Category Archives: A biblioteca recomenda
El gran viaje de estudios de García Lorca
Nas últimas semanas, tanto no club de lectura da biblioteca de Estudos Locais coma na de Monte Alto tivemos a oportunidade de ler El gran viaje de estudios de García Lorca, editado por Alvarellos Editora.
Este libro, ilustrado e con anotacións ao coidado de Henrique Alvarellos, é unha crónica de primeira man da viaxe de estudos feita por Federico García Lorca e algúns estudantes máis grazas ao seu profesor Domínguez Berrueta en 1916. Na primeira parte, os escritos do seu compañeiro de estudos Luis Mariscal amosan as paradas, visitas e experiencias que vive o grupo na súa ruta, que é a que segue:
Madrid — El Escorial — Ávila — Medina del Campo — Salamanca — Zamora— Astorga — Ourense — Redondela — Santiago de Compostela — A Coruña — Lugo — León — Sahagún — Venta de Baños — Burgos — Segovia.
Na segunda parte, podemos ler, entre outros, as cartas e telegramas orixinais que Lorca envía á súa familia durante o traxecto, contando o que sente, o que ve, e as impresións que lle produce Galicia, á que volverá tres veces máis ao longo da súa curta vida. Ademais, é nesta viaxe na que o granadino decide deixar a música (ao longo do traxecto dá varios concertos para os seus compañeiros e xentes dos lugares que visitan) e dedicarse á escrita. Tamén hai artigos ou fragmentos do que será o seu primeiro libro Impresiones y paisajes, (1918).
Os e as asitentes ao club coincidiron que esta foi unha forma diferente de achegarse á figura do granadino, ademais de descubrir cousas do poeta que non sabían. Para completar a lectura, tamén lemos outros textos sobre a relación de Lorca con Galicia que se poden atopar na rede:
- Un ejemplar de los seis poemas galegos de Lorca convertidos por Seoane en una obra de arte, de Rodrigo Gutiérrez Viñuales.
- O pórtico poético dos Seis poemas galegos de F. García Lorca, de Luís Pérez Rodríguez. Libro de 410 páxinas editado polo Consello da Cultura Galega con música incluída.
- A Rosalía de Federico: la herencia de Rosalía de Castro en los Seis Poemas Galegos de Federico García Lorca, de Giulia Vezzaro.
Ademais, na biblioteca de Estudos Locais puidemos contar coa participación do escritor Xavier Alcalá, que coñeceu a Ernesto Guerra da Cal e nos contou algún que outro segredo e anécdota sobre os Seis poemas galegos e sobre a amizade de Lorca, Guerra da Cal e Blanco Amor.
Finalmente, na biblioteca de Monte Alto rematamos a xornada lorquiana vendo o seguinte documental.
ADIOS FANTASMAS
Nadia Terranova nos transporta a su ciudad de origen, Mesina, en la isla de Sicilia, a traves del personaje central de esta novela, Ida Laquidara, quien a sus 36 años vive con su marido en Roma. El objeto de su viaje a Mesina es la llamada de su madre para hacer una limpieza en su casa de los objetos que contiene, toda vez que piensa ponerla en venta y no desea deshacerse de nada sin contar con su opinión.
Ida regresa a la que durante muchos años fue su hogar y con ella regresan todos los acontecimientos que marcaron su existencia desde muy corta edad, desde los 13 años.
Es hija de un matrimonio acomodado. Su padre profesor de instituto tiene un trabajo que aparentemente le agradaba. Su madre trabaja como recepcionista en el Museo local y está también satisfecha con su ocupación. En apariencia el matrimonio no tiene mayores problemas. En un momento dado su padre entra en un profunda depresión que hace que abandone todo, incluso su trabajo. Esto cambia totalmente la situación familiar. El enfermo necesita cuidados pero la familia como tal necesita ingresos que la sostenga. Su madre no está dispuesta a dejar de trabajar y deja a Ida, una niña adolescente, que cuide de su padre en su ausencia.
En un momento dado el padre desaparece. Nadie es capaza de dar con él ni de saber que pudo haber pasado. Ida se siente culpable y al mismo tiempo culpa a su madre por no haber sabido retener a su progenitor. En su mente se acumulan pensamientos no la dejan vivir en paz. Con la vuelta a su ciudad natal estos pensamientos, pese a no haber estado nunca ausentes, se reavivan. Hacen que recuerde a su padre, los momentos felices vividos en su compañía, sus desvelos por cuidarle. Su adolescencia, tan lejana ya, vuelve con fuerza. Su amistad con Sara, etc. . También vuelve el rencor que le guarda a su madre por todo lo pasado en aquel tiempo y que condicionó de forma importante la relación entre ambas durante el tiempo que vivieron juntas.
Su madre ha mandado hacer reparaciones en la azotea de la vivienda para arreglar una goteras que podrían poner porblemas a la futura venta. Se encargan de dichas obras un padre e hijo de origen griego. Esta circunstancia pondrá en contacto a Ida con el hijo del albañil, Niko. Esta conexión así como el encuentro con su antigua amiga Sará, serán determinantes para que Ida vaya abandonando su “fantasmas” y pueda regresar con su marido con una visión más positiva. También hará que las relaciones con su madre mejoren en lo posible
He de reconocer que la novela, de no mucha extensión, está escrita con una prosa cuidada, fluida. Nos habla de la pérdida y heridas abiertas, de como una depresión no influye solo en quien la sufre, también en todo el entorno familiar y afectivo. La desaparición de un ser querido sin saber las causas deja un sentimiento de frustación difícil de asimilar, de la incomunicación con los seres más próximos, del muro que dicha situación levanta y enquista toda relación.
Nadia Terranova (Mesina, Sicilia, 1978) es escritora. Graduada en Filosofía y doctora en Historia Moderna, lleva años colaborando con diferentes medios de comunicación de su país y dando clases en la Scuola del Libro de Roma. … Es autora también de siete libros infantiles, por los que ha recibido numerosos premios.
UN CABALLERO EN MOSCÚ
Pues bien, desde el día que nací, Sofía, solo una vez necesitó la vida que yo estuviera en un sitio concreto en un momento concreto, y fue el día en que tu madre te trajo al vestíbulo del Metropol. Y no aceptaría ser el zar de todas las Rusias a cambio de no haber estado en el hotel a esa hora.
El que así habla es el Conde Aleksandr Ilich Rostov, noble ruso condenado a muerte durante la revolución bolchevique. Esta condena será conmutada por la de pasar toda su existencia en arresto domiciliario, confinándolo de por vida en el Hotel Metropol de Moscú. Este lujoso hotel en el centro de la capital soviética es un ejemplo de todo aquello que la revolución quiere abolir, pero al mismo tiempo es el lugar por excelencia para recibir a aquellas personas y delegaciones extrajeras que tuviesen interés por conocer la evolución de la revolución o hacer negocios o tratos con ella, así como para celebrar en el reuniones y congresos del partido imperante. Da la casualidad que en ese hotel es donde el Conde residía cuando fue condenado.
Amor Towles es el culpable de hacernos llegar este relato. Personalmente su lectura me fue grata y en momentos concretos muy grata. La vida de este personaje será un ejemplo de adaptación, de aceptación de unos hechos que no nos gustan pero contra los que oponerse no lleva a ningún lado. Y a la vez nos hace ver que se puede vivir con unos principios éticos en un ambiete social y político de opresión. No puede salir del Hotel, sería ejecutado si lo hiciese, pero dentro del mismo el Conde se hace un personaje respetado y en ocasiones requerido. Pasa de ser servido a servir, pero en todo momento y gracias a su empatía conservará amistades de su época anterior y hara nuevas que le facilitarán su peculiar vida.
Sería prolijo detallar este desarrollo personal. Sirva como resumen decir que conocerá algo que en su vida anterior no había tenido, el amor real de una mujer y el amor de padre por una hija. No será suya, pero ella, Sofía, le colmará totalmente.
El final es sorprendente y no voy a comentarlo. Ni quiero hacer más largo esta sipnosis. Aconsejo la lectura de la novela. No defrauda, al contrario, interesa y lamentamos que la historia no continúe dada la agradable sensación que produce todo lo que se narra.
Biografía de Amor Towles
Escritor americano, Amor Towles se graduó en la Universidad de Yale y estudió Literatura Inglesa en Stanford. Se declara un apasionado de las vanguardias de principios del siglo XX, así como del jazz.
Towles comenzó su carrera combinando su trabajo como director financiero con la literatura, siendo Normas de cortesía su primer libro publicado en castellano. La novela fue traducida a más de quince idiomas y se convirtió en bestseller de The New York Times. Considerada por The Wall Street Journal como uno de los mejores libros de 2011.
La acogida del público se multiplicó con la publicación de su segunda novela, Un caballero en Moscú, que escaló hasta el primer puesto en la lista de The New York Times y de la cual se han vendido más de un millón de ejemplares hasta la fecha.
Este éxito definitivo ha permitido a Towles abandonar el mundo de las finanzas y dedicarse a escribir a tiempo completo.
Libros de Amor Towles
- Un caballero en Moscú 2016
- Normas de cortesía 2013
Historias de regalo 2020
Cada ano nestas datas as Bibliotecas Municipais da Coruña publicamos a guía de lectura “Historias de regalo”, que recolle unha selección de títulos para axudarche a elixir o mellor agasallo de Nadal.
Esta escolma, realizada con ilusión e afecto polas bibliotecarias e bibliotecarios para vós, inclúe desde música e cine ata literatura ou libros de divulgación de diversas áreas temáticas (LGTB e feminismos ou biblioteca verde, entre outras).
Hoxe presentámosvos nesta entrada os materiais da guía que recomendamos nas seccións “literatura para adultos” e “voces poéticas”. Cinco títulos de narrativa e cinco de poesía que vos convidamos a descubrir nas nosas bibliotecas e entre os que agardamos atopedes a vosa lectura de regalo para este Nadal.
Narrativa
La buena suerte , de Rosa Montero
Alfaguara, 2020. Premio Nacional das Letras Españolas.
Pablo baixa dun tren en Pozonegro, antigo centro mineiro, lugar maldito e con xente luminosa, incompleta e algo tola como Raluca, que pinta cadros de cabalos e ten un segredo, coma todas as persoas de alí, algúns máis escuros e perigosos que outros, ou simplemente ridículos. Tamén hai humor nesta vila triste, porque a vida ten moito de comedia e a xente finxe ser quen non é ou oculta o que planea. É o gran xogo das falsidades.
Rewind, de Juan Tallón
Anagrama, 2020.
Un venres de maio, con trazas de ser un día perfecto, prodúcese unha explosión estraña nun edificio de Lyon. Nun dos pisos do inmoble, que queda reducido a entullos, viven un grupo de estudantes de distintos países que esa noite celebraban unha festa. A través de cinco narradores, vítimas e testemuñas, coñecemos que aconteceu esa noite, así como as súas consecuencias a longo prazo.
O libro da filla, de Inma López Silva
Galaxia, 2020.
Helena Sánchez é unha recoñecida xornalista cuxa traxectoria profesional sempre a levou a cubrir temas da política e sociedade. Ao coñecer a noticia dun empresario que foi condenado por violar á súa filla pero que leva once anos negando o crime, entende que necesita contar esa historia. Unha historia que ten que ver coa súa propia familia e co seu pasado, que intentara esquecer consciente ou inconscientemente.
Los chicos de la Nickel, de Colson Whitehead
Penguin Random House, 2020. Premio Pulitzer.
De pouco serve ser un bo estudante na Academia Nickel para mozos. Elwood -pobre, orfo e de raza negra- non tarda en descubrilo cando, por un malentendido, o pechan neste reformatorio. Coa axuda dun bo amigo, este adolescente descubrirá como sobrevivir neste lugar que esconde un brutal segredo e unha realidade corrupta, apoiada por moitos e obviada por todos.
Un lume azul, de Pedro Feijóo
Xerais, 2019.
Existe una maldade excesiva e grotesca. Non deixa gretas e arrastra toda posibilidade de expiación ou perdón. O responsable da Brigada de Investigación Criminal a comisaría central de Vigo aínda non o sabe, pero enfróntase a ese tipo de maldade.
Voces poéticas
La sombra del otro mar , de Joan Margarit
Nórdica Libros, 2016. Premio Cervantes 2019.
Libro cunha selección de poemas en edición bilingüe xunto á recoñecida obra pictórica de Subirachs. Joan Margarit diríxise a Josep Maria Subirachs cuns primeiros versos dun poema en memoria da amizade que uniu a ambos os artistas até os últimos días do escultor.
Memoria do corpo, de Xesús Rábade Paredes
Galaxia, 2018. Premio Gala do Libro 2019 a mellor libro de poesía do ano.
Esta Memoria do corpo é un tempo de investigación para o autor. Dentro de si mesmo, como debe facer o poeta. É, sen dúbida, o seu mellor logro. E a frase non é arriscada. Así o sente o creador, que viaxa desde o barro por corpos, iniciacións eróticas e camiños ue, como todos os periplos, nos devolven ao punto de partida.
Todo isto antes era noite, de Lucía Aldao
Apiario, 2018.
Di Lucía Aldao “Todo isto antes era noite é un libro que abre tantas cousas como pecha, que ilumina e ensombrece a partes iguais. Nel trázase o mapa da aprendizaxe sentimental e hai unha ruta nocturna que atravesa o mellor e o peor das relación coas demais e comigo mesma. Todo isto antes era noite é un paseo pola intimidade, é entrar e saír.”
Atlas, de Alba Cid
Galaxia, 2019. Premio Nacional de Poesía Xove Miguel Hernández 2020.
Un texto singular en que a palabra e a imaxe viaxan da man canda a ollada asombrada da poeta. Etimoloxías, historias naturais, prácticas culturais diversas… Os poemas e as fotografías fan calas nos cinco continentes e desprázanse adiante e atrás na historia na procura de encrucilladas luminosas. Unha nova cartografía. Un novo planeta.
No interior do abandono, de Carlos Lorenzo e Baldo Ramos
Figurando Recuerdo(s), 2020.
Este libro articula un feliz encontro entre as fotografías de Carlos Lorenzo e as creacións poéticas de Baldo Ramos, que nos convida á reflexión sobre o abandono do rural galego, a través dunha viaxe emocional por aqueles espazos físicos do rural que están a esmorecer. O proxecto tamén conta cunha peza de vídeo que se pode ver premendo aquí.
E ata aquí as nosas propostas de novela e poesía para agasallar nestas datas tan especiais. Acercádevos a descubrir estes e outros títulos nas nosas bibliotecas e a botar unha ollada ao resto de recomendacións da guía “Historias de regalo 2020”. Bo Nadal!!
GALVEIAS
Durante un minuto entero, en Galveias se sucedieron explosiones continuas, sin intervalos, sin descanso. O también es posible que fuera una sola explosión, larga, que durara un minuto entero.
Este suceso parece ser lo que condiciona todo lo que seguidamente nos narra el autor, José Luis Peixto. A partir de aquella noche de un indeterminado día de 1984, en la que el pueblo fue blanco de algo venido del cielo. No se sabe bien lo qué, pero sí se sabe que hizo temblar a todo el vencindario y propagó un intenso olor a azufre; que perduraría en el tiempo y condicionaría la vida de los residentes de la localidad, esos y los siguientes días de intensa lluvia. Este suceso nos sirve de punto de partida para que los conozcamos, tanto en su dimensión pública como en sus facetas más privadas e íntimas.
Y así va relatando historias que tienen por protagonistas a los diferentes habitantes de la localidad. Los hermanos Cordato, que llevan 50 años sin hablarse; la brasileña Isabella, que compagina la venta del pan con la dirección de un burdel; el cartero Joaquin Janeiro y su doble vida; Miau, el tonto del pueblo; la maestra; el Funesto, que hará honor a su nombre; el borrachin del cura, etc. etc.
Todos ellos son descritos de forma magistral por la prosa del autor. Nos puede parecer un poco densa en algunos momentos, pero al final entendemos que su prolija descripción de los hechos es necesaria para dar contenido a la narración y hacer que esta emocione y cale en el lector.
Dice el autor en una entrevista que “en esta novela todo tiene nombre, a excepción de ese objeto”, cuya presencia “se siente en toda la ella pero no llega a ser compleamente clara. Y el hecho de no poner nombre a esa pesencia perturbadora hace que solo sea emoción, sensación, que es lo que tiene que ver con el miedo”.
Y es así. El final del relato sorprende. Queda indefinido. Sorprende la historia de la niña recien nacida y la admiración que provoca su olor, olor a bebe, sin pizca de azufre. Sorprende la reación de los habitantes de Gaveias de ir al lugar donde se produjó el impacto de lo que cayó del cielo y por tanto también sorprende que se quede en eso, en un IR.
José Luís Peixoto (nacido el 4 de septiembre de 1974) es uno de los novelistas contemporáneos más aclamados y leídos de Portugal.
Nació en un pequeño pueblo del interior de Portugal, Galveias, en la región del Alentejo. Terminó una licenciatura de Lenguas y Literaturas Modernas en la Universidade Nova de Lisboa. Fue profesor durante algunos años en Portugal y en Cabo Verde antes de convertirse en escritor profesional en 2001.
Sus libros se traducen actualmente a 26 idiomas.
La bruma verde
No club de lectura da biblioteca Sagrada Familia continuamos coa nosa dose semanal de lecturas en conxunto pese ás limitacións impostas polo tempo de pandemia que nos tocou vivir. Descubrindo e apoiándonos nas tecnoloxías, mantemos as reunións ao tempo que imos aprendendo novas posibilidades de comunicación que ata non hai moito nos eran tan estrañas.
Este mes escollemos unha novidade editorial coa que, consideramos, abririamos moitas posibilidades de debate, e parece que non nos equivocamos. La bruma verde é a última novela de Gonzalo Giner e ven de gañar o Premio Fernando Lara deste ano.
Autor de firmes convicións naturalistas, nesta ocasión viaxa a África, ao mesmo corazón do continente para contar as vivencias de dúas impoñentes protagonistas, Bineka e Lola, amais de poñer o foco de atención nos atropelos e espolios sufridos por esa tan rica terra.
O centro da historia non é outro que África, en concreto a República Democrática do Congo. Neste país nace Bineka, a protagonista, e a el acude Lola na busca da súa amiga Beatriz, que foi secuestrada. O país é vítima dun espolio constante, un flagrante ataque contra a súa natureza e hábitat de innumerables especies animais, como os chimpancés, que tamén son parte importante do relato. Só a axuda das organizacións altruístas que traballan para a súa protección consegue minguar un pouco o dano infrinxido polos explotadores.
Bineka nace e vive nunha aldea da República Democrática do Congo, leva a selva no corazón e o seu verdor nos ollos. Trala perda dos seus pais, medrou baixo a protección do avó Tonuk, pero un día sucede o que nunca chegou a imaxinar. A súa aldea é asaltada por uns homes que destrúen todo o mundo que coñecía, incluídos Tonuk e Sanza, a súa mellor amiga. A súa historia acaba de comezar e ela aínda non sabe todo o periplo que lle espera.
Doutra banda presenta a Lola, alta executiva dunha multinacional telefónica, que debe viaxar ao Congo para intentar atopar sa e salva á súa amiga da infancia, Beatriz Arriondas. Beatriz traballa como cooperante e acaba de ser secuestrada. Todos os temores posibles vanse confirmando cando á súa chegada, coñecen aos responsables políticos e policiais da súa busca. Parece que terá que mirar de atopala polos seus propios medios.
O mundo cooperante preséntase nesta novela cos seus riscos, as súas riquezas e sobre todo, o seu traballo por acadar un mellor mundo para todos. Marc e Colin son compañeiros de Beatriz na ONG coa que traballa, pero descoñecen a sorte que puido correr a rapaza. Lola acepta o ofrecemento de Colin para desprazarse ao outro extremo do país, á provincia de Tshopo, nun intento de investigar as razóns e as circunstancias da desaparición de Beatriz. Será esta viaxe a que cambie a perspectiva de vida da executiva e a aproxime máis se cabe á personalidade e valores da súa amiga.
Ao longo da novela se nos presentan tamén os “malos”, as multinacionais que buscan aproveitar todos os recursos dispoñibles coa fin da máxima rendibilidade. Gobernos corruptos, con funcionarios tamén corruptos, que pechan os ollos á barbarie no momento en que perciben regaliños monetarios, aínda que as desfeitas deixen toda a natureza arrasada, vida vexetal pero tamén animal e humana. A desprotección sufrida nestes paraísos de natureza está lonxe de solucionarse mentres as necesidades do primeiro mundo se solucionen coas riquezas do terceiro.
É sen dúbida unha novela de contrastes, a riqueza e a comodidade dos privilexiados contra a vida sinxela e elemental dos nativos; o respecto á natureza destes últimos contra a violación de todos os límites no caso dos empresarios explotadores dos recursos; o amor incondicional contra a distancia máis absoluta entre dous seres que se queren; a inocencia contra a vaidade. Só podemos definila como unha novela de aventuras, verde, ecolóxica, tenra e dura á vez, proposta de optimismo e esperanza na nosa especie e profundo respecto polo mundo animal tan descoñecido en definitiva.
O autor
Nacido en Madrid en 1958, é veterinario de profesión reconvertido a escritor de éxito na súa madurez. Gonzalo Giner deuse a coñecer dentro do mundo literario en 2004 con La cuarta alianza. Unha novela histórica con grandes doses de intriga que traballa as pisadas das enigmáticas sociedades secretas. O renome e o éxito chegaríalle en 2008 co libro El sanador de caballos, co que recrea os inicios da súa profesión de veterinario e gracias ao cal acadou tanto boas críticas como unha notable aceptación por parte dos lectores.
Giner plasmou nos seus libros a paixón que sente polos animais, adentrándose en distintos momentos da historia, como El jinete del silencio (2011), ambientada no Renacemento, ou en Pacto de lealtad (2014), onde se centra na Guerra Civil Española e no auxe do nazismo cunha inesquecible historia de amizade entre unha muller e o seu can. En 2017 volve á Idade Media plasma as construcións das grandes catedrais, en concreto das súas vidreiras, con Las ventanas del cielo. Nela a acción sae dos talleres e se expande a través dunha aventura entre destinos tan dispares como África, Terranova e Burgos.
Estas novelas sinaladas de Gonzalo Giner pódense atopar nas Bibliotecas Municipais da Coruña; a través dos enlaces nos títulos formúlanse as consultas sobre a súa dispoñibilidade para o préstamo. Nós imos continuar coas lecturas, recollemos recomendacións e esperamos que as nosas tamén sexan ben recibidas 😉
#LemosParaTi no 25N
Cada 25 de novembro celébrase a nivel internacional o Día da Eliminación da Violencia sobre as Mulleres co obxectivo de denunciar e erradicar a violencia que sofren mulleres e nenas en todas as partes do mundo. Violencia que, segundo datos da ONU, intensificouse nos últimos meses debido ás circunstancias actuais derivadas da crise sanitaria Covid-19, especialmente se falamos de violencia no ámbito doméstico.
Con motivo desta efeméride, desde as Bibliotecas Municipais organizamos unha ampla programación que arrincou o pasado xoves 20 de novembro, sumándonos por un lado á campaña #TiDecides que puxo en marcha a Concellaría de Igualdade, Benestar Social e Participación do Concello da Coruña e, por outro lado, á iniciativa do Consello de Cooperación Bibliotecaria #BibliotecasSTOPViolencia, que nace este ano co obxectivo de dar visibilidade á labor fundamental das bibliotecas como axentes de cambio social e, concretamente, na loita contra a violencia de xénero.
Dentro desta programación, compartimos hoxe unha escolma de lecturas en voz alta que forman parte da proposta #LemosParaTi, que podedes escoitar a continuación nesta mesma entrada e tamén nos nosos perfís corporativos de Ivoox e Spotify.
Seique (Através, 2015)
Fragmento de lectura da obra “Seique” de Susana Sánchez Arins (Vilagarcía, 1974) na que a autora nos achega unha historia de violencias a través da reconstrución do pasado familiar, contextualizada na época da represión franquista.
Este libro, publicado orixinalmente no ano 2015 en Através Editora, foi galardonado co Premio de Narrativa na V Gala do Libro Galego (2020) na súa 2ª edición (revisada e ampliada). Forma parte do catálogo de lecturas dos Clubs de Lectura da Biblioteca Ágora e pódese ampliar información sobre o mesmo no dossier de lectura dispoñible en Calameo.
A cabeza de Medusa (Xerais, 2008)
Fragmento de lectura da novela de literatura xuvenil “A cabeza de Medusa”, da escritora, tradutora, profesora de Didáctica das Ciencias na USC e académica de número na Real Academia Galega, Marilar Aleixandre (Madrid, 1947).
A obra, publicada en Xerais, foi recoñecida cos seguintes galardóns: Premio Fundación Caixa Galicia de Literatura Xuvenil 2008, Premio The White Ravens 2009 e Premio Frei Martín Sarmiento 2010 (categorías 3º ESO a Bacharelato). Forma parte das lecturas do Club de Lectura Fórum e pódese ampliar información sobre a mesma no dossier dispoñible en Calameo.
La memoria del aire (Tránsito, 2019)
Fragmento de lectura da novela de carácter autobiográfico “La memoria del aire” da poeta e novelista belga Caroline Lamarche (Liège, 1955).
Nesta obra, publicada orixinalmente en francés no ano 2014 e traducida ao español por Raquel Vicedo para a editorial Tránsito (1ª edición no ano 2018), Lamarche aborda as relacións de poder que forman a dependencia afectiva así como tamén a violencia física e psicolóxica que, por desgraza, tan a miúdo está presente nas relacións de parella.
Senlleiras (Galaxia, 2018)
Fragmento de lectura da novela “Senlleiras”, da escritora Antía Yáñez (Burela, 1991).
A obra, publicada en Xerais no ano 2018, aborda o tema da violencia de xénero pasada e presente a través de mulleres que rachan co silencio. Galardoada co Premio Illa Nova de Narrativa.
Esta novela forma parte do catálogo de lecturas que realizaron no club de lectura da Biblioteca de Estudos Locais e da Biblioteca de Monte Alto, sobre a que podedes ampliar información nesta entrada.
Cometierra (Sigilo, 2019)
Fragmento de lectura do libro de denuncia social e política “Cometierra” da docente, feminista e activista arxentina Dolores Reyes (Buenos Aires, 1978).
Publicada na editorial Sigilo no ano 2019 e dedicada a Melina Romero e Araceli Ramos (vítimas de feminicidio en Pablo Podestá), esta obra é a súa primeira novela na que a escritora aborda unha serie de feminicidios da man da súa protagonista, unha adolescente vidente capaz de escoitar ás vítimas.
Machismo: 8 pasos para quitártelo de encima (Roca, 2017)
Fragmento de lectura do libro “Machismo: 8 pasos para quitártelo de encima” da escritora, tuitera e columnista Barbijaputa, que publica baixo este pseudónimo.
A obra, publicada na editorial Roca no ano 2017, constitúe unha guía para acabar co machismo escrita con ton sarcástico e estruturada en dez capítulos que comezan cunha frase típica de escusa machista.
Alguien bajo los párpados (Anagrama, 2017)
Fragmento de lectura da novela “Alguien bajo los párpados” da escritora, crítica literaria e tradutora Cristina Sánchez-Andrade (Santiago de Compostela, 1968).
A obra, publicada na editorial Anagrama no ano 2017, narra a historia de dúas mulleres anciás -Olvido e Bruna- que deciden emprender unha última viaxe nun vello Volkswagen.
Este libro forma parte do catálogo de lecturas realizadas polos grupos de Café con Libros da Biblioteca Os Rosales e pódese ampliar información nesta entrada.
Con #LemosParaTi remata a nosa programación para este 25N, mais o que non finaliza é o compromiso das bibliotecas como axentes de transformación social. Lembrámosvos que podedes atopar estes títulos no noso catálogo, así como tamén os incluídos na guía de lectura elaborada especificamente para esta campaña.
O #25N nos Clubs de Lectura
As Bibliotecas Municipais da Coruña puxemonos en marcha para ofrecer unha programación entorno ao 25N, Día Internacional da Eliminación da Violencia sobre as Mulleres.
As bibliotecas somos espazos abertos á transformación social e queremos ser partícipes do proceso de cambio que é necesario. Sabemos que a discriminación persiste desde as formas máis extremas – como as que sofren as mulleres vítimas de violencia – ata as menos perceptibles que se producen todos os días en todas as áreas.
Os clubs de lectura da Biblioteca Os Rosales e máis do Agora sumámonos a esta reinvindicación co que mellor se nos da, a lectura.
Os grupos de Café con libros da Biblioteca Os Rosales arrancamos este novo curso con moita ilusión, especialmente con ganas de volver a vernos e poder seguir compartindo lecturas. Adaptándonos a un novo contexto, reubicamos as nosas tertulias nun novo espazo que garantizara todas as medidas de seguridade e distanciamento social, máis finalmente voltamos as sesións virtuais.
Comenzamos as lecturas con tres autoras, tres historias diferentes pero que comparten un trasfondo en común, unha liña soterrada e as veces non tanto, de violencia e discriminación das mulleres a través de diferentes épocas. Unha vez máis a literatura como espello da vida, como referente, sempre un paso por diante.
Apostamos por Estamos en el borde de Car
oline Lamarche. Desta autora belga xa leramos Frufú, o primeiro dos relatos que conten o libro durante o confinamento. Tan bo sabor de boca deixou nas nosas tertulias virtuais que apostamos pola lectura completa deste libro de contos. Nove relatos onde se fala da vida, da morte, do amor, do fracaso, da vanidade, e que deron para moita reflexión e análise. A propia autora, vitima de maltrato, volcou as súas lembranzas máis terribles na súa novela La memoria del aire, onde profundiza na vulnerabilidade da infancia, nas relacións de poder que forman a dependencia afectiva e, sobre todo, nesa violencia que nunca debería de ser consustancial ao amor e que, con todo, tan a miúdo éo.
A seguinte parada lectora levounos ata Agnes Grey de Anne Brontë. A pequena das irmáns Brontë publicou esta novela no ano 1847, unha historia en apariencia sinxela pero que ten moitas capas. Descubrimos unhas figuras femininas (a propia Agnes e a sua nai) nada convencionais, traballadoras, cultas, autosuficientes, marcadadas por un tempo onde o matrimonio era prácticamente unha saída laboral para a muller. Un reflexo da propia vida das irmáns Brontë, quizais. Pero é especialmente na súa segunda novela, A inquilina de Wildfell Hall, onde aborda a historia dun matrimonio degradado polo abuso e a violencia, na que a muller consigue abandonar ao seu marido e comenzar unha nova vida. Impensable naqueles tempos.
A nosa terceira lectura do curso foi Alguien bajo los párpados de Cristina Sánchez-Andrade. A autora ofrécenos un retrato, as veces disparatado, as veces mordaz de dúas mulleres octoxenarias, que levan media vida xuntas, Bruna e Olvido. As mulleres inician unha viaxe en coche trepidante, tanto física como vitalmente, lembrando a súa vida pasada co trasfondo do estallido da guerra civil e o mundo rural galego. Dúas personaxes que non deixaron indiferente a ningunha das nosas lectoras. Das que deixan pegada!
Nos Clubs de lectura da Biblioteca Ágora achegámonos á violencia de xénero mediante a lectura de Seique, de Susana Sánchez Arins. O libro foi editado en 2015 por Através Editora, editorial que sacará unha segunda edición aumentada en 2019, tamén dispoñible nas nosas bibliotecas. Ese mesmo ano Seique foi traducido ao castelán e publicado por Deconatus en 2019 baixo o título Dicen. Podedes consultar a guía de lectura na nosa conta de Calameo.
A base de pequenos retallos, rumores e recordos transmitidos de forma oral case sempre por mulleres, a autora recompón a memoria familiar, marcada pola figura dun home malvado, do que ninguén quere falar: Manuel García Sampaio, Manuel de Portarís. Tío Manuel. Maltratador na esfera privada, represor, paseador, alcalde falanxista, na esfera pública.
-
- Portada 1ª ed.
-
- Dossier Seique dispoñible en Calameo
Se foi assim de mau com os irmâos e, como seria com os de fora…
Cun ritmo sorprendente, marcado pola repetición dunha frase pronunciada unha e outra vez por un coro ao longo de toda a narración con pequenas variacións, Seique vai penetrando na historia do terror neses primeiros momentos do franquismo. Un terror que no caso das mulleres adquiriu unha forma moi específicas de violencia sexual. Un destes fragmentos Discriminaçâo de género, foi o que produciu maior impacto entre a maioria das nosas lectoras. Outras formas de violencia contra a muller percorren a narración: algunhas bestiais e directas, como a exercida por tío Manuel contra a súa esposa (recollida na segunda edición de 2019). Outras, menos directas, aínda que non menos bestiais, como a exercida sobre a avoa Gloria, obrigada a repartir os seus fillos entre os seus familiares. Todo un armazón de violencia que ten como obxectivo xerar silencio e sumisión:
Tal qual como mulher que teme o asanho da parella.
Nos clubs de lectura dos Rosales e Agora, tivemos lecturas reveladoras e emocionantes no marco do 25N, nas que se reinvindican os logros silenciosos e non vistos, as aldraxes esquecidas ás mulleres de todas as épocas, condicións sociais. Todas somos Bruna, Agnes, Olvido…
Poderedes encontrar todos os libros dos que vos falamos no catálogo das Bibliotecas Muncipais para ver a súa dispoñibilidade e levalos así en préstamo. Animádevos a traballar a Elimininación da Violencia sobre as Mulleres a través da lectura: exposicións e guía de lectura á vosa disposición para poñerse mans á obra entre todas e todos.
El encaje roto (Emilia Pardo Bazán) e Senlleiras (Antía Yáñez) para celebrar o 25N
Durante as últimas semanas, nos clubs de lectura das bibliotecas de Monte Alto e Estudos Locais puidemos ler dúas das obras recomendadas na guía de lectura #Tidecides: El encaje roto, de Emilia Pardo Bazán, e Senlleiras, de Antía Yáñez.
El encaje roto, Emilia Pardo Bazán
El encaje roto é unha escolma de relatos da coruñesa onde o fío condutor é a violencia contra as mulleres en todas as súas formas: de pais a fillas, de prometidos a prometidas, de marido a muller, desde a propia sociedade… Foi unha lectura que impactou moito ás lectoras e lectores, xa que non coñecían esa vertente feminista e reivindicativa de Pardo Bazán. Dixeron dela:
La violencia, venga de donde venga, es lo peor del ser humano. Pero cuando es de padres a hijas/os es una aberración. Al leer este libro pensé que seguimos igual que en tiempos de doña Emilia Pardo Bazán. Sólo hay que mirar lo que ocurre a nuestro alrededor.
Marta López Castro, asistente ao club de lectura de Monte Alto.
Mientras que la cultura albergue, una enseñanza privilegiada masculina, la mujer seguira siendo “carnada” de esta.
Elena Seisdedos, asistente ao club de lectura de Monte Alto.
O libro deu pé para a reflexión sobre a forma en que se ensinan os clásicos da literatura na escola, xa que nunca nos falaron do feminismo de Pardo Bazán, unha adiantada que en 1909 xa escribira un relato titulado, precisamente, La feminista. Ademais, tamén puidemos debater sobre se, tal e como se afirma ultimamente, as novas xeracións veñen máis machistas que antano. Aquí podedes descargar e ler o “I Informe Jóvenes y Género. La (in)consciencia de equidad de la población joven en España”, realizado polo Centro Reina Sofía sobre Adolescencia y Juventud de Fad, Banco Santander e Telefónica. Nel aparecen cifras como que o 56% das persas novas, sobre todo varóns, resístense a recoñecer a desigualdade, fronte a un 44% que se amosa militante fronte ao machismo (extracto de La Vanguardia).
Senlleiras, Antía Yáñez
A pesar do visto ata agora, a experiencia da autora de Senlleiras é outra. Nas súas visitas polos centros de ensinanza galegos grazas á súa obra, atopa que as novas xeracións están moito máis concienciadas hoxe en día sobre esta problemática que hai anos. Quizais a cuestión sexa que aínda non se fai todo o fincapé necesario na violencia psicolóxica, centrándonos case sempre na física, visible a simple vista. Ademais, as novas tecnoloxías fixeron agromar situacións machistas que antes non existían e das que aínda non se falou o suficiente.
En Senlleiras conflúe a vida de dúas mulleres de dúas épocas moi diferentes, Alana, comezos do s. XX, e Alda, influencer. Ambas son vítimas da violencia machista, e ao longo do libro podemos observar como esta se desenvolve, sen esquecer ese punto de misterio que é común na obra da autora burelá.
Pero, quen mellor que os e as asistentes aos clubs de lectura para falarnos deste libro?:
Compré Senlleiras este pasado Agosto en la feria del libro recomendado por el librero de la caseta, ya le había comprado en ediciones anteriores y siempre acertó al aconsejarme. Con Senlleiras dijo “é de unha autora nova”. Compré y leí el libro sin saber que conocía a la autora. Meses más tarde, Antía nos habló de su libro y quedé sorprendida por cómo una mujer tan joven,describe con tanto acierto (tristemente) el maltrato. Cómo puede ser que dos vidas del pasado y del presente tengan tanta semejanza. Las historias son bonitas a pesar de la dureza, el amor, la ignorancia, el clasismo, todos muy bien reflejados. Es muy gratificante reconocer nuestra Coruña en estas páginas y a la vez asombrarse por esos hechos desconocidos para muchas coruñesas como yo. Senlleiras es un libro ágil, ameno y que te deja un amargo sabor cuando lo terminas, quizás por el tema tratado y por la reflexión que se hace, “que poco hemos avanzado”, quizás por la pena de terminar un libro que te ha encantado.
Ángeles Massa, asistente ao club de lectura de Estudos Locais.
Senlleiras é una novela intensa, valente, e reivindicativa. Nembargantes, amena e de lectura fácil.
Marcial Fraga, asistente ao club de lectura de Estudos Locais.
Es una novela ágil y fácil de leer, hecho que contribuye a que su lectura se haga, a veces, compulsiva.
Asun Vivanco, asistente ao club de lectura de Estudos Locais.
Aunque el hilo conductor es la violencia de género pone de manifiesto muchas experiencias y emociones de los personajes tan bien definidos: los silencios, la soledad, los secretos, la amistad, las diferencias de clases, el amor por la naturaleza, la frialdad en algunas relaciones… Y todo dentro de un marco especial: Galicia.
Entrelaza perfectamente realidad con ficción; siglo XX con siglo XXI. Cada pieza encaja perfectamente en su lugar y pone en marcha un relato- puzle misterioso extraordinario.
Es una novela que precisó de mucha investigación y trabajo. Un lenguaje rico y perfecto, respetando el gallego de cada época.
Se la recomiendo a todo el mundo, lo pasas bien y a veces, mal. Te hace pensar.
Na obra tamén se intenta rescatar do esquecemento figuras feministas importantes da nosa historia coma a de Corona González, muller da que case nada se sabe máis alá dos artigos que escribiu para Céltiga ou A Nosa Terra, entre outros. Nesta última escribe sobre dous temas predominantes: a emigración e saudade de Galicia e a necesidade de educación das mulleres. Ademais, cabe salientar que na época eran moi poucas as mulleres que escribían en xornais e revistas, non digamos xa se o facían en galego. A teoría máis estendida era a de que Corona González fora a viúva de Ramón González, tal e como se afirma no libro, escrito no 2017. Non obstante, no ano 2018 o blog Biosbardia fálanos de que en realidade existiron dúas Coronzas González coetáneas, Corona González Estévez (xornalista) e Corona González Santos (viúva de Ramón González).
Corona González Estévez, foto de Aurelio Blanco Trincado en Somos Comarca
Corona González Santos e Ramón González. Colección particular, sacado de Corona González Santos e Ramón González: un matrimonio de mecenas, de Celia Castro.
Pero, igual que había persoas que defendían a educación e a cultura das mulleres nesa época, tamén había outras que avogaban por todo o contrario. É o caso de Nóvoa Santos, cuxo nome leva unha rúa da Coruña. Foi un afamado médico galego, renovador da patoloxía xeral do país grazas ao seu libro Manual de patología general. Porén, e a pesar da súa ideoloxía progresista, formou parte do conxunto de médicos positivistas que defendían posicións antifeministas “con base científica”, publicando obras como La Indigencia espiritual del sexo feminino. Las pruebas anatómicas, fisiológicas y psicológicas de la pobreza mental de la mujer. Su explicación biológica (1908), que podedes consultar aquí na súa totalidade, e La mujer, nuestro sexto sentido y otros esbozos (1929). En ambas pretende xustificar con razóns biolóxicas a inferioridade da muller. Non foi o único: persoeiros como José Gómez Ocaña ou Gregorio Marañón tamén defenderon estes postulados. Ademais, foi elixido deputado na II República pola Federación Republicana Gallega, chegando a defender nas Cortes que non debía concedérselle o voto á muller nos seguintes termos:
¿Por qué hemos de conceder a la mujer los mismos títulos y los mismos derechos políticos que al hombre? ¿Son por ventura ecuación? ¿Son organismos igualmente capacitados? (…) La mujer es toda pasión, toda figura de emoción, es todo sensibilidad; no es, en cambio, reflexión, no es espíritu crítico, no es ponderación. (…) Es posible o seguro que hoy la mujer española, lo mismo la mujer campesina que la mujer urbana, está bajo la presión de las Instituciones religiosas; (…) Y yo pregunto: ¿Cuál sería el destino de la República si en un futuro próximo, muy próximo, hubiésemos de conceder el voto a las mujeres? Seguramente una reversión, un salto atrás. Y es que a la mujer no la domina la reflexión y el espíritu crítico; la mujer se deja llevar siempre de la emoción, de todo aquello que habla a sus sentimientos, pero en poca escala en una mínima escala de la verdadera reflexión crítica. Por eso y creo que, en cierto modo, no le faltaba razón a mi amigo D. Basilio Alvarez al afirmar que se haría del histerismo ley. El histerismo no es una enfermedad, es la propia estructura de la mujer; la mujer es eso: histerismo y por ello es voluble, versátil, es sensibilidad de espíritu y emoción. Esto es la mujer. Y yo pregunto: ¿en qué despeñadero nos hubiéramos metido si en un momento próximo hubiéramos concedido el voto a la mujer? (…) ¿Nos sumergiríamos en el nuevo régimen electoral, expuestos los hombres a ser gobernados en un nuevo régimen matriarcal, tras del cual habría de estar siempre expectante la Iglesia católica española?
Discurso de Nóvoa Santos no debate sobre o voto feminino en España. Extraído de Wikipedia.
Non obstante, no seu equipo médico traballou con mulleres coma Elisa e Jimena Fernández de la Vega e mesmo fomentou as súas carreiras científicas, polo que a súa misoxinia é canto menos incoherente.
Afortunadamente, o movemento feminista e a loita contra a violencia machista experimentou un gran avance nos últimos anos, aínda que queda moito por facer.
Para María Jesús, asistente ao club de lectura de Monte Alto, estes dous libros son:
Una muestra de lo que puede causar el afán de dominar a otra persona hasta anularla como ser humano y los recursos que aún hoy la sociedad le brinda para seguir haciendo
María Jesús Carril.
Desde os clubs de lectura de Monte Alto e Estudos Locais, o noso desexo é que o 25N deixe de celebrarse pronto, pois isto significaría a erradicación total da violencia contras as mulleres do mundo.
#25N Guía de lectura Ti decides
A Violencia de Xénero é un problema social de carácter poliédrico vencellado á violación dos dereitos humanos fundamentais. Violencia física, psicolóxica, sexual, económica e patrimonial e, mesmo, simbólica son diferentes caras dun feito cultural que se afonda na relación entre mulleres e homes.
Como axentes de transformación social que promovemos a igualdade de xénero, as Bibliotecas Municipais da Coruña unímonos á conmemoración do Día da Elimininación da Violencia sobre as Mulleres ofrecendo á ciudadanía unha selección de recursos que nos confrontan coas distintas violencias de xénero coas que moitas veces convivimos.
É por iso que presentámosvos esta guía de lectura: unha escolma de literatura, cinema e música que procura mostrar á veciñanza as violencias sexuais que ameazan á mocidade, eixo do 25N neste 2020 e motor da campaña #TiDecides lanzada desde a Concellaría de de Igualdade, Benestar Social e Participación do Concello da Coruña.
Así que decídete a megullarte nas nosas recomendacións e recorda que as #BibliotecasSTOPViolencia. Podedes consultar o resto da programación que temos prevista ao longo desta semana nas Bibliotecas Municipais na nosa páxina web. Visitade calquera das Bibliotecas que formamos parte da Rede e poderedes levar en préstamo algunhas das propostas que aquí mostramos e moitas máis:
