Category Archives: Efemérides
#LemosParaTi no 25N
Cada 25 de novembro celébrase a nivel internacional o Día da Eliminación da Violencia sobre as Mulleres co obxectivo de denunciar e erradicar a violencia que sofren mulleres e nenas en todas as partes do mundo. Violencia que, segundo datos da ONU, intensificouse nos últimos meses debido ás circunstancias actuais derivadas da crise sanitaria Covid-19, especialmente se falamos de violencia no ámbito doméstico.
Con motivo desta efeméride, desde as Bibliotecas Municipais organizamos unha ampla programación que arrincou o pasado xoves 20 de novembro, sumándonos por un lado á campaña #TiDecides que puxo en marcha a Concellaría de Igualdade, Benestar Social e Participación do Concello da Coruña e, por outro lado, á iniciativa do Consello de Cooperación Bibliotecaria #BibliotecasSTOPViolencia, que nace este ano co obxectivo de dar visibilidade á labor fundamental das bibliotecas como axentes de cambio social e, concretamente, na loita contra a violencia de xénero.
Dentro desta programación, compartimos hoxe unha escolma de lecturas en voz alta que forman parte da proposta #LemosParaTi, que podedes escoitar a continuación nesta mesma entrada e tamén nos nosos perfís corporativos de Ivoox e Spotify.
Seique (Através, 2015)
Fragmento de lectura da obra “Seique” de Susana Sánchez Arins (Vilagarcía, 1974) na que a autora nos achega unha historia de violencias a través da reconstrución do pasado familiar, contextualizada na época da represión franquista.
Este libro, publicado orixinalmente no ano 2015 en Através Editora, foi galardonado co Premio de Narrativa na V Gala do Libro Galego (2020) na súa 2ª edición (revisada e ampliada). Forma parte do catálogo de lecturas dos Clubs de Lectura da Biblioteca Ágora e pódese ampliar información sobre o mesmo no dossier de lectura dispoñible en Calameo.
A cabeza de Medusa (Xerais, 2008)
Fragmento de lectura da novela de literatura xuvenil “A cabeza de Medusa”, da escritora, tradutora, profesora de Didáctica das Ciencias na USC e académica de número na Real Academia Galega, Marilar Aleixandre (Madrid, 1947).
A obra, publicada en Xerais, foi recoñecida cos seguintes galardóns: Premio Fundación Caixa Galicia de Literatura Xuvenil 2008, Premio The White Ravens 2009 e Premio Frei Martín Sarmiento 2010 (categorías 3º ESO a Bacharelato). Forma parte das lecturas do Club de Lectura Fórum e pódese ampliar información sobre a mesma no dossier dispoñible en Calameo.
La memoria del aire (Tránsito, 2019)
Fragmento de lectura da novela de carácter autobiográfico “La memoria del aire” da poeta e novelista belga Caroline Lamarche (Liège, 1955).
Nesta obra, publicada orixinalmente en francés no ano 2014 e traducida ao español por Raquel Vicedo para a editorial Tránsito (1ª edición no ano 2018), Lamarche aborda as relacións de poder que forman a dependencia afectiva así como tamén a violencia física e psicolóxica que, por desgraza, tan a miúdo está presente nas relacións de parella.
Senlleiras (Galaxia, 2018)
Fragmento de lectura da novela “Senlleiras”, da escritora Antía Yáñez (Burela, 1991).
A obra, publicada en Xerais no ano 2018, aborda o tema da violencia de xénero pasada e presente a través de mulleres que rachan co silencio. Galardoada co Premio Illa Nova de Narrativa.
Esta novela forma parte do catálogo de lecturas que realizaron no club de lectura da Biblioteca de Estudos Locais e da Biblioteca de Monte Alto, sobre a que podedes ampliar información nesta entrada.
Cometierra (Sigilo, 2019)
Fragmento de lectura do libro de denuncia social e política “Cometierra” da docente, feminista e activista arxentina Dolores Reyes (Buenos Aires, 1978).
Publicada na editorial Sigilo no ano 2019 e dedicada a Melina Romero e Araceli Ramos (vítimas de feminicidio en Pablo Podestá), esta obra é a súa primeira novela na que a escritora aborda unha serie de feminicidios da man da súa protagonista, unha adolescente vidente capaz de escoitar ás vítimas.
Machismo: 8 pasos para quitártelo de encima (Roca, 2017)
Fragmento de lectura do libro “Machismo: 8 pasos para quitártelo de encima” da escritora, tuitera e columnista Barbijaputa, que publica baixo este pseudónimo.
A obra, publicada na editorial Roca no ano 2017, constitúe unha guía para acabar co machismo escrita con ton sarcástico e estruturada en dez capítulos que comezan cunha frase típica de escusa machista.
Alguien bajo los párpados (Anagrama, 2017)
Fragmento de lectura da novela “Alguien bajo los párpados” da escritora, crítica literaria e tradutora Cristina Sánchez-Andrade (Santiago de Compostela, 1968).
A obra, publicada na editorial Anagrama no ano 2017, narra a historia de dúas mulleres anciás -Olvido e Bruna- que deciden emprender unha última viaxe nun vello Volkswagen.
Este libro forma parte do catálogo de lecturas realizadas polos grupos de Café con Libros da Biblioteca Os Rosales e pódese ampliar información nesta entrada.
Con #LemosParaTi remata a nosa programación para este 25N, mais o que non finaliza é o compromiso das bibliotecas como axentes de transformación social. Lembrámosvos que podedes atopar estes títulos no noso catálogo, así como tamén os incluídos na guía de lectura elaborada especificamente para esta campaña.
O #25N nos Clubs de Lectura
As Bibliotecas Municipais da Coruña puxemonos en marcha para ofrecer unha programación entorno ao 25N, Día Internacional da Eliminación da Violencia sobre as Mulleres.
As bibliotecas somos espazos abertos á transformación social e queremos ser partícipes do proceso de cambio que é necesario. Sabemos que a discriminación persiste desde as formas máis extremas – como as que sofren as mulleres vítimas de violencia – ata as menos perceptibles que se producen todos os días en todas as áreas.
Os clubs de lectura da Biblioteca Os Rosales e máis do Agora sumámonos a esta reinvindicación co que mellor se nos da, a lectura.
Os grupos de Café con libros da Biblioteca Os Rosales arrancamos este novo curso con moita ilusión, especialmente con ganas de volver a vernos e poder seguir compartindo lecturas. Adaptándonos a un novo contexto, reubicamos as nosas tertulias nun novo espazo que garantizara todas as medidas de seguridade e distanciamento social, máis finalmente voltamos as sesións virtuais.
Comenzamos as lecturas con tres autoras, tres historias diferentes pero que comparten un trasfondo en común, unha liña soterrada e as veces non tanto, de violencia e discriminación das mulleres a través de diferentes épocas. Unha vez máis a literatura como espello da vida, como referente, sempre un paso por diante.
Apostamos por Estamos en el borde de Car
oline Lamarche. Desta autora belga xa leramos Frufú, o primeiro dos relatos que conten o libro durante o confinamento. Tan bo sabor de boca deixou nas nosas tertulias virtuais que apostamos pola lectura completa deste libro de contos. Nove relatos onde se fala da vida, da morte, do amor, do fracaso, da vanidade, e que deron para moita reflexión e análise. A propia autora, vitima de maltrato, volcou as súas lembranzas máis terribles na súa novela La memoria del aire, onde profundiza na vulnerabilidade da infancia, nas relacións de poder que forman a dependencia afectiva e, sobre todo, nesa violencia que nunca debería de ser consustancial ao amor e que, con todo, tan a miúdo éo.
A seguinte parada lectora levounos ata Agnes Grey de Anne Brontë. A pequena das irmáns Brontë publicou esta novela no ano 1847, unha historia en apariencia sinxela pero que ten moitas capas. Descubrimos unhas figuras femininas (a propia Agnes e a sua nai) nada convencionais, traballadoras, cultas, autosuficientes, marcadadas por un tempo onde o matrimonio era prácticamente unha saída laboral para a muller. Un reflexo da propia vida das irmáns Brontë, quizais. Pero é especialmente na súa segunda novela, A inquilina de Wildfell Hall, onde aborda a historia dun matrimonio degradado polo abuso e a violencia, na que a muller consigue abandonar ao seu marido e comenzar unha nova vida. Impensable naqueles tempos.
A nosa terceira lectura do curso foi Alguien bajo los párpados de Cristina Sánchez-Andrade. A autora ofrécenos un retrato, as veces disparatado, as veces mordaz de dúas mulleres octoxenarias, que levan media vida xuntas, Bruna e Olvido. As mulleres inician unha viaxe en coche trepidante, tanto física como vitalmente, lembrando a súa vida pasada co trasfondo do estallido da guerra civil e o mundo rural galego. Dúas personaxes que non deixaron indiferente a ningunha das nosas lectoras. Das que deixan pegada!
Nos Clubs de lectura da Biblioteca Ágora achegámonos á violencia de xénero mediante a lectura de Seique, de Susana Sánchez Arins. O libro foi editado en 2015 por Através Editora, editorial que sacará unha segunda edición aumentada en 2019, tamén dispoñible nas nosas bibliotecas. Ese mesmo ano Seique foi traducido ao castelán e publicado por Deconatus en 2019 baixo o título Dicen. Podedes consultar a guía de lectura na nosa conta de Calameo.
A base de pequenos retallos, rumores e recordos transmitidos de forma oral case sempre por mulleres, a autora recompón a memoria familiar, marcada pola figura dun home malvado, do que ninguén quere falar: Manuel García Sampaio, Manuel de Portarís. Tío Manuel. Maltratador na esfera privada, represor, paseador, alcalde falanxista, na esfera pública.
-
- Portada 1ª ed.
-
- Dossier Seique dispoñible en Calameo
Se foi assim de mau com os irmâos e, como seria com os de fora…
Cun ritmo sorprendente, marcado pola repetición dunha frase pronunciada unha e outra vez por un coro ao longo de toda a narración con pequenas variacións, Seique vai penetrando na historia do terror neses primeiros momentos do franquismo. Un terror que no caso das mulleres adquiriu unha forma moi específicas de violencia sexual. Un destes fragmentos Discriminaçâo de género, foi o que produciu maior impacto entre a maioria das nosas lectoras. Outras formas de violencia contra a muller percorren a narración: algunhas bestiais e directas, como a exercida por tío Manuel contra a súa esposa (recollida na segunda edición de 2019). Outras, menos directas, aínda que non menos bestiais, como a exercida sobre a avoa Gloria, obrigada a repartir os seus fillos entre os seus familiares. Todo un armazón de violencia que ten como obxectivo xerar silencio e sumisión:
Tal qual como mulher que teme o asanho da parella.
Nos clubs de lectura dos Rosales e Agora, tivemos lecturas reveladoras e emocionantes no marco do 25N, nas que se reinvindican os logros silenciosos e non vistos, as aldraxes esquecidas ás mulleres de todas as épocas, condicións sociais. Todas somos Bruna, Agnes, Olvido…
Poderedes encontrar todos os libros dos que vos falamos no catálogo das Bibliotecas Muncipais para ver a súa dispoñibilidade e levalos así en préstamo. Animádevos a traballar a Elimininación da Violencia sobre as Mulleres a través da lectura: exposicións e guía de lectura á vosa disposición para poñerse mans á obra entre todas e todos.
#25N Guía de lectura Ti decides
A Violencia de Xénero é un problema social de carácter poliédrico vencellado á violación dos dereitos humanos fundamentais. Violencia física, psicolóxica, sexual, económica e patrimonial e, mesmo, simbólica son diferentes caras dun feito cultural que se afonda na relación entre mulleres e homes.
Como axentes de transformación social que promovemos a igualdade de xénero, as Bibliotecas Municipais da Coruña unímonos á conmemoración do Día da Elimininación da Violencia sobre as Mulleres ofrecendo á ciudadanía unha selección de recursos que nos confrontan coas distintas violencias de xénero coas que moitas veces convivimos.
É por iso que presentámosvos esta guía de lectura: unha escolma de literatura, cinema e música que procura mostrar á veciñanza as violencias sexuais que ameazan á mocidade, eixo do 25N neste 2020 e motor da campaña #TiDecides lanzada desde a Concellaría de de Igualdade, Benestar Social e Participación do Concello da Coruña.
Así que decídete a megullarte nas nosas recomendacións e recorda que as #BibliotecasSTOPViolencia. Podedes consultar o resto da programación que temos prevista ao longo desta semana nas Bibliotecas Municipais na nosa páxina web. Visitade calquera das Bibliotecas que formamos parte da Rede e poderedes levar en préstamo algunhas das propostas que aquí mostramos e moitas máis:
Festexamos a participación no Día das Letras Galegas 2020 coa guía de lectura #DesconfinarALingua
As Bibliotecas Municipais da Coruña sumámonos á celebración do Ano Ricardo Carvalho Calero que a Real Academia Galega vén de desenvolver este mes de outubro con distintas iniciativas presenciais e virtuais a través da presentación da Guía de Lectura #DesconfinarALingua.
Esta guía de lectura naceu dun tempo estraño e difícil, dunha pausa forzosa confinados e confinadas nas nosas casas. Neste contexto de COVID-19 as Bibliotecas Municipais fixemos un chamamento á cidadanía para “Desconfinar a Lingua” na semana das Letras Galegas.
Nesa nova normalidade houbo unha ferramenta humilde e simple que nos acompañou: as máscaras, que cobren a nosa faciana hoxe para abrir horizontes abertos mañá. Tamén así os libros, a música, o pensamento, a palabra oral e escrita, nos achegan mundos, propostas, escenarios, realidades que amplían as nosas propias vidas.
Nesta ocasión, foron centos as persoas que taparon a boca coas máscaras diversas da creación en galego xustamente para desconfinar a lingua, para abrir, cara nós e cara as demais, a xanela grande de todo o que ofrece o idioma. Esas aportacións son as que agora tes nas túas mans, mergúllate nesta escolma de caras e descubre toda a creación que se pode desfrutar en galego.
Lembra que podes descargar a guía na plataforma Calameo e consultar o album de imaxes de todas as persoas que participaron en #DesconfinarALingua.
No Día da Biblioteca #LemosParaTi
Cada 24 de outubro desde o ano 1997 celébrase o Día da Biblioteca, efeméride creada por iniciativa da Asociación Española de Amigos do Libro Infantil e Xuvenil en recordo da destrución da Biblioteca de Saraxevo, incendiada en 1992 durante o conflito balcánico.
Esta celebración, que nace co obxectivo de concienciar á sociedade da importancia da lectura e coa intención de dar visibilidade e potenciar a labor do persoal bibliotecario, cobra máis sentido ca nunca nun momento como o actual no que as bibliotecas como espazos seguros e imprescindibles deben xogar un papel fundamental no acceso á cultura e ao coñecemento. E precisamente baixo o lema “Bibliotecas, sempre ao teu lado” o Ministerio de Cultura e Deporte pon en valor nesta data a capacidade das bibliotecas -independentemente da súa tipoloxía- para continuar ofrecendo os seus servizos nunhas circunstancias tan complexas como as derivadas da crise sanitaria da Covid-19.
Desde as Bibliotecas Municipais da Coruña conmemoramos o noso día sumándonos á campaña #SempreAoTeuCarón, dando visibilidade ao noso traballo e defendendo a existencia das bibliotecas a través dos testemuños dalgunhas das nosas usuarias e usuarios, de persoas participantes dos clubs de lectura e participantes e voluntarias do programa de alfabetización de adultos. E como non, tamén a través da nosa propia voz coa proposta #LemosParaTi, que naceu durante o período de confinamento e que segue en marcha para achegar lecturas en voz alta á cidadanía.
Nesta ocasión, o fío condutor de todas as historias que podedes escoitar a continuación -así como tamén nos canais corporativos de Ivoox e Spotify– é o amor pola lectura, polos libros e polas bibliotecas.
Mendel el de los libros (Acantilado, 2009)
Fragmento de lectura do relato de corte social e político “Mendel el de los libros” do recoñecido novelista, ensaísta e biógrafo austríaco Stefan Zweig (Viena, 1881 – Petrópolis, Brasil, 1942).
O conto, que foi publicado orixinalmente no ano 1929, narra a tráxica historia dun excéntrico libreiro que pasa os seus días sentado sempre á mesma mesa nun dos moitos cafés da cidade de Viena. No ano 1915, acusado inxustamente de colaborar cos inimigos do Imperio Austrohúngaro, Jakob Mendel é enviado a un campo de concentración .
El aroma de los libros (Alianza de Novelas, 2020)
Fragmento de lectura da novela “El aroma de los libros” da escritora, actriz e redactora de contidos italiana Desy Icardi.
A historia, protagonizada por Adelina -unha rapaza de catorce anos que vive coa súa tía Amalia no Turín de 1957- é unha obra sobre o amor pola lectura na que Icardi rende homenaxe aos librosque máis a conmoveron ao longo da súa vida e ao alquimista Edward Kelley entre outros.
Os libros prestados (Galaxia, 2010)
Fragmento de lectura do libro de relatos “Os libros prestados” do prolífico escritor Xabier López López (Bergondo, 1974).
Unha obra composta de catro relatos de xénero e temática completamente diferente, pero que teñen algo en común: en palabras do propio autor, os protagonistas de todos os relatos non son os libros senón os lectores, isto é, o importante é contar o que agochan as vidas dos que len.
Manual de remedios literarios: cómo curarnos con libros (Siruela, 2017)
Fragmento de lectura do libro “Manual de remedios literarios: cómo curarnos con libros” das autoras inglesas Ella Berthoud e Susan Elderkin, creadoras do servizo de biblioterapia en The School of Life – con sede en Londres.
Un orixinal tratado de biblioterapia que condensa todo o poder de curación da palabra escrita e no que é posible atopar remedio en forma de novela para todo tipo de males.
Vampira de biblioteca (Xerais, 2020)
Fragmento de lectura da novela de literatura infantil “Vampira de biblioteca” da recoñecida autora galega Ledicia Costas (Vigo, 1979), ilustrada por Víctor Rivas (Pontevedra, 1965).
A obra descúbrenos a vida de Eleonora, unha peculiar vampira que se dedica a ler e papar os insectos que queren roer as páxinas dos libros da Biblioteca da Universidade de Coímbra, lugar onde ela vive.
La historia interminable (Alfaguara, 2007)
Fragmento de lectura dun clásico da literatura fantástica como é “La historia interminable”, do escritor alemán Michael Ende (Garmisch-Partenkirchen, 1929 – Filderstadt, 1995).
Traducida a máis de 36 idiomas, esta novela que narra a historia de Bastián -un rapaz que lendo un estraño libro descobre que o reino de Fantasía corre serio perigo e inicia a máis incrible das aventuras- está entre as mellores obras infantís e xuvenís da historia.
Agardamos que desfrutedes escoitando estes fragmentos e recordámosvos que este espazo de encontro que é #LemosParaTi irase nutrindo periodicamente con novas lecturas en voz alta.
Aproveitamos tamén para desexarvos un Feliz Día da Biblioteca e convidarvos a visitarnos para celebrar e poñer en valor as Bibliotecas como espazos seguros e como servizos esenciais na cidade.
#LemosParaTi con Orgullo no 28J
Cada 28 de xuño celébrase a nivel internacional o Orgullo LGTB, en conmemoración dos disturbios acontecidos no pub neoiorquino Stonewall Inn no ano 1969, que deron orixe á loita polos dereitos do colectivo e ao movemento LGTB moderno.
Desde as Bibliotecas Municipais sumámonos á celebración desta efeméride coa proposta “As Municipais Entenden”, iniciativa posta en marcha desde hai varios anos xa na nosa rede e que vamos ampliando e nutrindo cada ano co obxectivo de dar visibilidade á realidade LGTB.
Pincha na imaxe para ampliar información sobre a proposta “As Municipais Entenden”.
Dentro da campaña #AsMunicipaisEntenden, activa do 25 ao 28 deste mes, lanzamos accións en todas as nosas ferramentas dixitais para celebrar o orgullo e a diversidade. Máis é unha liña na que traballamos cada día do ano, procurando que as bibliotecas sexan espazos seguros, libres de LGTBIfobia, e onde se integren todas as diversidades. Mostra disto é a aposta por dar visibilidade á diversidade sexual nas nosas coleccións (guía de lectura específica en Calameo, bibliografía recomendada no noso catálogo, pílula de formación sobre como atopar material desta temática), así como tamén a a creación do primeiro club de lectura LGTBI+ de Galicia no ano 2016, o club de lectura Queeruña.
Entre as accións deseñadas para celebrar o Orgullo 2020, realizamos dentro do programa #LemosParaTi -que viu a luz hai aproximadamente dous meses, en pleno confinamento, para acompañar a través da voz e achegar lecturas á cidadanía- varias lecturas de temática LGTB que compartimos nesta entrada con vós.
Sonetos del amor oscuro
Lectura dos sonetos “El poeta dice la verdad”, “El poeta pide a su amor que le escriba“, “El poeta habla por teléfono con el amor” e “El amor duerme en el pecho del poeta“, incluídos na obra “Sonetos del amor oscuro” do poeta, dramaturgo e narrador Federico García Lorca (Fuentevaqueros, 1898 – Víznar, 1936). Adscrito á xeración do 27, Lorca é un dos poetas españois máis lidos de todos os tempos. Os seus sonetos, que reivindican a mirada do desexo e do amor homosexual, foron escritos nos seus últimos anos, entre 1935 e 1936, e viron a luz de maneira póstuma.
Elisa e Marcela
Lectura dun fragmento do prólogo -escrito por Manuel Rivas– do libro “Elisa e Marcela: amigas e amantes” do catedrático de Teoría e Historia da Educación na Universidade da Coruña e escritor, Narciso de Gabriel. Publicada en galego no ano 2019 por Xerais, esta obra relata a historia de dúas mestras galegas que en 1901 protagonizaron un dos primeiros matrimonios entre persoas do mesmo sexo.
El amor del revés
Fragmento de lectura da novela autobiográfica “El amor del revés” do escritor Luisgé Martín (Madrid, 1962) e publicada na colección “Narrativas hispánicas” da editorial Anagrama no ano 2016. Luisgé, recoñecido con galardóns como o Premio Ramón Gómez de la Serna de Narrativa 2002, o Premio del Tren 2009 ou o Premio Vargas Llosa de Relatos 2012, relata nesta obra a historia da asunción da súa homosexualidade na España de 1977.
Transmatria
Lectura do poema “A transmatria ficaba nun outeiro”, incluído na obra “Transmatria” de Daniel Asorey (Santiago de Compostela, 1970), escritor e docente de lingua e literatura galega. O poemario, publicado na editorial Xerais o ano pasado, foi galardoado co XXI Premio de Poesía Johán Carballeira do Concello de Bueu. Nas súas palabras respírase a reivindicación, a rebeldía e a esperanza no cambio dunha sociedade inxusta.
A Virginia le gustaba Vita
Fragmento de lectura dunha das moitas cartas que intercambiaron a escritora Virginia Woolf e a súa amante, tamén escritora, Vita Sackville-West. Recollidas pola autora Pilar Bellver (Villacarrillo, Jaén, 1961) na extraordinaria novela “A Virginia le gustaba Vita”, que recrea -cunha mestizaxe entre ficción e documentación- a apaixonada historia de amor entre ambas escritoras. Publicada no ano 2016 na editorial Dos Bigotes, especializada en temática LGTBI e feminismo.
Despedímonos coa última lectura que nutre o espazo diverso e compartido que é #LemosParaTi, un poema inédito da poeta, cantante, guitarrista e guionista coruñesa Lucía Aldao (1982).
Desde as Bibliotecas Municipais desexámosvos un feliz Orgullo2020 e que viva a diversidade!!
Os clubs de lectura lemos a Carvalho Calero para #DesconfinarALingua
Nas Bibliotecas Municipais da Coruña puxemos en marcha a campaña #DesconfinarALingua, do 11 ao 17 de maio para celebrar o Día das Letra Galegas neste distópico 2020. Unha ocasión para coñecer, usar e vivir a lingua con normalidade e sen filtros en todos os ámbitos e situacións. Unha semana que estivo chea de actividades que combinaron a homenaxe á figura de Don Ricardo Carvalho Calero coa potenciación do idioma como lingua de creación.
As Bibliotecas lanzamos unha chiscadela a todos os galegos e galegas para cubrir a boca neste 17 de maio coas máscaras diversas da creación en galego. As máscaras, que cobren a nosa faciana hoxe para abrir horizontes abertos mañá. Tamén así os libros, a música, o pensamento, nos achegan mundos, propostas, escenarios, realidades que amplían as nosas propias. Unha auténtica oportunidade para recomendar e difundir toda a creación en galego, especialmente aquela contemporánea e que está máis viva.
Esta é a resposta que nos estades a dar, se clicades enriba da imaxe, veredes as fotografías recollidas no noso álbum en Flickr de #DesconfinarALingua:
Dende os Clubs de lectura das Bibliotecas Municipais da Coruña traballamos en conxunto e abrimos unha xanela para compartir e facervos partícipes dunha chea de iniciativas para darvos a coñecer a figura e a personalidade de Ricardo Carvalho Calero e a creación en galego.
Velaí vai unha mostra das nosas propostas:
Preparouse unha completa guía de lectura, unha escolma de Poemas Carvalho Calero e mesmo un vídeopoema de “Ferrol”, versos onde autor lembra con moita nostalxia a nenez na súa cidade natal:
A semana comezou ca lectura conxunta nos nosos clubs das BMC dun relato da escritora María Reimondez , “A esencia da cidade” (de descarga libre e gratuita na web de Xerais). Tivemos a grande sorte de ter un Encontro virtual coa autora o xoves 14 de maio, onde poidemos facerlle todas aquelas preguntas que nos suscitou a lectura do seu relato autobiográfico.
Elaborado polo grupo de Teatro Lido da Biblioteca Sagrada Familia, gravouse o “Noticiario Letras Galegas” arredor da figura de Carvalho Calero, indagando tanto na súa faciana como escritor, investigador, profesor e mesmo como persoa. En clave de humor pero sen por iso restar seriedade ao contido:
Axudamos a #DesconfinarALingua apoiando á creación en galego e aos nosos autores e autoras como Lois Alcayde, Tamara Andrés, Andrea Barreira e Clara Vidal, que foron quen de achegarnos as súas recomendacións de literatura, música e cine en galego.
Continuamos coa presentación de “Vieiros de esperanza”, un documental de Antón Rodríguez Fernández, inédito na rede ata esta mesma semana, no que se ofrece un percorrido pola traxectoria vital do autor ferrolán a través da mirada dunha serie de persoeiros da cultura galega:
Desde o club de Clásicos da Biblioteca Castrillón leeron “O Galo”, relato incluído en “Contos da néboa” de Ánxel Fole, compañeiro de tertulias do autor ferrolán no lexendario café Méndez Nuñez de Lugo.
Os membrxs dos nosos clubs tiveron unha participación activa e destacada, non so cubrindo as súas facianas con portadas de libros en galego, tamén prestaron as súas voces para gravar algúns dos poemas mais recoñecidos de Carvalho:
Ir a descargar Poema: “Calquer lugar e bo para morrer” (lectora da Biblioteca Ágora)
Ir a descargar Poema: “”Viage” (lectora da Biblioteca Ágora)
Meu querido profesor, así comeza unha carta escrita por Mercedes Bueno, una alumna de Don Ricardo Carvalho Calero na facultade de Filosofía e Letras, e membro dun dos nosos clubs de lectura. Unha sentida homenaxe que reflexa mellor que nada a esencia e a magnitude dun dos autores que máis fixeron polo uso e a divulgación da lingua galega. Pechamos deste xeito tan fermoso unha semana repleta de actividades para festexar o Día das Letras Galegas na nosa rede de clubs de lectura:
Por todo esto hoxe, no seu día, quero dicirlle que todos os seus ensinos e o seu amor por Galicia, penetraron nos nosos novos corazóns e prenderon a chama. Os seus coñecementos e sabedoría marcaronnos o camiño da liberdade, a mesma que lle faltou a vostede nalgúns momentos difíciles da súa vida.
De seguro seguiremos a festexar o ano de Carvalho Calero máis adiante, así como a ler, recomendar, visibilizar as nosas Letras, no dixital e no presencial, cada día e como parte fundamental da nosa labor.
#DesconfinarALingua é apoiar desde as Bibliotecas aos nosos autores e autoras
Desde as Bibliotecas Municipais da Coruña, no noso profundo compromiso coa promoción e difusión da lingua e cultura galegas, lanzamos a campaña #DesconfinarALingua do 11 ao 17 de maio para celebrar as nosas letras neste ano 2020. Unha proposta que nace tras un período de confinamento e un estado de alarma por mor da crise sanitaria Covid-19 que nos obrigou a parar o mundo e dalgunha maneira -ou iso espero- repensar(nos) como individuos e como sociedade para vivir de forma máis harmónica e sostible, e por suposto, unha iniciativa para abrazar o noso idioma como ferramenta de futuro, utilizándoo e vivíndoo con normalidade e sen filtros en todos os ámbitos e situacións.
Desconfinar a lingua para descubrir toda a creación que se pode desfrutar en galego, desconfinar a lingua para recomendar e dar a coñecer creacións de noso, desconfinar a lingua para poñer o foco tamén na creación máis viva e contemporánea e apoiar desde as bibliotecas aos nosos autores e autoras. E con este propósito, desconfinamos hoxe a lingua con Lois Alcayde, Tamara Andrés, Andrea Barreira e Clara Vidal, que ademais de respondernos a unha serie de preguntas que lles formulamos tamén nos fan chegar as súas recomendacións de literatura, música e cine en galego.
Lois Alcayde Dans
Escritor e xornalista coruñés nado en 1997. Colaborador na Revista Luzes e en O Salto Galiza, ademais de coordinador da sección de xornalismo da revista de poesía contemporánea, periodismo e investigación literaria Ligeia.
A súa primeira obra “Camiños na sombra” (Edicións Fervenza, 2016) foi galardoada co I Premio Balbino de Relatos. En 2019 é gañador do XX Premio de Poesía Díaz Jácome para novos creadores do Concello de Modoñedo co título “Anoar” e publica neste mesmo ano a novela “Os jeans de María” (Galaxia, 2019).
- Como se define Lois?
Lois súmase a #DesconfinarALingua recomendando o poemario “A boca da terra” de Manuel Rivas.
Para isto sempre veñen ben os xerundios “aprendendo” e “mirando”. Considérome unha persoa curiosa. Dende pequeno gústanme as historias, non sei se case máis escoitalas que facelas, igual por iso téñolle tanto cariño á radio, á voz. Na vida preciso o humor, tamén, como algo ineludible. O humor dános a perspectiva. É curioso que un dos elementos esenciais da vista, o “humor vítreo” sexa o que lle dá a forma ao ollo. Penso que o humor, a sorpresa, a comicidade que pode desembocar no drama, están presentes no feito de narrar e tamén nas nosas vidas.
- Que te inspira para escribir? Cal é o teu motor?
Realizar a cousa coa que más disfruto e sen a cal non podería vivir, que é escribir, ese sería o impulso case retroactivo, realizar o que amas polo pracer de facelo.
Amar a vida -hai que sacar máis verbos ao sol, sobretodo o verbo amar, penso-, temer as desgrazas, sentir a perda, disfrutar o amor, contar o mundo que observas… . Escribir pode ser un acto de amor á humanidade, ese feito de compartir. Escribir vai máis aló de narrar, de describir, é tamén combater o silencio. Está a maxia que encandila os ollos nun cadro, nas páxinas dun libro, nun fermoso edificio, ese feitizo é a sensualidade da suxerencia. Suxerir, desvelar, vivir, poderían ser algunhas palabras que alimenten tamén a escritura. Se falamos dun motor persoal, par min sería a infancia e as primeiras sensacións, as que modulan o ollo e agudizan a nosa sensibilidade, acompáñannos toda a vida.
- Un soño por cumprir…
Os soños bos ás veces son os máis pequenos, os que se constrúen todos os días e son sinxelos e fermosos. Un bo soño e esperanza para o futuro sería seguir descubrindo, seguir aprendendo, tamén seguir disfrutando do meu traballo e das persoas ás que máis quero e ,por que non, poder viaxar moito máis.
Tamara Andrés
Escritora e tradutora nada en Combarro no ano 1992. Combina a súa actividade artística coa tradución e a labor docente e investigadora. Dirixe ademais, xunto ao escritor e filólogo pontevedrés Marcus Daniel Cabada, a Revista Ligeia.
En 2015 publica o relato curto “Amentalista” (Diversidad literaria) e é galardoada co Premio de Poesía O Facho por “Nenæspiraes”(Medulia, 2016). O seu poemario “Corpo de Antiochia” (Galaxia, 2017) resulta finalista no Premio Nacional de Poesía Joven Miguel Hernández 2018 e no 2019 dúas novas obras poéticas ven a luz: “Bosque vermello” (Edicións Positivas) e “Irmá paxaro” (Cuarto de inverno), gañadora esta ultima na V Gala do Libro Galego na categoría de libro ilustrado.
- Como se define Tamara?
Tamara súmase a #DesconfinarALingua co seu título “Distancias” (Galaxia, 2020), un álbum ilustrado concibido en colaboración con Marcos Viso.
Como unha persoa que pasa o día entre palabras coma se fosen malabares.
Como unha rapaza que foi criada sobre a memoria da emigración.
Gústanme o mar, os rinocerontes, a orde, os froitos secos, os mangos, o arroz, o ballet, a chanson e a literatura francesas.
Fun atravesada por Lois Pereiro, Rosa Aneiros, Amélie Nothomb, Chano Piñeiro, Rosalía de Castro, Annie Ernaux, Xulio López Valcárcel, François Truffaut, Silvia Penas, René Magritte, Pink Floyd, Marcos Viso, Uxío Novoneyra. Formo parte da xeración das crises, o que tamén me atravesa.
- Que te inspira para escribir? Cal é o teu motor?
A verdadeira descuberta da poesía chegou con Lois Pereiro grazas a un profesor. A base da miña bagaxe literaria débollela a certxs docentes, tamén bibliotecarixs, polo que son unha porción ben contundente dese motor.
Os meus textos xorden dunha vontade de interpretar o mundo e o seu misterio, de codificar certa actitude permanente de abraio. Tamén parte a palabra de intentos (ás veces desesperados) de atesourar certas ideas, certas imaxes, que se aparecen como faíscas.
- Un soño por cumprir…
Converter as paixóns nun medio de vida real e digno.
Andrea Barreira
Xornalista de formación e escritora nada na Fonsagrada no ano 1986. Combina a escrita coa labor docente, impartindo obradoiros de narrativa para público adulto e adolescente en Gestión Cultural_Taller Abierto (Pontevedra). Forma parte do colectivo feminista de crítica literaria A Sega.
No ano 2016 publica a súa primeira novela, de xénero fantástico e dirixida ao público xuvenil, “Non hai luz sen escuridade” (Urco). Participa en diversas antoloxías colectivas para público adulto e no ano 2019 ve a luz a súa novela “Palabra de Bruxa” (Galaxia), finalista na IV Gala do Libro Galego.
- Como se define Andrea?
É unha pregunta moi complexa, porque son moitas Andreas. Son da Fonsagrada, polo que son unha muller de montaña que adora os horizontes, as fragas, os ríos, os bechos, os paxaros, as raposas… a natureza toda. Fixen xornalismo, quizais por certo idealismo de querer cambiar o mundo, dentro da parte que me corresponde. Formo parte do colectivo feminista de crítica literaria A Sega, que me axuda a medrar e a aprender, e onde intento aportar o que sei. Non me gusta determe demasiado no camiño, aínda que si gozar del.
Andrea súmase a #DesconfinarALingua recomendando o título “Tu contas e eu conto” de Susana Sanches Arins.
Son lectora compulsiva, un pouco adicta aos libros e cun pequeno toc que me impide deixalos sen rematar, aínda que non me gusten. Dou obradoiros de narrativa para todas as idades, divírtome en cada aula porque aprendo moitísimo tanto das crianzas, adolescentes, adultas, vellas… nunca me deixa de sorprender a capacidade das persoas para crear e construír. Considérome optimista e paciente, aínda que ás veces teña que coller moito ar para tirar para adiante. Levo varios clubs de lectura o que me permite descubrir libros novos, reler libros vellos e ver como cada lectora fai un mundo propio dos libros, resúltame fascinante esa diversidade de olladas. Ás veces son dependenta, ás veces auxiliar de libreira, ás veces neneira. Son tan testana que tiven que aprender a renderme. Tamén aprendín a convivir cos meus medos, aínda que sempre esteamos en debate. Non creo na perfección, pero intento achegarme a ela, con escaso éxito, así que tamén tiven que poñer límite ao perfeccionismo e ás inseguridades todas. Ás veces son contraditoria, supoño que porque estou en proceso de aprendizaxe constante. Como podedes ver, son moitas eus, polo que normalmente defínome como Andrea Barreira Freije, sen máis.
- Que te inspira para escribir? Cal é o teu motor?
Depende do libro, depende da historia. Ás veces é unha meta que me poño, outras transformo o enfado en algo construtivo. Noutras ocasións parto dunha broma ou de algo que me chama a atención. Gústame mirar ao meu redor, escoitar, sentir, prestar atención á realidade. E logo transformala. Cando menos o espero, nun detalle, nun estado anímico… “aparéceseme” unha personaxe que me colle da man e me invita a narrar a súa historia. Cando esa personaxe se fai tan nítida coma ti, coma min, é que a historia se fixo real e é o momento de escribila. Antes toca ler, escoitar, observar e fiar.
Tendo a contar historias fantásticas, do realismo máxico… porque a realidade é… moi real e xa estou nela. Escribir, para min, é un xeito de mudar as cousas, tamén de evadirme, de desconectar e pasalo ben. Quizais por iso, aínda que as miñas historias partan da observación, vou construíndo o meu mundo, o meu propio mundo que logo comparto con vós para que o fagades voso.
- Un soño por cumprir…
Un só? hahahaha Desde nena quixen viaxar a Australia, a Rusia, a Exipto… agora, quizais, o meu soño é ter tempo para poder estar con todas as persoas ás quero. Pode parecer algo pequeno, pero non sempre podemos administrar o tempo como nos gustaría. Tamén me falta un soño importante por cumprir, ao que non quero renunciar: ir en globo. hahahaha quen sabe, quizais algún día poida ver o mundo como se fose un paxaro, ten que ser marabilloso!
Clara Vidal
Filóloga de formación e poeta nada na Coruña no ano 1992. Ten un mestrado en Estudos Artísticos, Literarios e da Cultura e a especialidade en Literatura Comparada, Teoría Literaria e Retórica.
Ten publicados varios micro-poemarios e poemas entre os que se atopan “Escornar contra ti” (XXVI Premio de Creación Literaria e Ensaio da Facultade de Filoloxía da Universidade da Coruña), “Arquitectura da ausencia” (forma parte do libro colectivo Arquitecturas publicado en M Editora), “E Arxentina, polo que máis queiras, non chores por min máis” (publicado na revista Madrygal, nº 21, 2018), “O ceo é un piano de cores invertidas” (publicado na revista Evohé, nº 29, 2019) ou “De nome propio, Alois” (primeiro premio no IV Certame de Poesía en Lingua Galega Manuel María, 2016).
Clara súmase a #DesconfinarALingua recomendando a novela “Shanghai a Barcelona” de Amador Castro Moure.
Na súa páxina web, pódense consultar algúns dos seus poemas soltos, micro-poemarios e videopoemas. No ano 2018 vé a luz o seu primeiro poemario “Linguaxes dixitais” (Urutau).
- Como se define Clara?
Obsesionada, pertinaz, repugnantiña…
- Que te inspira para escribir? Cal é o teu motor?
Os nenos, os anciáns ou ver as cousas que vin sempre cuns ollos totalmente novos.
- Un soño por cumprir…
Ensinarlle á miña avoa un poemario en galego que escribín arredor da miña relación con ela: algo cada vez máis imposíbel neste mundo editorial en que vivimos.
Para rematar, vaia desde aquí o noso máis profundo agradecemento a Lois, Tamara, Andrea e Clara por sumarse a #DesconfinarALingua, por compartir con nós un chisco do seu ser a través das súas verbas e polas súas recomendacións literarias, musicais e cinéfilas.
E vaia tamén desde aquí, o noso convite para todas as nosas lectoras e lectores a desconfinar a lingua coas obras de Lois Alcayde, Tamara Andrés, Andrea Barreira e Clara Vidal, que podedes atopar no catálogo das Bibliotecas Municipais.
Feliz 17 de maio, felices lecturas e… a #DesconfinarALingua!!
Do teatro lido ás ondas: Carvalho Calero
Era o ano 2017 cando na biblioteca Sagrada Familia decidimos poñer en marcha un obradoiro de teatro lido. Considerabamos que o teatro lido encaixaba perfectamente no proxecto da biblioteca, como unha forma de estimular a lectura, achegarse ao xénero dramático, practicar a lectura pública sobre todo en galego e proporcionar un medio máis para o goce do tempo libre en grupo.
E levamos xa catro edicións deste obradoiro, que xa se converteu nun club, que se reúne semanalmente, os luns a partir das 19.30 horas, para practicar esta afección. Facémolo combinando a lectura en si de textos teatrais, con exercicios e prácticas de formación actoral. Así, aínda que o propósito é a lectura expresiva, non desbotamos xogos de expresión corporal ou de improvisación. O obxectivo final –á parte de sobre todo divertirse moito– é representar un espectáculo ao final do curso. Non nos centramos nin nunha obra concreta nin nun xénero en particular. Para estimular máis a participación e formarnos máis, escollemos fragmentos de todo tipo de textos, desde dramáticos a cómicos, e non só estritamente teatrais: tamén usamos poesías, contos e ata nos atrevemos a cantar!!
E como as persoas do club son moi ousadas, ás veces pasamos a barreira do “lido” para pasar á representación teatral completa, con escenografía e vestiario incluídos.
Trátase, como vedes, dunha experiencia moi aberta, que pode chegar ata onde queiramos. O teatro para nós non ten límites!!
Este ano comezamos o curso traballando arredor da radio. Porque a radio foi unha grande impulsora do teatro lido, a través do radioteatro, das radionovelas… E niso estabamos traballando cando nos pillou esta situación. Pero como recursos non nos faltan, decidimos aproveitar da mellor maneira a adversidade e converter o proxecto de montaxe, nun programa radiofónico en sentido literal. E para iso contamos coa inestimábel axuda de don Ricardo Carvalho Calero, a quen precisamente este ano –que mala sorte tivo o home– se lle dedica o Día das Letras Galegas. Non se poderá celebrar de maneira presencial ata o mes de outubro, pero si de maneira virtual, e para iso que mellor que o noso club de teatro, xa adoito nas artes radiofónicas despois do traballo de todo o curso.
Así, cada unha e cada un desde a súa casa, logo de perfilar un guión e de documentarnos abundantemente nas redes, achegou o seu baguiño para a pipa do viño, e construímos entre todos un noticiario especial Día das Letras Galegas, dedicado a don Ricardo Carvalho Calero.
Xogamos coa ficción e a realidade, porque a radio é o que ten: que se pode facer maxia. E así poderemos escoitar tanto á nosa querida Mercedes Queixas, profesora, investigadora, escritora e académica igual que o foi don Ricardo, como a unha carioca lendo Scórpio, un antigo alumno do colexio Fingoi, a música lusófona de A minha Embala, ou –isto é marabilla pura– unha entrevista en vivo a Carvalho Calero! E moitas cousas máis que poderedes escoitar.
Dicímosvolo en serio: se tedes ganas de coñecer máis a figura de Carvalho Calero, non só na súa faciana de escritor, senón como persoa, esta é a vosa mellor –e máis entretida– oportunidade. Dinme as rapazas do club de teatro que poderiamos montar uns anuncios radiofónicos sobre Carvalho, pero xa é moito… Hai que deixar algo para cando volva comezar o curso, pasado o verán e cando saibamos como vai ser esa “nova normalidade”. O que é certo é que sexa cal sexa, o club de teatro vai seguir funcionando, e desde aquí invitámosvos a participar nel. Non tedes curiosidade? Atrevédesvos? Tedes valentía para probar? A diversión está garantida! E quen sabe, se cadra nuns meses estades facendo a competencia, ou mesmo desbancando, ás grandes estrelas da radiodifusión ou da escena!!
E agora, pasádeo ben con don Ricardo Carvalho Calero, que seguro que tras escoitar o noso noticiario ides collerlle cariño, xa veredes.
E se queredes escoitalo sen imaxes, podedes acceder ao podcast desde iVoox:
María Reimóndez únese aos clubs para #DesconfinarALingua
Dentro da iniciativa #DesconfinarALingua, o xoves 14 de maio terá lugar un encontro virtual con María Reimóndez en torno ao seu relato “A esencia da cidade“, de descarga libre e gratuíta na web de Xerais.
O relato, autobiográfico e con vocación de ser utilizado nos centros de ensino para traballar a igualdade, foi ofrecido en descarga libre poca editorial con motivo do Día Internacional contra a Violencia Machista no ano 2016.
Podo dicir sen temor a equivocarme que todas as mulleres que coñezo –e son moitas, de diferentes países do mundo– padecen ou padeceron diferentes tipos de violencia ao longo da súa vida. Esta dura realidade agóchase na nosa sociedade cun discurso de silencio e culpabilización, co medo a falar, co estigma.
No blog do club #QUEERuña, organizador do encontro, veñen de publicar unha entrevista coa autora como anticipo ao encontro. Non a perdas!
