mensaxe nos quedamos porque nos parece o broche perfecto para poñer peche a esta tempada de lecturas que sen dúbida non esqueceremos. Agardamos poder vernos moi pronto nas tertulias presencias con novas lecturas, namentras desfrutade do verán e da vida porque todo pode cambiar nun segundo.
Lecturas ouvidas, lecturas sentidas vol. II
O estado de alarma continúa e nos continuamos coas nosas lecturas ouvidas durante o resto do mes de maio ata finalizar a tempada. Con Leila Guerriero xa comezáramos o mes pero, sendo o mes das nosas letras, aínda nos quedaban sesións suculentas do club de lectura. Para celebrar este mes e participar doutro xeito na campaña #DesconfinarALingua das Bibliotecas Municipais, no club de lectura da Sagrada Familia decidimos “desconfinar” tamén as nosas palabras favoritas do idioma galego e con elas fixemos unha composición que nos quedará de recordo deste ano sen precedentes.
O encontro virtual dos clubs de lectura con María Reimóndez, autora de “A esencia da cidade”, achegounos este relato, que convertemos parcialmente a audio para seguir o fío das nosas reunións. O relato, publicado por Amnistía Internacional dentro de “Camiñan descalzas polas rochas: autoras polos dereitos das mulleres”, resultou moi estimulante, poñendo o punto na dor e na recuperación, que é posible si, por suposto, da vivencia de maltrato na adolescencia. 
A presentación deste feito toca na sensibilidade de calquera e as integrantes do club Sagrada Familia non ían ser menos. Fonda indignación porque se sigan dando estes feitos na actualidade, e agradecemento á autora por estar disposta a presentalos así, para que todos tomemos conciencia e intentemos evitar que se repitan na nosa contorna.
Tamén tivemos tempo para abordar a figura de Ricardo Carvalho Calero, autor e mestre homenaxeado deste ano no Día das Letras Galegas, que tamén foi tratada polo resto dos compañeiros dos clubs de lectura das Bibliotecas Municipais da Coruña como xa coñecemos a través da publicación dedicada a este feito.
Non foi sinxelo atopar audios coas súas obras literarias sendo como era, mestre e estudoso do noso idioma, abundan as súas entrevistas e participación en conferencias sobre o reintegracionismo do galego e a reivindicación da autonomía de Galicia, feitos polos que foi fortemente represaliado durante a ditadura. Atopamos un fragmento de “Scórpio”, Premio da crítica de narrativa galega en 1987, que nos conta a execución dun soldado por rebelión e morte dun superior durante a Guerra Civil.
Neste pequeno anaco da xigante obra xa podemos albiscar a trascendencia da novela que narra toda a vida do protagonista, Rafael Martínez Pinheiro (alcumado Scórpio) a través da época republicana e logo durante a Guerra Civil ata a caída da República.
Unha execución nunca é un momento agradable, e tampouco nolo mostra así o autor, que resalta a desesperación do reo durante as súas últimas horas. Móstranos, iso si, a humanidade que manteñen os soldados e o avogado defensor pese á crueza da guerra, que serve de único apoio ao sentenciado a morte. Destacamos na tertulia o último pensamento do condenado, o recordo da nai e das súas ensinanzas, que non sempre somos capaces de seguir, pero que sempre procuran o noso ben.
A vantaxe de compartir lecturas e reflexións, no contexto que sexa, é que todo parece máis levadeiro e, aínda que parece que abandonamos o humor no mes de abril a intención do club non é entristecer a ninguén. Pero continuamos cunha fonda tristura na seguinte semana de debate, tristura atemporal por chegar da man de Antón Chéjov e o seu relato “La tristeza”, que comentamos o luns 25 de maio.
Este pequeno relato, publicado na afastada Rusia de 1886, conta a historia dun pai, cocheiro en Moscú, que lamenta a morte do seu fillo durante unha fría e lúgubre noite de traballo. Este home non atopa consolo en ningures, pola contra recibe maltratos dos clientes, totalmente indiferentes á súa situación. O desenlace serve de cumio de tristura, desengano, pero non volo contaremos aquí, recomendamos a súa lectura ou escoita atenta.
Aproveitamos a ocasión de coñecer ao “pai do relato” para comentar tamén outro clásico dos seus, “Muerte de un funcionario”. En este caso a tristura vai diminuíndo; sen chegar a ser un relato de humor, ten píntegas de excéntrico pola reacción desmesurada do protagonista. Non escapou da conversa a importancia das convencións sociais da época, que de seguro non coinciden practicamente en nada coas actuais, e impoñían un pouso de servilismo nas relacións cos superiores en rango e en escala social. As participantes da tertulia foron sensibles a esta situación social que diferenciaba tanto as persoas polo momento, o lugar e a familia na que naceran. Conscientes do cambio social que podemos gozar co paso dos anos, ninguén quere volver un paso atrás, nin para coller pulo.
E imos chegando ao momento da parada vacacional, parece que a pandemia comeza a remitir e todos queremos dispoñer de máis tempo ao aire libre que compense os días de encerro obrigado. Pechamos a tempada cun autor de prolífica traxectoria e recoñecido prestixio internacional, Mario Vargas Llosa. Cun dos seus primeiros relatos, “El abuelo” publicado en 1956 no diario El Comercio de Lima, e incluído tres anos despois na colección de relatos “Los jefes“. Recuperamos a súa lectura na canle de Youtube Audio Libros Sense:
Resulta un relato confuso pola intención, non somos capaces de comprender a actuación do protagonista, meter medo a un neto, de forma tan violenta, non é propio dun avó, polo menos dos avós que coñecemos. A escrita é salientable, mantén a atención en todo momento e todos queremos saber qué é o que vai facer este avó que tanto maquina. A presenza da calavera tamén nos desconcerta, ¿cómo se pode atopar así, nunha cuneta, cando se vai nun taxi? Hai quen o clasifica como relato de medo, nós non o describiriamos así, pero si coma un relato desconcertante. Nada que ver coa segunda proposta da sesión.
O segundo audio pertence a unha lectura que o propio autor fixo da súa novela biográfica “El pez en el agua“, publicada en 1993 por Seix Barral e que relata unha grande parte da súa vida desde os primeiros anos, a súa nenez, a relación co seu pai; ata o seu paso pola política, finalizado trala derrota pola presidencia de Perú ante Alberto Fujimori.
Integrado nunha novela biográfica, o texto limítase a contar o que ocorreu, sen artificios literarios máis alá da descrición dos feitos e a exposición das sensacións dos protagonistas. Sen chegar a ser explícito, fainos partícipes das inquedanzas da parella, podemos sentir cómo se enfrontaron ao rexeitamento da familia apoiados nos seus sentimentos e na súa valentía. A conversa deunos para destacar o desenvolvemento social e económico que se desfrutaba en hispanoamérica no século XX, alonxados da situación española. Coñeciamos os comentarios dos que alí emigraron coincidindo coa época do relato, e os seus recordos axudaron a comprender a facilidade coa que Julia e Mario salvaron os problemas de idade e de convencións sociais para acadar o seu matrimonio.
A lectura ouvida deste premio Nobel resultou ser un bo broche de ouro para esta tempada do club de lectura da Sagrada Familia. E descubrindo dous relatos tan dispares creo que moito máis. Trátase dun autor de múltiples facetas co que non coincidimos en moitas delas, pero fomos capaces de recoñecer nel a súa valía como narrador e periodista. Coido que fixemos nosa a frase “non xuzgues un libro pola súa cuberta” e foi aplicada ao autor nesta sesión, de seguro que a seguiremos aplicando no noso día a día.
Finalizada queda esta “extraordinaria” tempada do club de lectura da Sagrada Familia e non queremos despedila sen agradecer a confianza e participación das integrantes, que tanto nos ensinaron este curso e seguro que moito nos queda por aprender nos seguintes. Porque imos regresar, aínda non podemos saber de qué forma pero voltaremos coas mesmas ilusións nas tertulias, nas lecturas e na compaña de todas vós.
Apertas grandes para todos e disfrutade moito da liberdade conseguida tras o confinamento. Saúde ante todo!!
Lecturas ouvidas, lecturas sentidas
Temos xa encamiñada a desescalada do confinamento, nas bibliotecas estase a traballar a reo para dispoñer dos espazos coa maior seguridade para todos, usuarios e persoal. Máis axiña que tarde poderémonos ver de novo e comentar os momentos vividos durante todo este tempo. Porque do que todos estamos seguros é que vivimos un tempo estraño, para o que ninguén estaba preparado, e que fixo da adaptación a nosa principal ferramenta.
No club de lectura Sagrada Familia quedamos a medias dalgunha lectura e coa listaxe de pendentes preparada. Pero a situación non animaba á lectura, son moitas as voces que recoñeceron non contar con capacidade de concentración nestes días, e a lectura dixital tampouco nos servía como reclamo. Artellamos unha forma de estar máis conectadas e seguir facendo as reunións do xeito máis familiar posible.
A través dos audios do chat puidémonos sentir máis preto e comunicar mellor as emocións que moitas veces, na escrita de mensaxes, resultaban imprecisas. De feito, a interpretación dos textos que a miúdo aporta o relator, transmite sentimentos que nos fan espertar nestes días tan mornos de contactos. Tamén a lectura poética coa que damos comezo ás sesións actuou como un bálsamo que nos envolvía na atmósfera agradable e confiada propia das reunións de comezo de semana na biblioteca.
Comezamos escoitando o relato “La casa tomada” de Julio Cortázar, que foi tamén debatido en varios dos nosos clubes con magnífica aceptación en todos eles. É unha curiosa historia de confinamento; pese a ter a posibilidade de saír á rúa e relacionarse, os protagonistas viven unha vida afastada da sociedade, chea de rutinas e co mínimo contacto co resto do mundo, ata que notan singulares “presencias” na súa vivenda. A tertulia tendeu á valoración da socialización como parte integrante do noso ser, como era de esperar dada a nosa situación, e ese illamento voluntario resulta case un insulto nestes días de incomunicación.
Por suposto, cada quen é libre de decidir cómo vivir a súa vida, pero no caso dos protagonistas, case nos parece un desprezo pola sociedade que os rodeaba. Deixamos atrás as referencias ás presencias descoñecidas, esas amenazas que lles restrinxen os movementos dentro da súa propia casa, para centrar a conversa na actitude coa que os protagonistas afrontan as súas vidas. Sen dúbida trátase dun relato dun profundo calado tamén moral, que supoño non pretendía ser moralista, dos que permanecerán na memoria de todas nós. Tanto é así que non resultou fácil manter o nivel das propostas para todas as semanas, mais intentámolo.
A seguinte semana comentamos un relato de Juan José Millás, prolífico e irónico autor español coñecido por todas e seguido tamén nas súas colaboracións radiofónicas. Escollemos “Mi pierna derecha”, un relato curto incluído na obra “Los objetos nos llaman” publicada por Seix Barral en 2008, sobre as relacións pais e fillos e a impotencia que se crea cando a comunicación non é fluída.
Un pai e un fillo que non falan desde hai anos, atópanse por casualidade; o pai, en apuro,s é axudado polo fillo, narrador da trama, que non se da a coñecer. O feito de que se ofrecera a axudalo implica unha necesidade de aproximación entre eles que logo parece que desbota ao non identificarse, xustificándose con explicacións sobre o pasado. Non é fácil recuperar unha relación rota cando ademáis falla a comunicación, pero tampouco debe ser fácil permanecer alonxados das persoas que máis queremos. Moito nos deu para debatir este relato, pais, fillos, complexos, defectos, pérdida, comunicación, superación,… Quedamos con ganas de saber máis sobre estes dous personaxes e, sen dúbida, trátase dun autor que recomendaremos polas lecturas frescas e irónicas que nos ofrece.
Continuamos con autores españois e radiofónicos e escollemos a Elvira Lindo para a tertulia da terceira semana de audio-textos. Tratándose dunha autora con tanta traxectoria na radio, na rede atopamos numerosos arquivos de audio cos seus programas, pero decidímonos por un fragmento do monólogo “Una mujer inconveniente”, presentado no Festival Ja! (literatura y arte con humor) de Bilbao no 2016.
Neste anaco relata os seus comezos vitais como filla última do matrimonio dos seus pais; cunha alta dose de humor e ironía transportounos aos momentos da infancia, tan recordados e tan reconfortantes durante o confinamento. Aquelas nais sen medo a traumas, sen pelos na língua, aqueles irmáns que che axudaban a meter a pata cada día, a facer as maiores trasnadas posibles,… evocan lembranzas tenras e saudables. Todas estas fixeron que o debate chegase tamén a valorar o traballo feminino actual que, as máis das veces, suma todo o realizado nas xeracións anteriores dentro da casa, ao traballo fora da mesma. Canta forza demostran esas nais traballadoras sostendo toda a vida ao seu redor un día tras outro.
Co gallo da celebración do Día do Libro moitas foron as participacións de autores en programas de televisión, radiofónicos ou a través das redes sociais; achegáronse así aos lectores do único xeito posible nestes momentos (e ¡gracias!). Elvira Lindo participou no programa especial Late motiv de Andreu Buenafuente e del rescatamos un relato sobre o seu “confinamento” que fixo as delicias de todas as participantes, polo real e polo imaxinado, porque sen humor… ¿qué sería de nós sen o humor?
Xa estabamos na cuarta semana de encontros confinados e voltamos a cruzar “o charco” para escoitar os relatos de Leila Guerriero da súa propia voz. Foron tres os relatos da obra “Teoría de la gravedad” escollidos para seren liberados a través da web da editorial Libros del Asteroide, presentados en formato vídeo-lectura.
Dos tres vídeos foron máis ben dous os que estimularon o debate; “Equivocada” proxéctanos o recoñecemento deses momentos de felicidade que ás veces escápannos das máns, ou non somos quen de aprecialos ata que nos quedan lonxe e, co vivido vivido, os identificamos dese xeito. Non quedou sen mencionar a necesidade de valorar os pequenos momentos do día a día que nos resultan tan pracenteiros e nos insuflan pequenas, ou grandes, doses de conforto; o simple feito dun paseo, dun café en boa compaña, dunha parolada coa xente adecuada ou mesmo a ollada do mar, bravo ou tranquilo, ás veces apórtannos máis felicidade que a sentida o día da maior celebración. Só temos que saber saborealos para enriquecer eses nosos días.
Leila Guerriero: ‘Equivocada’ from Libros del Asteroide on Vimeo.“Instrucción 17” trata sobre o amor, máis ben sobre a fin do amor de parella, e amosa tamén certa dose de machismo implícito en moitas delas, os coidados da muller ao marido. Cando todo aquilo que se facía para coidar, para procurar o benestar da persoa amada, xa non apetece, xa supón un esforzo porque el (neste caso é un home) xa non merece ese adxectivo. Un texto moi suxerente para comentar no club, que nos reafirma nas convicións sobre a independencia, o amor sá, o cariño sin obrigas,
Con todo este material, estas lecturas ouvidas tan variadas, chegamos a mediados de maio pero non rematamos ahí. Nunha próxima entrega compartiremos con vós as nosas últimas tertulias antes de dar por finalizada a extraordinaria tempada 2019-20.
